نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اصلاح نباتات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 عضو هیت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذرچغندرقند،سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 عضو هیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات

4 عضو هیت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذرچغندرقند، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی،کرج، ایران.

چکیده

به منظور ارزیابی واکنش جوانه‌زنی بذر چغندرقند به تنش‌گرمایی این تحقیق طی چند مرحله تحت شرایط آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل چهار تکرار، در سال1394 انجام شد.آزمایش اول جهت تعیین دمای بیشینه مناسب برای تفکیک توده‌های اصلاحی با استفاده از 4 رقم در محدوده دمائی 20 تا 44 درجه سانتی‌گراد به فواصل 3 درجه سانتی‌گراد انجام شد. در آزمایش دوم، جوانه‌زنی بذر 39 ژنوتیپ در دمای بهینه 20 درجه سانتی‌گراد و دمای بیشینه ارزیابی شد. با توجه به تنوع موجود، دو ژنوتیپ متحمل و دو ژنوتیپ حساس به دمای بالا انتخاب شد که به همراه نتاج تمام‌خواهری‌شان، در دمای مطلوب و بیشینه ارزیابی شدند. در هر سه مرحله، هفت روز بعد از شروع آزمایش صفات درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، شاخص بنیه بذر و نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه در دو دمای مذکور اندازه‌گیری و نسبت هر صفت در دمای بیشینه به مطلوب تعیین شد. براساس رگرسیون خطی بین درصد جوانه‌زنی و دما، 30 درصد بذور در دمای 30 درجه سانتی‌گراد قادر به جوانه‌زنی نبودند، لذا این دما به عنوان دمای بیشینه انتخاب شد. نتایج آزمایش دوم حاکی از وجود تنوع در بین ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مورد بررسی بود. نتایج حاصل از آزمایش سوم حاکی از وراثت‌پذیری بالا برای جوانه‌زنی بذر در شرایط تنش‌گرمایی بود که نشان می‌دهد اصلاح برای این صفت می‌تواند با موفقیت همراه باشد.

کلیدواژه‌ها

Agrawal, R. 2003. Seed technology. Pub. Co. PVT. LTD. New Delhi. India.
Ahmed, K., K. Nahar, M. Fujita, and M. Hanuzzaman.2010. Variation in plant growth, tiller dynamics and yield components of wheat (Triticum aestivum L.) due to high temperature stress. Adv. Agric. Bot. 
2: 213-224.
Ansarpour, M., M. F Najaf Abadi, M. Esmailzadeh Moghaddam and H. Ramshini. 2014. Analysis of genetic variance components for heat stress tolerance in wheat. Proc. First Int. Congr. & 13th Iranian Gene. Congr., Thran, Iran. (In Persian).
Bakhshaki, S. 1998.Determination of correlation between yield and its components and some important agronomic traits of bean using path analysis. M. S. Thesis. Univ. Sary. (In Persian).
Beikzadeh, H., S.M.Alavi Siney, M. Bayat,and A.A. Ezady. 2015. Estimation of Genetic Parameters of Effective Agronomical Traits on Yield in some of Iranian Rice Cultivars. Agron. J. (Pajouhesh and Sazandegi) No: 104 pp: 73-78.(In Persian).
Bradford, K. J. 2002. Application of hydrothermal time to quntifying and modeling seed germination and dormancy. Weed Sci., 50: 248-260.
Brar, G.S., J.F. Gomez, B.L.McMichael, A.G.Matches and H.M. Taylor. 1991. Germination of twenty forage. Legumes as influenced by temperature. Agron. J. 83, 173-175.
De Villiers, A. J., M.W.Van Rooyrn, G.K.Theron and H.A.Van Deventer. 1994. Germination of three namaqualand pioneer species, as influenced by salinity, temperature and light. Seed Sci. Technol. 22: 427-433.
Farshadfar, E. 1997. Plant breeding methodology. Published by Razi Uni. P. 616.(In Persian).
Fathi Abd-El-Motagally, F.M. 2004. Evaluation of two sugar beet cultivars (Beta vulgaris L.) for growth and yield under drought and heat condition. Ph.D. Thesis, Inst. of Plant Nutrition Justus Liebig Univ., Giessen, Germany.
Frova, C., P. Portaluppi, M.Villa and M.Sari-Gorla. 1995. Sporophytic and Gametophytic components of thermotolerance affected by pollen selection. J. Heredity 86:50-54.
Hall, A.E., 1992. Breeding for heat tolerance. Plant Breed. Rev. 10, 129–168.
Hall, A.E., 2001. Crop Responses to Environment. CRC Press LLC, Boca Raton, Florida.
Hallauer, A.R., J.C. Marcelo, and J.B. Miranda.2010. Quantitative genetic in maize breeding. Iowa State univ, Press, Ames Iowa.
Hallauer, A.R. and J.B. Miranda. 1988. Quantitative genetics in maize breeding. Iowa State Univ. Press.
International Seed Testing Association. 2009. International Rules for Seed Testing. Zurichtstr.50.CH8303, Bassersdorf, Switzerland, Edition 2009/1.
Jacobsen, S.E. and A.P. Bach. 1998. The influence of temperature on seed germination rate in quinoa (Chenopodium quinoa Willd). Seed Sci. Technol. 26: 515-523.
Jalilean, A., D. Mazaheri, R. Tavakol Afshari, h. Rahimian, M. Abdollahian Noghabi and J. Gohari. 2004. Estimation of base temperature and investigation of germination and field emergence trend of monogerm sugar beet under various temperatures. Sugar beet J. 20:97-112. (In Persian).
Jones, P.D, M.New, D.E. Parker, S. Mortin and I.G.Rigor. 1999. Surface area temperature and its change over the past 150 years. Rev. Geophys. 37, 173–199.
Kebreab, E., and A.J. Murdoch. 2000. The effect of water stress on the temperature range for germination of Orobanches aegyptiaca seeds. Seed Sci. Res. 10: 127-133.
Khodadadi, M., H.Dehghani, and M.H. Fotokian. 2011. Study on heritability, path and factor analysis in winter wheat (Triticum astivum L.) genotypes. J. Agri. 2: 67-78. (In Persian).
Koocheki, A. 1996. Crop production in dry regions. Published by Mashhad Uni. P. 202(In Persian).
Meyer, S.E.,and R.L. Pendleton. 2000. Genetic regulation of seed dormancy in Purshia tridentate (Rosaceae). Ann. Bot. 85: 521-529.
Nguyen, H.T.,and D.A. Sleper. 1983. Theory and application of half-sib matings in forage grass breeding. Theor. Appl. Genet. 64:187-196.
Rajabi, A., M. Moghadam, F.Rahimzadeh Khoeii, M. Mesbah, and Z. Ranzi .2002. Evaluation of genetic diversity of sugar beet populations for quality and agronomic traits. Iran. J Agric. Sci. 33: 553-567. (In Persian, abstract in English).
Ramezani Moghadam, M.R, I. Majidi., H.R Zamanizadeh, S.A. Mohamadi, and M. Azizi. 2006. Study on genetic diversity in diploid cotton (Gossypium. Herbaceum & G.arboreum) using morphological traits. J. Agric. Sci. Islamic Azad Uni. (In Persian).
Ranal MA, and DG.De Santana. 2006.How and why to measure the germination process? Rev. Brasil. Bot. 29(1):1-11.
Salmanieh,h., M.R. Syahpoush and M. Modarresi. 2013. Effect of temperature increase on yield reduction of strategic wheat crop. Proc. First National Meeting on Agric. Polluters & Food Safety, Challenges & Solutions, Ramin Uni., Khuzestan, Iran. (In Persian).
Soltani, E., Akram Ghaderi, F. and Memar, H. 2007. The effect of priming on germinationcomponents and seeding growth of cotton seeds under drought. J. Agric. Sci. Nat. Res. 14(5), 9-16.
Tobe, K., and Li, X. Omasa, 2000. Seed germination and radicle growth of a halophyte, Kalidium capsicum. Ann. Bot. 85: 391-396.