نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم تکنولوژی بذر، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

2 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

3 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 -دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

این آزمایش به منظور بررسی اثر اسیدآسکوربیک(ویتامین C (و آلفاتوکوفرول (ویتامین E (بر بهبود خصوصیات جوانهزنی و پیشگیری از زوال بذر دو رقم کنجد داراب2 و داراب14 بود که در طی سالهای 1391 و 1392 در آزمایشگاه بذر گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)  به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. ابتدا آزمون جوانهزنی استاندارد به منظور تعیین درصد جوانهزدن بذر ارقام کنجد انجام شد، سپس جهت ایجاد بنیههای متفاوت و تعیین بنیه ارقام از تیمارهای فرسودگی کنترلشده استفاده شد. تیمارهای آزمایش شامل: دو رقم کنجد، دو مدت فرسودگی 24 و 48 ساعت، به همراه شاهد و 6 غلظت مختلف 50 ،100و 150 میلیگرم در لیتر اسیدآسکوربیک و 20 ،40 و 60 میلیگرم در لیتر آلفاتوکوفرول به همراه شاهد بودند. تیمارهای ویتامین به صورت پیشتیمار و تیمار پس از فرسودگی در قالب دو آزمایش جداگانه مورد استفاده قرار گرفتند. صفات اندازهگیری شده در این آزمایش شامل: درصد جوانهزنی، شاخص جوانهزنی، متوسط زمان جوانهزنی، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر بودند. نتایج آزمایش نشان داد که فرسودگی بذرها در هر دو مدت سبب کاهش صفات اندازهگیری شده گردید. با اعمال ویتامین در هر دو شرایط پیشتیمار و تیمار پس از فرسودگی، از نظر صفات مورد بررسی برای هر دو رقم بهبود پذیری و جلوگیری از فرسودگی رخ داد اما شرایط پیشتیمار نتایج بهتری داشت. به طوریکه از نظردرصد جوانهزنی در مدت فرسودگی 24ساعت، به جز غلظت 40میلیگرم در لیتر آلفاتوکوفرول برای داراب2 ،بقیه غلظتهای هر دو ویتامین برای هر دو رقم تفاوت معنیداری با تیمارهای شاهد نداشتند. در مدت فرسودگی 48ساعت و در داراب2 ،غلظت 150میلیگرم در لیتر اسیدآسکوربیک با درصد جوانهزنی 33/93 ،شاخص طولی و وزنی به ترتیب 8/645 و 427/2 و شاخص جوانهزنی 33/84 ،و در داراب14 ،غلظت 100میلیگرم در لیتر اسیدآسکوربیک با درصد جوانهزنی 67/80 ،شاخص طولی و وزنی به ترتیب با 4 /404 و 313/2 و شاخص جوانهزنی 33/55 بهترین غلظتهای استفاده شده بودند.

کلیدواژه‌ها

Abu-shakra, S.S., and T.M. Ching. 1967. Mitochondrial activity in germinating new and old soybean seed.
Crop Sci. 7: 115-118.
Bailly, C., Benamar, A., F.Corbineau and D.Come. 2000. Antioxidant systems in sunflower (Helianthus
annuus L.) seeds as affected by priming. Seed Sci. Res. 10: 35-42.
Basra, S.M.A., N.Ahmad., M.M.Khan., N.Iqbal and M.A.Cheema. 2003. Assessment of cotton seed
deterioration during accelerated aging. Seed Sci.Technol. 31: 531-540.
Black, M., and J.D. Bewley. 2009. Seed Technology and its biological basis,. Translated by Tavakkol
Afshari, R., A. Abbasi Surki., Gh.Esmaeel, University of Tehran Press. 515 page. (in farsi).
Burguieres, E., P. Mccue., Y.Kwo and K.Shetty. 2007. Effect of vitamin c and folic acid on seed vigour
respons and phenolic activity. BioresourTechnol . 98:1393-1400.
Cookson, W.R., J.S. Rowarth and Sedcole., 2001. Seed vigor in perennial rygrass (Lolium Perennel) effect
and caus. Seed Sie. Technol. 29:255-270.
Copeland, L.O., and J.R. McDonald. 1995. Seed lot potential, viability, vigour and field performance. Seed
Sci. Technol. 22: 421-425.
Copeland, L.O., and M.B. Mcdonald. 1985. Principles of seed sciences and technology. Second edition,
Minneapolis: Burgess Publishing.
Copeland, L.O., and M.B.Mcdonald. 1985. The chemistry of seeds. Principles of seed science and
technology, 2nd Ed., Macmillan Publishing company, Macmillan Ins, New York. 34-49.
Copeland, L.O., and M.B. McDonald. 1995. Seed Science and Technology. Third edition, Chapman Hall,
New York and London.
Dahal, P., K.J.Bradford and R.A. Jones. 1990. Effects of priming and endosperm integrity on seed
germination rates of tomato genotypes. J. Exp. Botany. 41: 1441–1453.
Del Aquila, A., and V.Tritto. 1991. Germination and biochemical activities in wheat seeds following
delayed harvesting, aging and osmotic priming. Seed Sci. Technol. 19: 73-82.
Eisvand, H. R., S. Shahrosvand., B. Zahedi., S.Heidari and Sh. Afroughe. 2011. Effects of hydropriming
and hormonal priming by gibberellin and salicylic acid onseed and seedling quality of carrot (Daucus carota
var. sativus). Iranian J. Plant Physiol. 1: 233-239.
Eisvand, H.R., M.A. Alizadeh. 2002. Evaluation some physiological quality characters (percentage of
germination, speed of germination, and vigor index) of Dracocephalum moldavica L. by accelerated aging
test. Iranian Rangelands and Forest Plant Breeding and Gen. Res. 11: 249-256.
Farooq , M., S.M.A. Basra., A.Wahid and M.B. Khan. 2006. Rice seed invigoration by hormonal and
vitamin priming. Seed Sci. Technol. 34:775-780.
Giri, G.S., and W.F. Schilinger. 2003. Seed priming winter wheat for germination, emergence and yield.
Crop Sci. 43: 2135-2141.
Goel, A.,and I.S. Sheoran. 2003. Lipid peroxidation and peroxide scavenging enzymes in cotton seeds
under natural aging. Biol. Plantarum. 46: 429- 434.
Gofman, F., and C.Mollers. 2000. Changes in tochopherol and plastochermonal-8 contents in seeds and oil
seed rapa during storage as influenced by temperature and ahr oxygen. J. Agric. Food Chem. 48:1605-1609.
Hampton, J.G., K.A. Johnstone., and V. Eua-Umpon. 1992. Aging vigor tests for mungbean and
Frenchbean seed lots. Seed Sci. Technol. 20: 643-653.
ISTA. 2010. International seed testing association, Zurich, Switzerland.
Kausar, M., T.Mahmood., S.M.A. Basra., and M.Arshad. 2009. Invigoration of low vigor sunflower
hybrids by seed priming. Int. J. Agric. Biol. 5: 521-528.
Langham, D.R., and T. Wiemers. 2002. Progress in mechanizing sesame in the US through breeding. In: J.
Janick, and A. Whipkey (ed)Trends in new crops and new uses. ASHS Press. P. 157-173.
Larson, R.A. 1997. Naturally Occurring Antioxidants. Lewis Publ., Boca Raton.
Lehner, A., N. Mamadou., P. Poels., D.Come., C.Bailly and F.Corbineau. 2008. Change in soluble
carbohydrates, lipid peroxidation and antioxidant enzyme activityes in the embryo during aging in wheat
grains. Journal of Cereal Sci. 47: 555-565.
Matthews, S. 1980. Controlled deterioration: a new vigor test crop seeds. In: Seed Production, P.D.
Hebblethwaite (ed) Butterworths, London, pp. 647-660.
Matthews, S. and A.A. Powell. 1987. Controlled deterioration test. In: Handbook of vigor test methods. F.
Fiala (ed), ISTA, Zurich, 2nd edition. 49-56.
 
Mcdonald, M.B. 1999. Seed deterioration physiology, repair , and assessment. Seed Sci. Technol. 27: 177-
237.
McDonald, M.B. 2004. Orthodox seed deterioration and its repair. Pp. 273-304. In: Benech- Arnold, R.L.,
and R.L. Sanchez, (eds). Handbook of Seed Physiology. Food Product Press. Argentina.
Miller, B. and McDonald, D. T. 1994. Viability, vigor and field performance. Seed Scie. Technol. 22: 421-
425.
Misra, N.M., and D.P. Dwivedi. 1980. Effect of per-sowing seed treatment on growth and dry matter
accumulation of high yielding wheat under rainfed conditions. Indian J. Agron. 25: 230-234.
Powell, A.A. 1998. Seed improvement by selection and invigoration. Sci. Agric. Piracicaba. 55: 126-133.
Powell, A.A., and S. Matthews. 1984. Prediction of the storage potential of onion seed under commercial
storage conditions. Seed Sci. Technol. 12: 641-647.
Priestly, D.A. 1986. Seed aging: Implication for seed storage and persistence in the soil. Cornell University
Press. Ithaca, NY.
Sattler, S.E., l.U. Gilliland., M. Magllanes-Lunback., M. Polard and D. Dellapenna. 2005. Vitamin E is
essential for seed longevity and for preventing lipid proxidation during germination. Plant Cell. 16:1419-
1432.
Sung, J.M and T.L. Jeng. 1994. Lipid peroxidation and peroxide-scavenging enzymes associated with
accelerated aging of peanut seeds. Physiol. Plantarum. 91: 51-55.
Sung, J.M. 1996. Lipid peroxidation and peroxide-scavenging in soybean seeds during aging. Physiol.
Plantarum. 97: 85-89.
Tavakol Afshari, R., S. Rashidi and H. Alizadeh. 2009. Effects of seed aging on germination
characteristics and on catalase and peroxidase activities in two canola cultivars (Brassica napus L.).Iranian. J.
Field CropScie. 40: 125-133.
Verma, S.S., V.Verma and R.P.S. Tomer. 2003. Studies on seed quality parameters in deterioration seeds
in Brassica. Seed Sci.Technol. 31: 389-396.
Walker-Simmons, M.K., and J. Sesing. 1990. Temperature effects on embryonic abscisic acid levels during
development of wheat grain dormancy. J. Plant Growth Reg. 9: 51-56.
Weiss, E.A. 2000. Oilseed crops. Blackwell Science. Oxford. 364 pp