نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
2 کارشناس آزمایشگاه سلامت بذر
3 عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
چکیده
یکی از عوامل عمده تولید پایین بذر، جوانه زنی ضعیف و از بین رفتن زود هنگام گیاهچه ها براثرآلودگی به قارچ‌های بذرزاد میباشد، چندین قارچ بذرزاد شامل گونه‌هایAlternaria ، Aspergillus،Penicillium و Fusarium به عنوان پاتوژن گیاهچه غلات گزارش شدهاند. در همین راستا تحقیقی در مؤسسه تحقیقات ثبت وگواهی بذر و نهال، بصورت فاکتوریل دو عاملی ( رقم و دمای نگهداری بذر) با طرح پایه کاملاً تصادفی اجرا گردید. باتوجه به نتایج به دست آمده، اثرات متقابل دمای نگهداری بذرها در انبار x رقم، بعد از سه ماه انبارداری بر وضعیت گسترش قارچ‌های بذرزاد درشرایط انبار معنی‌دار بود، بطوریکه روند تغییرات گسترش قارچ‌ها متفاوت بود. بذرهایی که دردمای متناوب30-20 درجه سانتی‌گراد (16 ساعت20 درجه سانتی‌گراد و 8 ساعت30 درجه سانتی‌گراد) نگه داری شده بودند، درصدآلودگی به قارچ‌های انباریPenicillium spp. و Aspergilau flavusدرآنها کاهش یافت. به علاوه نگهداری بذرها دردمای متناوب 30-20 درجه سانتی‌گراد موجب کاهش درصد آلودگی به قارچ Fusarium spp. درارقام یوسف، نصرت و پروداکتیو گردید، در حالی که درصد آلودگی به قارچ Alternaria alternata دربذرهای انبارشده دردمای متناوب 30-20 در مقایسه با دمای نگهداری20 درجه سانتی‌گراد، افزایش یافت که این افزایش بیشتر در دو رقم صحرا و پروداکتیو قابل توجه بود. بذرهای نگهداری شده در دمای متناوب 30-20 درجه سانتی‌گراد ازشاخص بنیه بیشتری برخوردار بودند، درصد تولید گیاهچه‌های عادی درآنها افزایش یافت، که این روند تغییرات نیز بین ارقام موردآزمایش متفاوت بود، بطوریکه ارقام صحرا، پروداکتیو در مقایسه با سایر ارقام از نظر تولید درصد گیاهچه عادی برتری نشان دادند. با کاهش درصد آلودگی بذرها به قارچ‌های بذرزاد بویژه Aspergilau flavus، Penicillium spp. و Fusarium spp. درصد جوانه‌زنی نهایی، تولید گیاهچه‌های عادی و بنیه بذرافزایش یافت. بطورکلی نگهداری بذرها دردمای متناوب30-20 درجه سانتی‌گراد جهت جلوگیری ازگسترش قارچ‌های بذرزاد انباری Aspergilau flavus و Penicillium spp. و قارچ بذرزاد مزرعه ای بویژه Fusarium spp. و کاهش بنیه بذر، برای ارقام مورد مطالعه قابل توصیه است.
کلیدواژه‌ها
)