نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه ایلام

2 استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

ارزیابی تحمل به شوری گیاهان دارویی به منظور کشت در مناطق شور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سالیسیلیک اسید یک تنظیم کننده رشد است که نقش آن در ایجاد تحمل گیاهان به تنش های محیطی از جمله تنش شوری مورد بررسی قرار گرفته است. برای مطالعه اثر این ماده بر جوانه زنی و رشد اولیه گیاه دارویی سیاهدانه (sativa Nigella (تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 15 تیمار و 3 تکرار انجام گرفت. تیمار های آزمایشی شامل غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید (0 ،25/0 ،5/0 ،75/0 و 1 میلی مولار) و شوری (0 ،50 و 100 میلی مولار) بودند. بذرهای سیاهدانه، به مدت 24 ساعت در غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید پیش تیمار شدند، سپس به منظور انجام آزمون جوانه زنی به پتری دیش های حاوی 10 میلی لیتر NaCl با غلظت های ذکر شده منتقل شدند. نتایج بدست آمده از آزمایش نشان داد، با افزایش تنش شوری، درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه، وزن تر و خشک ریشه چه، طول اندام هوایی و وزن تر و خشک اندام هوایی در سیاهدانه بطور معنی داری کاهش یافت. پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید موجب افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش شوری گردید. سالیسیلیک اسید موجب افزایش درصد و سرعت جوانه زنی و در نهایت موجب افزایش وزن تر و خشک گیاهچه های سیاهدانه تحت شرایط تنش گردید. بنظر می رسد غلظت های بالاتر سالیسیلیک اسید (5/0 تا 1 میلی مولار) سبب افزایش کلیه صفات مذکور در شرایط کنترل و تنش می گردند.

کلیدواژه‌ها

Abdul-baki, A.A., and J.D. Anderson, 1970. Viability and leaching of sugars from germinating barely.
Crop Sci. 10: 31-34.
Al-Taisan Wafa’a, A., 2010. Comparative effects of drought and salt stress on germination and seedling
growth of Pennisetum divisum (Gmel.) Henr. Amer. J. Appl. Sci. 7: 640-646.
Azhdari, G.H., A. Tavili, and M.A. Zare, 2010. Effects of various salts on the germination of two cultivars
of Medicago sativa. Frontiers Agric. 4: 63-68.
Baalbaki, R.Z., R.A. Zurayk, R.A. Blelk, and S.N. Tahouk, 1999. Germination and seedling development
of drought tolerant and susceptible wheat under moisture stress. Seed Sci. and Technol. 27:291-302.
D.Emami. S., and N. M.Hosseini, 2008. Cultivation and production of certain herbs and spices. Univ.
Tehran Press. P.93-97. [In Persian].
El-Tayeb, M.A., 2005. Response of barley grain to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant
Growth Regul. 42: 215-224.
Farooq, M., S.M.A. Basra, R. Tabassum, and N. Ahmed, 2006. Evaluation of seed vigor enhancement
techniques on physiological and biochemical basis in coarse rice (Oryza sativa L.). Seed Sci. and Technol.
34: 741-750.
Ghoulam, C.F., F. Ahmed, and F. Khalid, 2001. Effects of salt stress on growth, inorganic ions and proline
accumulation in relation to osmotic adjustment in five sugar beet cultivars. Environ Exp. Bot. 47: 139-150.
 
Hajar, A.S., M.A. Zidan, and H.S. Al-zahrani, 1996. Effect of salinity stress on the germination, growth
and physiological activities of Nigella sativa L. Gulf. J. Sci. Res. 14: 445-454.
Hanan, E.D., 2007. Influence of salicylic acid on stress tolerance during seed germination of Triticum
aestivum and Hordeum vulgare. Biol. Res. 1: 40- 48.
Hayat, S., and Ahmad, A., 2007. Salicylic acid: a plant hormone. Springer publication.
Hosseini, A. and A. Koocheki, 2007. Effects of different seed priming on germination percentage and rate
of sugar beet. Iranian J Field crops and Res. 1: 69-76. [In Persian].
Judi, M., and F. Sharifzadeh, 2004. Hydropriming effects on different varieties of Hordeum. J. Desert. 3:
99-108.
Kabiri, R., H. Farahbakhsh, and F. Nasibi, 2012. Effect of drought stress and its interaction with salicylic
acid on black cumin (Nigella sativa) germination and seedling growth. World Appl. Sci. J. 18: 520-527.
Kafi, M., A. Nezami, H. Hosseini, and A. Masoomi, 2005. Physiological effects of drought stress induced
by polyethylene glycol on germination of lentil. Iranian J Field crops and Res. 3: 69-80. [In Persian].
Katembe, J., I.A. Ungar, and P. Mitchell, 1998. Effect of salinity on germination and seedling growth of
two Atriplex species (Chenopodiaceae). Ann. Bot. 82: 167- 175.
Kaya, M.D., and S. Day, 2008. Relationship between seed size and NaCl on germination, seed vigor and
early seedling growth of sunflower (Helianthus annuus L.). Afr. J. Agr. Res. 3: 787-791.
Kaydan, D., and M. Yagmur, 2008. Germination, seedling growth and relative water content of shoot in
different seed sizes of triticale under osmotic stress of water and NaCl. Afr. J. Biotechnol. 7: 2862-2868.
Khodary, S.E.A., 2004. Effect of salicylic acid on the growth, photosynthesis and carbohydrate metabolism
in salt-stressed maize plants. Int. J. Agri. Biol. 6: 5-8.
Maguire, J.D., 1962. Speed of germination-aid in selection and evaluation for seedling emergence and vigor.
Crop Sci. 2: 176-177.
Okcu, G., M. Demir Kaya, and M. Atak, 2005. Effects of salt and drought stresses on germination and
seedling growth of pea (Pisum sativum L.), Turk. J. Agr. Forest. 29: 237- 242.
Omidbaigi, R., 2007. Production and processing of medicinal plants. Behnashr Press, 438. [In Persian].
Rajasekaran, L.R., A. Stiles, M.A. Surette, A.V Sturz, T.J. Blake, C. Caldwell, and J. Nowak, 2002.
Stand Establishment Technologies for Processing Carrots: Effects of various temperature regimes on
germination and role of salicylates in promoting germination at low temperatures. Can. J. Plant Sci. 82: 443-
450.
Raskin, I., 1992. Role of salicylic acid in plants. Ann. Rev. Plant Physiol. Plant Mol. Biol. 43: 439-463.
Safarnejad, A., S.V.A. Sadr, and H. Hamidi, 2007. Effect of salinity stress on morphological characters of
Nigella sativa. Iranian J Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Res. 15: 75-84. [In Persian].
Shakirova, F.M., A.R. Sakhabutdinova, M.V. Bozrutkova, R.A. Fatkhutdinova, and D.R.
Fatkhutdinova, 2003. Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and
salinity. Plant Sci. 164: 317-322.
Shannon, M.C., 1986. Breeding, selection and the genetics of salt tolerance. In: Salinity tolerance in Plants.
(Eds: R. C. Staples, and G. H. Toenniessn). John Wiley. p. 231-252.
Singh, B. and K. Usha, 2003. Salicylic acid induced physiological and biochemical changes in wheat
seedlings under water stress. Plant Growth Regul. 39: 137-141.
Windauer, L., A. Altuna, and R. Benech-Arnold, 2007. Hydrotime analysis of Lesqueralla fendleri seed
germination response to priming treatments. Int. Crop and Product. 25: 70-74.