نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی- دانشگاه یاسوج، یاسوج ایران

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی- دانشگاه یاسوج

3 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه یاسوج

4 بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

چکیده

بروز تنش خشکی روی گیاه مادری می‏تواند سبب کاهش جوانه‎زنی و رشد بذور گیاهان تحت این شرایط ‎شود. از سوی دیگر استفاده از ترکیبات زیستی در تنش‏های محیطی سبب تولید بذور با قابلیت جوانه‎زنی بهتر می‏شود. این پژوهش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 انجام گردید. عامل اصلی شامل رژیم‌های مختلف آبیاری در سه سطح آبیاری پس از 25، 50 و 75 درصد تخلیه رطوبتی خاک و عامل فرعی شامل تأمین نیاز فسفر در شش سطح 100 درصد نیاز فسفر به صورت شیمیایی از منبع سوپرفسفات تریپل، 50 درصد فسفر + قارچ مایکوریزا آربوسکولار، قارچ مایکوریزا آربوسکولار، 50 درصد فسفر + باکتری سودوموناس فلورسنس، باکتری سودوموناس فلورسنس و شاهد بدون کود فسفره بود. نتایج نشان داد که در رژیم آبیاری 75 درصد تخلیه رطوبتی، حداکثر جوانه‏زنی، بنیه بذر، طول ریشه‏چه، طول ساقه‏چه و وزن خشک گیاهچه در 50 درصد نیاز فسفر + مایکوریزا آربوسکولار بود. همچنین در سطح آبیاری پس از 50 و 75 درصد تخلیه رطوبتی، تیمار 50 درصد نیاز فسفر + مایکوریزا آربوسکولار توانست سبب افزایش سرعت جوانه‏زنی و بهبود یکنواختی جوانه‏زنی شود. هدایت الکتریکی بذرهای سرخارگل با افزایش تنش خشکی روند افزایشی را نشان داد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که باکتری سودوموناس فلورسنس در این آزمایش در سطح پایین‏تر از قارچ مایکوریزا آربوسکولار توانست درصد و سرعت جوانه‏زنی و اثرات منفی ناشی از تنش خشکی را بهبود دهد.

کلیدواژه‌ها

Abdul Baki, A.A., and J.D. Anderson. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiple criteria. J. Crop Sci. 13: 630-633.
Amiri, M. B., P. Rezvani Moghaddam, H.R. Ehyai, J. Fallahi, and M. Aghhavani shajari. 2011. Effect of osmotic and salinity stresses on germination and seedling growth indices of artichoke (Cynara scoolymus) and purple coneflower (Echinacea purpurea). Environ. Stresses Crop Sci. 3(2): 165-176. (In Persian)
Ansari, K., A. Salehi, M. Movahedi Dehnavi, and S. Heydari. 2016. Effect of different seed priming on germination characteristics and some antioxidant enzymes activity of Echinacea purpurea . Iranian J. Seed Sci. Res. 3(3): 1-10. (In Persian)
Atarod, H., H. Irannejad, A.H. Shirani Rad, R. Amiri, and Gh. Akbari. 2012. Assessment of drought stress and planting date effects applied on original plant, on its seed electrical conductivity rate. Iranian J. Field Crops Res. 9(2): 242-247. (In Persian)
Bauma, C., W. El-Tohamy, and N. Gruda. 2015. Increasing the productivity and product quality of vegetable crops using arbuscular mycorrhizal fungi: A review. Sci. Hortic. 187: 131-141.
Berti, M., R. Wilckens, S. Fischer, and F. Hevia. 2002. Effect of Harvest Season, Nitrogen, Phosphorus and Potassium on Root Yield, Echinacoside and Alkylamides in Echinacea angustifolia L. in Chile. Acta Hortic. 576: 303-310.
Birt, D.F., M.P. Widrlechner, C.A. LaLone, L.K, Wu, J.H. Bae, A.K.S. Solco, G.A. Kraus, P.A. Murphy, E.S. Wurtele, Q.A. Leng, S.C. Hebert, W.J. Maur, and J.P. Price. 2008. Echinacea in infection. Am. J. Clin. Nutr. 87 (2): 488S-492S.
Burd, G.I., D.G. Dixon, and B.R. Glick. 2000. Plant growth promoting bacteria that decrease heavy metal toxicity in plants. Can. J. Microbiol. 46: 237–245.
Cakmakçi, R., F. Dönmez, A. Aydın, and F. Şahin. 2006. Growth promotion of plants by plant growth-promoting rhizobacteria under greenhouse and two different field soil conditions. Soil Biol. Biochem. 38: 1482-1487.
Dodd, G.L., and L.A. Donovan. 1999. Water potential and ionic effects on germination and seedling growth of two cold desert shrubs. Am. J. Bot. 86: 1146-1153.
Elouaer, M.A., and C. Hannachi. 2012. Seed priming to improve germination and seedling growth of safflower (Carthamus tinctorius) under salt stress. Euras. J. Biosci. 6: 76-84.
Farooq, M., A.Wahid, N. Kobayashi, D. Fujita, and SMA. Basra. 2009. Plant drought stress: effects, mechanisms and management. Agron. Sustainable Dev.  29(1): 185-212.
Ghassemi-Golezani, K., and S. Ghassemi. 2013. Effects of water supply on seed development and quality of chickpea cultivars. Plant Breed. Seed Sci. 67: 37-44.
Gholami ganjeh, S., A. Salehi, and A. Moradi. 2015. Effects of maternal plant nutrition on the absorption of some nutritional elements and germination characteristics of Cumin (Cuminum cyminum L.). Iranian J. Seed Sci. Technol. 4(1): 109-118. (In Persian)
Ghorchiani, M., GH. Akbari, H.A. Alikhani, M. Zarei, and I. Allahdadi. 2013. Effect of Arbuscular mycorrhizal fungi and Pseudomonas fluorescens on phosphorus fertilizer use efficiency, mycorrhizal dependence and maize yield under water deficit conditions. J. Water Soil Sci. 17(63): 123-136. (In Persian)
Hadi, H., J. Daneshian, A. Asgharzadeh, A. Hamidi, P. Jonoubi, F. Ghooshchi, and M. Nasri. 2009. Effect of free and symbiotic nitrogen-fixing bacterial co-inoculation on seed and seedling of soybean seeds produced under deficit water condition. J. Agroecol. 1(1): 53-64. (In Persian)
Hadi, H., J. Daneshian, A. Hamidi, A. Asgharzade and, R. Zarghami. 2010. Effect of rhizobacteria on seedling characteristics of seeds produced under deficit irrigation. Agron. J. (Pajouhesh and Sazandegi). 86: 42-50. (In Persian)
Hafeez, F.Y., M.E. Safdar, A.U. Chaudry, and K.A. Malik. 2004. Rhizobial inoculation improves seedling emergence, nutrient uptake and growth of cotton. Aust. J. Exp. Agric. 44: 617-622.
Hamidi, A., J. Daneshian, and A. Asgharzadeh. 2016. A review of drought stress on mother plant effect on soybean seed germination and vigour improvement by some beneficial soil microorganisms treatment assessment. Iranian J. Seed Sci. Res. 3(2): 109-124. (In Persian)
Han, H.S., and K.D. Lee. 2006. Effect of co-inoculation with phosphate and potassium solubilizing bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant Soil Environ. 52: 130-136.
Hobbs, C.B. 1994. Echinacea, a literature review. Herbalgram. 30: 33-47.
ISTA. 2003. Handbook for seedling evaluation (3rd.ed). International Seed Testing Association. Zurich, Switzerland.
Kafi, M., and A. Mahdavi-Damghani. 2000. Mechanism of Tolerance to Environmental Stress in Sowings Plant. The Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian)
Larson, L. A. 1968. The effect of soaking pea seed with or without seed coats has on seedling growth. Plant Physiol. 43: 255-259.
Lazcano, C., F.H. Barrios-Masias, and L.E. Jackson. 2014. Arbuscular mycorrhizal effects on plant water relations and soil greenhouse gas emissions under changing moisture regimes. Soil Biol. Biochem. 74: 184-192.
Lifshitz, R., J.W. Kloepper, M. Kozlowski, C. Simonson, J. Carlson, E.M. Tipping, and I. Zaleska. 1987. Growth promotion of canola (rapeseed) seedling by a strain of Pseudomonas putida under gnotobiotic conditions. Can. J. Microbiol. 33: 390-395.
Makkizadeh Tafti, M., R. Farhoudi, H.A. Naghdi badi, and A. Mehdizadeh. 2006. Assigning the best treatment for increasing germination of three medicinal plants seeds: Rubia tinctourum L., Echinacea angustifolia D.C. and Myrtus communis L. Iranian J. Med. Aromat. Plants. 22 (2): 105-116. (In Persian)
Noumavo, P.A., E. Kochoni, Y.O. Didagbe, A. Adjanohoun, M. Allagbe, R. Sikirou, E. W. Gachomo, S.O. Kotchoni, and L. Baba-Moussa. 2013. Effect of different plant growth promoting rhizobacteria on maize seed germination and seedling development. Am. J. Plant Sci. 4: 1013-1021.
Omidbeigi, R. 2002. Study of cultivation and adaptability of purple coneflower (Echinaceae purpurea) in the north of Tehran. Water Soil Sci. (J. Sci. Technol. Agric. Nat. Res.). 6(2): 231-240. (In Persian)
Penrose, D.M., and B.R. Glick. 2003. Methods for isolating and characterizing ACC deaminase‐containing plant growth‐promoting rhizobacteria. Physiol. Plant. 118: 10-15.
Salar, M., H.R. Mobasser, and A. Ghanbari-Malidarreh. 2013. Effects of nitrogen and potassium rates of mother plant on seed N and K content, germination and seedling growth of rice seeds. Adv. Environ. Biol. 7(1): 147-152.
Schenck, N.C., and K. Perez. 1990. Manual for the identification of VA mycorrhizal fungi. Synergistic Publishing Gainesville, Florida, USA.
Sharma, A.K., and A.K. Sharma. 2002. Biofertilizers for Sustainable Agriculture. Agrobios, India.
Smith, S.E., and D.J. Read. 2008. Mycorrhizal Symbiosis. Third Ed. Academic Press, London.
Soltani, A., S. Galashi, E. Zeinali, and N. Latifi. 2001. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. Technol. 30(1): 51-60.
Tajik, M., I. Alahdadi, J. Daneshian, H. Iran nezhad, A. Hamidi, and H. Jabbari. 2008. Consequence of application some of biofertilizers on improvement of the soybean Glycine max (L.) Merr. Seed vigour produced under water deficit condition. Agric. Res. 7(4): 13-27. (In Persian)
Tari, I., J. Csiszár, G. Szalai, F. Horváth, A. Pécsváradi, G. Kiss, Á. Szepesi, M. Szabó, and L. Erdei, 2002. Acclimation of tomato plants to salinity stress after a salicylic acid pretreatment. Acta Biol. 46(3-4): 55-56.
Vurukonda, S.S., S. Vardharajula, M. Shrivastava, and A. Skz. 2016. Enhancement of drought stress tolerance in crops by plant growth promoting rhizobacteria. Microbiol. Res. 184: 13-24.