نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران.

2 عضو هیئت علمی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران.

3 عضو هیئت علمی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران.

چکیده

 پیری بذر یکی از مشکلات عمده در تولید محصولات زراعی است. به منظور بررسی تأثیر پیری تسریع‌شده بر جوانه‌زنی و سایر مولفه‌های جوانه‌زنی بذر‌های حاصل از پرایمینگ گیاه مادری در سه رقم لوبیا چیتی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با سه تکرار درآزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. عامل‌های مورد بررسی مشتمل بر ارقام لوبیا چیتی در سه سطح شامل E9، E10 و خمین، پیری تسریع‌شده در دو سطح شامل پیری و شاهد و بذور بدست آمده از پرایمینگ بذور مادری کشت شده در مزرعه در 7 سطح شامل پلی اتیلن گلیکول 5  -بار در مدت 6 ساعت، کلرید پتاسیم 20 - میلی‌مولار در مدت 6 ساعت، کلرید کلسیم 15- میلی‌مولار در مدت 3 ساعت،  کلرید سدیم 20- میلی‌مولار در مدت 6 ساعت، سالیسیلیک اسید 500 میلی‌گرم در لیتر در مدت 12 ساعت هیدرو‌پرایمینگ در مدت 12 ساعت و بدون پرایم (شاهد) بود. صفات درصد و سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک گیاهچه، شاخص وزنی و طولی بنیه گیاهچه و انرژی جوانه‌زنی در روز نهم اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل پیری زودرس، پیش‌تیمار و رقم بر صفات جوانه‌زنی شامل درصد جوانه‌زنی، وزن خشک گیاهچه، شاخص وزنی و طولی بنیه و انرژی جوانه‌زنی در روز نهم در سطح یک درصد، اثر متقابل پیری زودرس و پرایمینگ بر سرعت جوانه‌زنی در سطح یک درصد و اثر متقابل پرایمینگ و رقم بر سرعت جوانه‌زنی و ضریب آلومتری در سطح پنج درصد معنی‌دار یود. تیمار پیری زودرس در مقایسه با شاهد صفات جوانه‌زنی کمتری را نشان داد. بیشترین درصد جوانه‌زنی و انرژی جوانه‌زنی در روز نهم در تیمار کلرید سدیم 6 ساعت و رقم E10، بیشترین وزن خشک گیاهچه، سرعت جوانه‌زنی و شاخص وزنی و طولی بنیه در تیمار کلرید کلسیم 3 ساعت و رقم E10 بدست آمد. نتایج نشان داد که با توجه به رقم و انتخاب مناسب پیش‌تیمار گیاه مادری، می‌توان انبارداری را بهبود بخشید و بذر‌هایی با قدرت بالاتر و زوال کمتر داشت.

کلیدواژه‌ها

Abdul – Baki, A.A., and J.D. Anderson. 1973.Vigor determination in soybean by multiple criteria. Crop Sci. 13: 630-633.
Agarwal, R. L. 2003. Seed technology. Publication Company Limited New Delhi, India. 550pp.
Basra, S.M.A., N. Ahmad, M.M. Khan, N. Iqbal, and M.A Cheema. 2003. Assessment of cotton seed deterioration during accelerate. Seed. Sci. Technol. 31: 531-540.
Bayat, M., and B. Rabiee. 2006. The effect of cold stress and aging on the components germination and seedling growth of five Rapeseed, (In Persian with English Abstract). J. Agric. Sci. Nat. Res .2(7): 46-57
Copeland, L.O., and M.B. Mcdonald. 1985. The Chemistry of seeds. In Principles of seed science and technology, 2nd Ed., Macmillan Publ. Company, Macmillan. INS, New York.
Dehghan Shoar, M., A. Hamidi, and S. Mobaser. 2005. Handbook of Vigor Test Methods (3rd ed). (In Persian). Publ. Agric.Educ. 193p.
Demir Kaya, M., G. Okçu, M. Atak, Y. Çikili, and Ö. Kolsarici. 2006. Seed treatment to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). Eur. J. Agron., 24: 291-295.
Farooq, M., A., Wahida, N., Ahmadand Asad, S. 2010. Comparative efficacy surface drying and re-drying seed priming in rice. Change in emergence, seedling growth and associated metabolic events. Paddy Water Environ. 8: 15-22.
Ghasemi-Golezani K., P. Sheikhzadeh-Mosaddegh, and M. Valizadeh. 2008. Effects of hydro-priming duration and limited irrigation on field performance of chickpea. Res. J. Seed. Sci., 1(1): 34-40.
Hamidi, A., D. Dori, V. Askari, and S. Hajiloee. 2009. Evaluation of applicability controlled fatigue test to assess the relationship between seed vigor and growth of three varieties of canola field. Seed. Plant Prod. J. 24(4): 677-705(In Persian).
Hampton, J.G. 2003. Methods of Viability and Vigour Testing: A critical and appraisal. CBS Publ. Distributers, New Delhi, India. pp. 81-118.
Hoseini, H., and M. Nasiri Mahalati. 2006. Effects of pretreatment on germination of seeds of lentil genotypes. (In Persian). J. Agric. Res. 4(1): 35-47
International Seed Testing Association (ISTA). 1979. International Seed Testing Association. The germination test. Seed. Sci. Technol. 4: 23-28
International Seed Testing Association (ISTA). 1985. International Seed Testing Association. International Rules، for Seed Testing، Seed Sci. Technol.13: 299-513
International Seed Testing Association (ISTA) 2008. Hand book for Seedling evaluation (3rd. ed). Inter Seed Testing Asoc (ISTA), Zurich, Switzerland
International Seed Testing Association (ISTA). 2010. International Seed Testing Association. Rules Proposals for the International Rules for Seed Testing 2010 Edition OM approved 2009-06-18.doc Approved by OM 2009-06-18 Seed Sci. Technol., 47 pp
Int. Seed Testing Asoc. (ISTA). 2012. International Rules for Seed Testing. Pub. The Int. Seed Testing Asoc. Zurich, Switzerland.
Jahanbakhshi, A., A. Ebdali, M. Sharafizadeh, and B. Habibi Khaneyani. 2012. Osmo-priming effects on germination and yield of the vetch under exhaustion. (In Persian) J. Plant Physiol., Islamic Azad Univ. Ahvaz Agron. 4(16):19-32
Khajeh-Hosseini, M., A.A. Powell, and I.J. Bingham. 2003. The interaction between salinity stress and seed vigour during germination of soybean seeds. Seed. Sci. Technol. 31: 715-725.
Khazaee, H., A. Nezami, M. Dashti, and H. Mehrabadi. 2010. Triticale seed priming effect on seed germination characteristics in terms of salinity. (In Persian). J. Modern Agric. 4(4): 303-318
Khoshkharam, M., M. Shahrajabeyan, A. Soleimani, and G. Fathi. 2010. Burnout effect on seed germination and seedling growth components 2 safflower varieties. (In Persian). Fifth Natl. Conf. New Ideas. Agric. Islamic Azad Univ. 1-3
Machado Neto, N.B., C.C. Custodio, and M. Takaki. 2001. Evaluation of naturally and artificially aged seeds of Phaseolus vulgaris L., Seed. Sci. Technol. 29: 137-149.
Maguire, J. D. 1962. Speed of germination in selection and evaluation for seedling vigor. Crop Sci. 2: 176-177.
Martínez, F., A. Pacheco, C. Aguilar, G. Pardo, and E. Ortiz. 2014. Effects of magnetic field irradiation on broccoli seed with accelerated aging. Acta. Agrophys., 2014, 21(1), 63-73
Matthews, S., and A.A. Powell. 1987. Controlled deterioration test.p 49-56. In Handbook of vigor test methods. F. Fiala (ed), ISTA, Zurich, 2nd edition.
McDonald, M.B. 2001. Seed determination: physiology, repair and assessment. Seed Sci. Technol. 27: 177-237.
Mohajeri, F. Ramroudi,M. Taghvaei, M., and Galavi, M. 2015a. Critical concentration of calcium chloride and potassium chloride to pretreatment seed. The Third National Con Iran Environ. Agric. Res. (In Persian).
Mohajeri, F. Taghvaei, M. Ramroudi, M., and Galavi, M. 2015b. The Evaluation of the Responses of Pinto Bean (Phaseolus vulgaris L.) Seedling Emergence and Growth to Different Seed Priming. J. Agric. Sci. 7(7): 235-242
Mohammadi, H., A. Soltani, S. Sadeghpoor, A. Zeinali, and J. Najafi. 2006. The impact on growth and chlorophyll fluorescence in soybean seed deterioration, (In Persian). J. Agric. Sci. Nat. Res., 5: 125-128
Musa, A.M., J. Johansen, J. Kumar, and D. Harris. 1999. Response of chickpea to seed priming in the high Barind Tract of Bangladesh. Int. Chickpea Pigeon pea. Newsl. 6:20-22.
Penalosa. A., and M. Eira. 1993. Hydration dehydration treatment on tomato seeds (Lycopersicon esculentum Mill). Seed Sci. Technol. 21:309-316.
Powell, A.A. 1998. Seed improvement by selection and invigoration. Sci. Agric. Piracicaba. 55: 126-133.
Sadeghi, M., M. Esfahani, and A. Jolodar. 2007. Exhaustion effects on seed germination characteristics of rapeseed, (In Persian). Natl. Conf. Soil, Water, Plants. Agric. Mechanization. Islamic Azad Univ. Dezful. 15-18
Soltani, A., B. Kamkar, S. Ghaleshi, and F. Ghaderi. 2009. Deterioration effect on seed germination of wheat in response to environmental stresses. (In Persian). J. Crop. Prod. 2(2): 43-58
Zomrodi, M., M. Khosravi, M. Khajeh-Hoseini, M. Gheshm, and S. Anvarkhah. 2012. Effect of Priming and Aging on seed germination and vigor artificial seed (Lycopersicum esculentum L.) Tomatoes. (In Persian). J. Appl. Res. Ecophysiol. Plants. 1(1): 97-114.