نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس پژوهشی،جهاددانشگاهی،ساوه،ایران

2 بخش تحقیقات فناوری وبهبود کیفیت بذر/موسسه تحقیقات ثبت وگواهی بذرونهال

3 عضو هیئت علمی/دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

4 استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، کرج، ایران.

چکیده

با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها و همچنین محدود بودن رویشگاه‌های طبیعی، کمی زادآوری و قطع بی‌رویه، برنامه‌ریزی برای کشت و اهلی کردن آن‌ها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. این تحقیق با هدف شناسایی و تعیین مناسب‌ترین تیمار برای بهبود خصوصیات جوانه‌زنی بذر گیاهان دارویی آویشن مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تاثیر پوشش‌دار کردن بذر با مواد محرک رشد بر خصوصیات جوانه‌زنی آویشن آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 21 تیمار شامل: بذر بدون پوشش (شاهد)، جیبرلین (100، 200 و 300 پی‌پی‌ام)، سیتوکینین (200 و 400 پی‌پی‌ام)، سیتوکینین (1000، 2000 و 3000 پی‌پی‌ام)، نیترات پتاسیم (10، 20، 100، 200، 300 و 400 پی‌پی‌ام)، فسفر (10، 20 و 30 پی‌پی‌ام)، سولفات منگنز (2، 4 و 6 پی‌پی‌ام)، با چهار تکرار در آزمایشگاه مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال وابسته به وزارت جهاد کشاورزی در سال 1397انجام شد. صفات جوانه‌زنی مانند طول ساقه‌چه و ریشه‌چه، درصد جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، متوسط مدت جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان از معنی‌داری تیمارهای پوشش‌دار کردن بذر با مواد محرک رشد بر صفات طول ساقه‌چه و ریشه‌چه، درصد جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر و متوسط مدت جوانه‌زنی در سطح احتمال 1% و سرعت جوانه‌زنی در سطح احتمال 5% داشت. در بین تیمارهای آزمایش به‌ترتیب تیمارهای جیبرلین 100 پی‌پی‌ام و نیترات پتاسیم 200 پی‌پی‌ام، تیواوره 2000 پی‌پی‌ام و سولفات منگنز 4 پی‌پی‌ام بیشترین تاثیر مثبت را بر صفات جوانه‌زنی داشتند.

کلیدواژه‌ها

Abdolrahmani, B., K. Ghasemi-Golezani., M. Valizadeh., V. Feizi-Asl, and Tvakoli, A. R. 2009. Effects of seed priming on seed vigor and grain yield of barley (Hordeum vulgare L. cv. Abidar) in rainfed conditions, Iranian J. Field Crops. 11: 337-352. (In Persian)
Amir R., F. Munir, M. Khan, and T. Iqbal. 2019. Use of Plant Hormones for the Improvement of Plant Growth and Production under Salt Stress. Pp 59-90. In M. Akhtar (ed.). Salt Stress, Microbes, and Plant Interactions: Causes and Solution. Springer, Singapore.
Basra, S.M.A., M. Farooq, K. Hafeez, and N. Ahmed. 2004. Osmohardening: A new technique for rice seedinvigoration. Int. Rice Res. Notes. 27: 74–75.
Copeland, L. and Mcdonald, M.B. 2008. Principles of seed science and technology. Kluwer Academic Publishers, Norwell, Massachusetts.
Farooq, M., A. Wahid, and H. M. Kadambot Siddique. 2012. Micronutrient application through seed treatments a review. J. Soi.Sci. P. Nutr. 12 (1): 125-142.
Gedif, T., and Hahn, H. J. 2002. Herbalists in Addis Ababa and Butajira, Central Ethiopia: Mode of service delivery and traditional pharmaceutical practice. Ethiopian J. Health Dev. 16(2):183-189.
Ghassemi-Golezani, K., S. Khomari., B. Dalili., B. Hosseinzadeh Mahootchy, and A. Chadordooz-Jedi. 2010. Effect of seed aging on field performance of winter oil seed rape. Int. J. Food Agric. Environ. 8(1): 175-178.
Gupta, S.M., P. Pandey, A. Grover, and Z. Ahmed. 2011. Breaking seed dormancy in Hippophae salicifolia, a high value medicinal plant. Physiol Mol. Biol Plants, 17(4):403–406.
Harris, D. 1996. The effect of manure, genotype, seed priming, depth and date of sowing on the emergence and early growth of Sorghum bicolor L. Moench in semi-arid Botswana Soil Till. Res. 40: 73-88.
Hashimoto, T. 1961. Increace in percentage of gibberellin-induced dark germination of tobacco seeds.by N-eompounds. Bot. Mag. (Tokyo) 71:430-431.
Malekzadeh, S., and S. Fallah. 1393. Effects of seed priming methods on germination parameters of Ajowan (Carum copticum L.) seed. Iranian J. Seed Res. 1(2): 91-101. (In Persian)
Maroufi, K., H. Farahani Aliabadi, and O. Moradi. 2011. Thrmo priming influence on seedling production in wheat (Triticum aestivum L.). Adv. Environ. Biol. 5(11): 3664-3667.
Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press International, San Diego, CA, USA.
McGimpsey, J. 1993. Thyme-Thymus valgaris. [Online] Available at http://www.crop.cri.n2/broadshe/thyme.htm.
McKenzie, R.H. 1992. Micrunutrients requirements of crops. Alberta Agric. Food Rural Dev. 1-7.
Mehrpur, Sh., F. Sefidkon, H. Mirzaie-Nodoushan, and A. Majd. 2004. Comparison of essential oils of four Thymus kotschyanus populations in greenhouse and field cultivation. Iranian J. Medic. Aroma. Plants Res. 20(2): 159-169. (In Persian)
Moravcová L., Pyšek P., Krinke L., Pergl J., Perglová I. & Thompson K. 2007. Seed germination, dispersal and seed bank in Heracleum mantegazzianum. Pp 74–91. In P. Pyšek, M. J.W. Cock, W. Nentwig, and H.P. Ravn. (eds). Ecology and management of giant hogweed (Heracleum mantegazzianum). CAB International, Wallingford
Naghdibadi, H., and M. Makizade Tafti. 2003. Review on Thymus (Thymus vulgaris L). (In Persian)
Nematollahi, E., Banaayan, M., Souhani Draban, A., and Ghanbari, A. 2009. Hydropriming and osmopriming effects on cumin (Cuminum syminum L.) seeds germination. World Acad. Sci. Eng.  Technol. 57:526-529.
Nonogaki, H. 2019. Seed germination and dormancy: The classic story, new puzzles, and evolution. J. Integ. Plant Biol. 61(5): 541- 563.
Paradiso V.M., Summo C., Trani A. and Caponio F. 2008. An effort to improve the shelf life of breakfast cereals using natural mixed tocopherols. J. Cereal Sci. 47: 322-330.
Rahimi, 2013. Seed priming improves the germination performance of cumin (Cuminum syminum L.) under temperature and water stress. Ind. Crops Prod. 42: 454-460.
Rehman, H., S. M. A. Basra, M. Farooq, N. Ahmed, and I. Afzal. 2011. Seed priming with CaCl2 improves the stand establishment, yield and quality attributes in direct seeded rice (Oryza sativa). Intl. J. Agric. Biol. 13 (5): 786–790.
Sharma, R.K., Sharma, Sh., and Sharma, Sh.S. 2006. Seed germination behaviour of some medicinal plants of Lahaul and Spiti cold desert (Himachal Pradesh): implications for conservation and cultivation. Curr. Sci. 90 (8):1113-1118.
Soltani, A., S. Galeshi., E. Zeinali, and N. Latifi. 2002. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. Technol. 30: 51-60. (In Persian)
Yadegari, M. 2013. Foliar Application of Fe, Cu, Mn and B on growth, yield, and essential oil yield of marigold (Calendula officinalis). J. Appl. Sci. Agric. 8(5): 559-567.