اصول اخلاقی انتشار مقاله

 

نشریه علوم و فناوری بذر ایران با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین کمیته اخلاق در انتشار (COPE) میباشد و از آئیننامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلّب در آثار علمی پیروی مینماید.

 

 وظایف اخلاقی و قانونی نویسندگان

1. مسئولیت نهایی محتوای مقاله بر عهده نویسنده(گان) مقاله است.

2.  نویسنده(گان) نباید مقاله یا بخشی از آن را هم‌زمان به نشریه‌ای دیگر یا برای ارائه در همایش یا موارد مشابه  ارسال کرده باشند. در صورت مشخص شدن این موضوع، مقاله از روند رسیدگی نشریه خارج شده و مطابق مقررات با نویسنده(گان)برخورد خواهد شد.
3.  نویسنده(گان) باید درپژوهش خود از هر نوع رفتار غیر اخلاقی پژوهشی از قبیل: جعل یا تحریف داده‌ها، سرقت علمی، بهره‌گیری از دیگران برای انجام پژوهش و ذکر نام خود به عنوان نویسنده، ارسال مجدد مقاله یا بخشی از مقاله خود که در نشریات داخلی یا خارجی به چاپ رسیده است، پرهیز کنند.

4. مقاله باید از هر نوع سرقت علمی (از آثار خود یا دیگران، اعم از نقل عبارت یا نقل به مضمون یا سرقت ایده دیگران، بدون استناد) عاری باشد.

5.  نویسنده‌ مسئول مکاتبات موظف است پیش از ارسال مقاله به نشریه، از درستی و تطابق مقاله خود با شیوه‌نامه نشریه مطمئن باشند (به بخش راهنمای نویسندگان و همچنین فرآیند پذیرش مراجعه کنید)

6. نویسنده مسئول مکاتبات موظف‌ است هرگونه تضاد منافعی را که احتمالا بر نتیجه پژوهش و یا تفسیر یافته‌های آنها  اثرگذار بوده یا باعث تعارض احتمالی با منافع سایر مؤسسات یا افراد باشد را به صورت شفاف مطرح کنند.

7.  در صورت وجود منابع مالی حامی پژوهش کاملا باید روشن و شفاف باشد (لینک دریافت فرم عدم تعارض منافع).

8 . چنانچه نویسنده(گان) در هر مرحله (پیش یا پس از انتشار مقاله) متوجه اشتباه یا بی‌دقتی مهمی در اثر خود شوند، موظف‌اند مراتب را به‌سرعت به نشریه اطلاع دهند.

9. نویسنده مسئول مکاتبات باید همزمان با ثبت مقاله، اسامی و اطلاعات همه نویسندگان همکار را نیز در سامانه نشریه ثبت نماید.

*** تغییر اسامی نویسندگان همکار و نویسنده مسئول تا پیش از روشن شدن نتیجه داوری و آن هم با تأییدیه و امضای همه نویسندگان ممکن است. بعد از پذیرش مقاله به هیچ وجه امکان تغییر اسامی نویسندگان، ترتیب نویسندگان و نویسنده مسئول وجود ندارد.

10 . لازم است فرم تعهدنامه توسط همه نویسندگان مقاله امضاء و همراه با مقاله ارسال گردد. مسئولیت درستی محتوای مقاله با همه نویسندگان است.

۱۱. برای رعایت محرمانگی فرایند داوری، نویسندگان باید در مقاله از ارائه هرگونه اطلاعاتی که  منجر به شناخته شدن آنها شود، پرهیز کنند (این مسئله می بایست در نام‌گذاری فایلهای ارسالی برای نشریه نیز رعایت شود).

12. استفاده از جداول، تصاویر، نمودارها و پرسشنامه تدوین‌شده توسط دیگران، در مقاله یا گزارش پژوهشی، مستلزم ارجاع به منبع اصلی است.

13. منابع مورد استفاده در تدوین مقاله، باید موثق و معتبر باشند و نباید از منابع مشکوک یا فاقد اعتبار علمی استفاده یا به آنها استناد کرد.

14.چنانچه نویسنده(گان) مقاله‌ در هر مرحله از بررسی مقاله و پیش از انتشار، تصمیم به بازپس‌گیری مقاله از نشریه بگیرند، باید این درخواست با امضاء و تأیید همه نویسندگان از طریق سامانه به نشریه ارسال گردد.

 

وظایف اخلاقی و قانونی داوران

۱. داوران باید با بررسی محتوایی و کیفی مقاله، به سردبیر و اعضای هیئت تحریریه در پذیرش یا رد مقاله یاری رسانده و افزون بر تکمیل فرم داوری، با ارسال فایل مقاله حاوی نظرات اصلاحی و انتقادی برای نویسندگان، در ارتقای سطح کیفی مقاله و نشریه مشارکت کنند

 ۲. داور می بایست بلافاصله پس از بررسی خلاصه مقاله، سردبیر نشریه را از تصمیم خود در مورد پذیرش یا عدم پذیرش داوری (به دلیل نبودن موضوع مقاله در حیطه پژوهشی داور، کمبود وقت، یا ...) مطلع نماید. و در صورت پذیرش داوری، مقاله را در زمان مقرر داوری کند.

۳۴. داوران باید به سیاست محرمانگی فرآیند داوری احترام بگذارند و نباید اطلاعات مربوط به مقاله را قبل، حین و بعد از داوری در اختیار دیگران قرار دهند.

۵. داوران باید مقالات را منصفانه و بدون سوگیری ارزیابی کنند

6. داوری مقالات می بایست بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی و با وضوح و روشنی بیان همراه باشد.

7. داوران موظف‌اند منابعی را که نویسنده به آنها ارجاع داده شناسایی و بررسی نمایند.

8. داوران موظف‌اند درصورت مشاهده هر گونه شباهت یا هم‌پوشانی بین اثر ارسالی و مقاله‌ای دیگر، مراتب را به سردبیر اطلاع دهند.

9.  داوران نباید از اطلاعات یا ایده‌هایی که در فرآیند ارزیابی به دست آورده‌اند، برای منافع شخصی استفاده نمایند. 

10. داوران لازم است از ارزیابی مقالاتی که از نظر آنها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک مالی، سازمانی، شخصی و یا هرگونه ارتباط یا پیوندهای دیگر با شرکت‌ها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند.

11.  داوران در صورت آگاهی از هویّت نویسنده مسئول یا نویسنده(گان) همکار، نباید بدون اجازه سردبیر مستقیما وارد بحث و ارتباط با ایشان شوند.

12.  در صورتی که هر یک از داوران مقاله متوجه شدند مقاله برای نشریه دیگری ارسال شده است یا اینکه مقاله برگرفته از آثار چاپ شده یا چاپ نشده دیگران است، باید به سرعت، سردبیر را در جریان قرار دهند.

13. داوران باید از به کارگیری عبارات توهین آمیز، خشن و غیر علمی در ارائه نظرات خود پرهیز کنند.

14. داوران نباید داوری مقاله را بدون اطلاع سردبیر،  به شخص دیگری واگذار کنند.

 

وظایف اخلاقی و قانونی سردبیران

۱. سردبیر نشریه، مسؤول اتخاذ تصمیم نهایی در پذیرش یا رد مقالات ارسالی است و این امر با یاری اعضای هیأت تحریریه و با رعایت مسائل مربوط به حق کپی‌رایت، سرقت علمی، و ... همچنین صلاحدید داوران  انجام می‌گیرد.

۲. سردبیر باید پیوسته در جهت ارتقاء سطح کیفی نشریه تلاش کنند .

 ۳. سردبیر باید با برخورداری از آزادی و اختیار و با حفظ استقلال علمی، به انجام وظایف سردبیری از جمله پذیرش یا رد مقالات بپردازد و در این رابطه تحت تاثیر عوامل غیر علمی و غیرتخصصی قرار نگیرد.

۴.  قضاوت سردبیر در مورد مقالات، باید صرفاً براساس شایستگی علمی باشد. بنابراین، سوگیری شخصی یا در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، مذهب و مسائل قومی، نژادی و سیاسی نباید ملاک رد و قبول مقالات به حساب ‌آید.

۵. سردبیر و اعضای هیأت تحریریه نباید اطلاعات مربوط به مقاله و جزئیات روند رسیدگی به آن را جز برای داوران، نویسندگان و ویراستاران افشا کنند.

 ۶. آن بخش از مطالب مقالات ارسالی که منتشر نشده‌اند، نباید در پژوهش شخصی سردبیر و یا هیأت تحریریه استفاده شوند.

7.  اطلاعات یا ایده‌های محرمانه که از طریق ارزیابی مقالات کسب شده‌اند لازم است به طور محرمانه حفظ شوند و برای منافع شخصی مورد استفاده قرار نگیرند.

8 . سردبیر پیوسته باید راهبردهایی متنوع باهدف بالا بردن کیفیت مقالات ارسالی و منتشره، پیشنهاد داده و اجرا کند.

9. سردبیر باید بکوشد که پاسخگوی نیازها و پرسش ها و درخواست های مخاطبان و نویسندگان باشد.

 10. سردبیر باید در جهت ترویج اخلاق پژوهش به نویسندگان و مخاطبان کوشا باشد.

 1۱.لازم است در انجام وظایف سردبیری معیارهای اخلاقی و عقلانی، تحت الشعاع نیازهای مالی قرار نگیرند.

۱2. سردبیر باید به اصلاحات پیشنهادی داوران و در مقابل، به پاسخهای مستدل و منطقی نویسنده(گان) احترام بگذارد.

۱3. سردبیر موظف است متناسب با عنوان هر مقاله و با توجه به زمینه تخصصی، داورانی شایسته برای مقالات انتخاب کند.

14. اعضای هیئت تحریریه می بایست در مسیر بررسی اوّلیه مقالات ارسالی، به سردبیر یاری برسانند و ضمن رعایت جانب بی طرفی و چشم پوشی از منافع شخصی و مشترک با نویسنده(گان)، نظر صریح و تخصصی خود را به اطلاع سردبیر برسانند

 

 سرقت علمی

** مطابق کمیته اخلاق بین المللی نشر (Cope) مراد از سرقت علمی این است که نویسنده مطالب یک اثر چاپ شده یا نشده (مقاله، کتاب، پایان نامه و ...) را (عینا یا با تغییر در عبارات، ولی با حفظ سبک نگارشی نویسنده اول، یا با عبارت و سبکی متفاوت)، یا ایده دیگران را بدون استناد به منبع اصلی، در مقاله خود ذکر کرده باشد.

***در سرقت علمی تفاوتی نمی کند نویسنده مطالب چاپ شده قبلی خود را بدون استناد به اثر اولیه مجددا به چاپ برساند یا مطالب چاپ شده یا چاپ نشده دیگران را. در هر صورت استفاده از اثار دیگران بدون آنکه به آنها ارجاع داده شود و تلقی آن به عنوان اثر خود، سرقت علمی محسوب می شود.

***اگر بعد از انتشار مقاله مشخص شد نویسنده ای مرتکب سرقت علمی شده است، مطابق قوانین برخورد خواهد شد.