نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران

2 رئیس موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

3 موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

4 کارشناس آزمایشگاه سلامت بذر

چکیده

حفظ کیفیت بذر از زمان برداشت تا کشت بعدی هدف اصلی انبارداری بذر می‌باشد و شرایط محیط انبار، بویژه دو عامل دما و رطوبت از مهمترین عوامل زوال بذر و کاهش بنیه می‌باشند. بنابراین به منظور بررسی معادله بقای بذر الیس و روبرتز در رابطه با انبارداری بذر مرزه و معرفی ثابت‌های معادله حیات بذر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. پس از تعیین قوه نامیه و رطوبت اولیه بذر، رطوبت آن‌ها به مقدار 5، 7، 9، 11 و 13 درصد رسانیده شد و در بسته‌های آلومینیومی در دماهای 10، 15، 20 و 25 درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند. نمونه‌برداری از بذرها در فواصل زمانی معین، بسته به شرایط نگهداری انجام گرفت و درصد بذر جوانه زده، ضرایب معادله و رابطه سیگما با رطوبت و دما تعیین گردید و پس از تجزیه و تحلیل پروبیت نمودارهای مربوط به هر شرایط رسم گردید. کمترین سطح زوال بذر در دمای 10 درجه سانتی‌گراد با رطوبت محتوی بذر 5% بود و بیشترین زوال بذر در دماهای 20 و 25 درجه سانتی‌گراد با رطوبت محتوی بذر 13% بود. مقدار ضرایب حیات KE، CW، CH و CQ به‌ترتیب 31/4، 83/1 ، 031/0 و 0004/0 بود. نتایج نشان داد که با افزایش رطوبت بذر و دما در طی انبارداری، درصد زنده‌مانی بذر کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

Bradford, K. 2004. Seed production and quality. Department of Vegetable Crops. University of California. Davis, California, USA.
Basra, S.M.A., N. Ahmad., M.M. Khan., N. Iqbal, and M.A. Cheema, 2003. Assessment of cotton seed deterioration during accelerating aging. Seed Sci. Technol. 31: 531-540.
Deans, S.G., and K.P. Svoboda, 1989. Antibacterial activity of summer savory (Satureja hortensis L) essential oil and its constituents. J. Horti. Sci. 64(2): 205-210.
Dehghan, M., and F. Sharifzadeh,2012. The estimation of viability equation in seeds of perennial rye (Secale montanum) under different conditions of temperature and moisture content. Agron. J (Pajouhesh and Sazandegi). 94: 16-22 (In Persian, with English abstract)
Dickie, J.B., R.H. Ellis., H.L. Kraak., K. Ryder., and P.B. Tompsett. 1990. Temperature and seed storage longevity. Ann. Bot. 65: 197-204.
Dikie, J.B., R.H. Ellis., H.L. Kraak., K. Ryder, and P.B. Tompsett, 1990. Temperature and seed storage longevity. Ann. Bot. 65: 197-204.
Ellis, R.H. 1984. The meaning of viability seed management techniques for bank. Int. Board for Plant Genet. Res. 75: 12-27.
Ellis, R.H., and E.H. Roberts. 1980. Improved equations for the prediction of seed longevity. Ann. Bot. 45: 13-30.
Ellis, R. H., T. D. Hong., E. H. Roberts, 1988. A low-moisture-content limit to logarithmic relations between seed moisture content and longevity. Ann. Bot. 61(4): 405-408.‏
Ellis, R. H., T. D. Hong., E. H. Roberts., K. L. Tao., 1990. Low moisture content limits to relations between seed longevity and moisture. Ann. Bot, 65(5): 493-504.‏
Ellis, R.H., T.D. Hong., 2007. Quantitative response of the longevity of seed of twelve crops to temperature and moisture in hermeric storage. Seed Sci. Technol. 35: 432-444.
Güllüce, M., M. Sökmen., D. Daferera., G. Agar., H. Özkan., N. Kartal., F. Sahin, 2003. In vitro antibacterial, antifungal, and antioxidant activities of the essential oil and methanol extracts of herbal parts and callus cultures of Satureja hortensis L. J. Agric. Food Chem. 51(14): 3958-3965.
Hajhashemi, V., H. Sadraei., A.R. Ghannadi., and M. Mohseni, 2000. Antispasmodic and anti-diarrheal effect of Satureja hortensis L. essential oil. J. Ethno. Pharmacol. 71(1): 187-192.
Hampton, J.G., D.M. Tekrony, 1995. Handbook of vigour test methods. Handbook of vigor test methods. (Ed. 3).
Hong, T. D., R. H. Ellis., J. Buitink., C. Walters., F.A. Hoekstra., and J. Crane. 1999. A model of the effect of temperature and moisture on pollen longevity in air-dry storage environments. Ann. Bot. 83: 167-173.
Hong, T.D., Ellis, R.H., and D. Moore, 1997. Development of a model to predict the effect of temperature and moisture content on fungal spore longevity. Ann. Bot. 79: 121-128.
Hung, L. Q., T. D. Hong., and R. H. Ellis. 2001. Constant, fluctuating and effective temperature and seed longevity: a tomato (Lycopersiconesculentum Mill.) example. Ann. Bot. 88: 465-470.
International Seed Testing Association (ISTA). 1999. International rules for seed testing. Seed Sci. Technol. 27: 1-303.
Marshal, A., D.N. Lewis, 2004. Influence of seed storage conditions on seedling emergence, seedling growth and dry matter production of temperate forage grasses. Seed Sci. Technol. 32: 493-501.
Plucknett, D.L., N.J.H. Smith., J.T. Williams., N.M. Anishetty, 1987. Seed Banks and the World's Food. Princeton University Press, Princeton, New Jersey, USA. 8: 1987- 264.
Pradidwong, S., A. Isarasenee., E. Pawelzik, 2004. Prediction of mung bean seed longevity and quality using the relationship of seed moisture content and storage temperature. Deutscher Tropentag. 91: 2-7.
Roberts, E. H. 1961. The viability of rice seed in relation to temperature, moisture content and gaseous environment. Ann. Bot. 25(3): 381-390. ‏
Roberts, E. H. 1973. Predicting the storage life of seeds. Seed Sci. Technol. 1: 499-514.
Schmidt, L.H. 2007. Tropical forest seed. Springer Science & Business Media.
Tang, Sh., M. Dennis, and B. Tekrony, 2000. An alternative model to predict corn seed deterioration during Storage. Crop Sci. 40: 463-470.
Tang, S., D.M. Tekriny., D.B. Egli, and P.L. Cornelius, 1999. Survival characteristics of corn seed during storage. II. Rate of seed deterioration. Crop Sci. 39: 1400-1406.
Usberti, R. 2007. Performance of tropical forage grass (Brachiaria brizantha) dormant seeds under controlled storage. Seed Sci. Technol. 35(2): 402-413.
Usberti, R., E.H. Roberts., R.H. Ellis, 2006. Prediction of cotton seed longevity. Pesquisa Agropecuária Brasileira. 41 (9): 1435-1441.