نویسندگان

1 عضو هیئت علمی/ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

چکیده

با توجه به تاثیر شرایط محیطی حاکم بر گیاه مادری در زمان تشکیل بذر بر ویژگی­های جوانه ­زنی و اهمیت این مرحله در استقرار علف هرز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به منظور بررسی اثر تنش خشکی (پتانسیل­های صفر، 0.2- ، 0.4- ، 0.8- و 1- مگاپاسکال) بر خصوصیات جوانه ­زنی و رشد گیاهچه بذور یولاف وحشی تولید شده تحت رژیم ­های آبیاری (تامین 100% ، 80% و 60% نیاز آبی گندم از مرحله ساقه رفتن گندم تا انتهای فصل رشد)، در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود اجرا گردید. نتایج آزمایش بیانگر اثر معنی­ داری رژیم آبیاری حاکم بر گیاه مادری و تنش خشکی در زمان جوانه ­زنی بر خصوصیات جوانه­ زنی و رشد گیاهچه یولاف بود. با کاهش پتانسیل آب به 1- مگاپاسکال در تمامی رژیم­های آبیاری، خصوصیات جوانه ­زنی کاهش یافت. بیشترین درصد و سرعت جوانه­ زنی و طول ریشه ­چه در این پتانسیل آب مربوط به رژیم آبیاری تامین 60% نیاز آبی بود و کمترین وزن خشک ساقه­ چه مربوط به تیمار­های رژیم­ آبیاری 60 و 80% نیاز آبی مشاهده شد. کاهش بیشتر طول و وزن خشک ساقه­ چه نسبت به ریشه ­چه حاکی از حساسیت بیشتر آن به کاهش پتانسیل آب بود. گیاهچه­ های حاصل از بذوری که در پتانسیل­ های آب بیشتر از 0.4-  مگاپاسکال جوانه زدند، وزن خشک و سطح برگ کمتری داشتند. نتایج آزمایش نشان داد که وجود تنش خشکی در زمان تشکیل بذر سبب تغییر  معنی­دار جوانه ­زنی بذر یولاف در شرایط تنش خشکی می­ گردد.     

کلیدواژه‌ها

Andersson, L., and P. Milberg. 1998. Variation in seed dormancy among mother plants, populations and years of seed collection. Seed Sci. Res. 8:29–38.
Batlla, D., and R.L Benech-Arnold. 2007. Predicting changes in dormancy level in weed seed soil banks:  Implications for weed management. Crop Prot. 26: 189–197.
Beckie, H. J., J.Y. Leeson, A.G. Thomas, C.A. Brenzil, L.M. Hall, G. Holzgang, C. Lozinski, and S. Shirriff. 2008. Weed resistance monitoring in the Canadian Prairies. Weed Technol. 22:530–543.
Boyd, N., and R.V. Acker. 2004. Seed germination of common weed species as affected by Oxygen concentration, light, and osmotic potential. Weed Sci. 52:589–596.
Chauhan, B. S., G. Gill, and C. Preston. 2006. Influence of environmental factors on seed germination and seedling emergence of rigid ryegrass (Lolium rigidum). Weed Sci. 54:1004–1012.
Donohue, K. 2009. Completing the cycle: maternal effects as the missing link in plant life histories. Philosophical Trans. Royal Soc. London B, Biological Sciences, 364: 1059-1074.
Fenner, M. 1991. The effects of the parent environment on seed germinability. Seed Sci. Res. 1: 75–84.
Finch-Savage, W. E., and G. Leubner-Metzger. 2006. Seed dormancy and the control of germination. New Phytolo. 171: 501-523.
Gallagher, R.S., K.L. Granger, L.H.Keser, J. Rossi, D. Pittmann, S.Rowland, M. Burnham, and E.P Fuerst. 2010. Shade and drought stress-induced changes in phenolic content of wild oat (Avena fatua L.) seed. J. Stress Physiol. 6: 90–107.
Gorecki, M. J., R.L. Long, G.R. Flematti, and J.C. Stevens. 2012. Parental environment changes the dormancy state and karrikinolide response of Brassica tournefortii seeds. Ann. Bot. 109: 1369–1378.
Grundy, A.C., K. Phelps, R.J. Reader, and S. Burston. 2000. Modeling the germination of Stellaria media using the concept of hydrothermal time. New Phytol.148: 433- 444.
Guerke,W.R., T. Gutormson, D. Meyer, M. McDonald, D. Mesa, J.C. Robinson, and  D. TeKrony. 2004. Application of hydrotime analysis in seed testing. Seed Technol. 26 (1): 75- 85.
Gutterman, Y. 2000. Maternal effects on seeds during development. In: Fenner M. ed. Seeds: the ecology of regeneration in plant communities. Cambridge: CABI Publishing, 59–84.
Herman, J. J., and S.E. Sultan. 2011. Adaptive transgenerational plasticity in plants: case studies, mechanisms, and implications for natural populations. Front. Plant Sci. 102: 1–9.
Hosseini, H., and P. Rezvani Moghadam. 2006. Effect of water and salinity stress in seed germination on Isabgol (Plantago ovata). Iranian J. Field Crop Res. 4(1): 15-23. (In Persian, with English Abstract)
Hosseini, M., G. Zamani, and B. Mahmoodi. 2008. Germination response of wild barley (Hordeum spontaneum) to salt and drought stress in different concentration of sodium chloride and polyethylene glycol 6000. Proceedings of the 2nd National Weed Science Congress. 29 & 30 January, Mashhad, Iran, volum2: Weed Biology & Ecophysiology. 160- 165. (In Persian, with English Abstract)
Martinson, K., B. Durgan, F. Forcella, J. Wiersma, K. Spokas, and D. Archer. 2007. An emergence model for Wild Oat (Avena fatua). Weed Sci. 55: 584 – 591.
Meyer, S.E., S.B. Debaene-Gill, and P.S. Allen. 2000. Using hydrothermal time concepts to model seed germination response to temperature, dormancy loss, and priming effects in Elymus elymoides. Seed Sci. Res. 10: 213–223.
Michel, B.E., and M.R. Kaufman. 1973. The osmotic potential of polyethylene glycol 6000. Plant Physiol. 51: 914-916.
Mojab, M., G. Zamani, V. Eslami, M. Hosseini, and A. Naseri. 2010. Evaluation effects of salt and drought stress in different concentration of sodium chloride and polyethylene glycol 6000 on germination traits and seedling growth of Echinochloa crus-gali. J. Plant Protect. 24(1): 108-114. (In Persian, with English Abstract)
Patanè, C., A. Saita, and O. Sortino. 2013. Comparative effects of salt and water stress on seed germination and early embryo growth in two cultivars of Sweet Sorghum. J. Agron. Crop Sci. 199(1): 30-37.
Rajjou, L., M. Duval, K. Gallardo, J. Catusse, J. Bally, C. Job, and D. Job. 2012. Seed germination and vigor. Annu. Rev. Plant Biol. 63: 507–533.
Rahimian-Mashhadi, H., A. Bagheri Kazemabad, and A. Paryab. 1991. Effect of PEG and NaCl induced water potential at different temperatures on germination and seedling vigor of several wheat populations. Agric. Sci. Technol. 5: 35-42. (In Persian)
Saeidi, M., A. Ahmadi, K. Postini, and M.R. Jahansooz. 2007. Evaluation of germination traits of different genotypes of wheat in osmotic stress situation and their correlations with speed of emergence and drought tolerance in Farm situation. J. Water and Soil Sci. (Science and Technology of Agriculture and Natural Resources), 11: 281-293. (In Persian)
Steadman, K. J., A.J. Ellery, R. Chapman, A. Moore, and N.C. Turner. 2004. Maturation temperature and rainfall influence seed dormancy characteristics of annual ryegrass (Lolium rigidum). Aust. J. Agric. Res. 55: 1047–1057.
Williams, M. M., B.J. Schutte, and Y.F. So. 2012. Maternal corn environment influences wild-proso millet (Panicum miliaceum) seed characteristics. Weed Sci. 60: 69–74.