نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ژنتیک و بهنژادی، پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

2 محقق بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

در این مطالعه روش‌های مختلف شکستن رکود بذر در تمرهندی (Tamarindus indica L.) مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. تیمارها شامل آب مقطر (24 ساعت)، آب گرم 80 درجه سانتی‌گراد (5 دقیقه)، نیترات پتاسیم 1 و 2% (24 ساعت)، اسید سولفوریک 50% (10 دقیقه)، اسید سولفوریک 98 درصد (5 دقیقه) و شاهد (بدون تیمار) بودند. نتایج نشان داد بیشترین درصد (66/81%) و سرعت جوانه‌زنی (61/1 بذر در روز) در تیمار اسید سولفوریک 98 % به مدت 5 مشاهده شد. کمترین میانگین زمان لازم برای جوانه‌زنی در تیمار بذرها با اسید سولفوریک 98% به مدت 5 دقیقه (62/16 روز) و پس از آن نیترات پتاسیم 1% به مدت 24 ساعت بدست آمد. بیشترین شاخص قدرت بذر در تیمار بذرها با اسید سولفوریک 98% به مدت 24 ساعت بدست آمد که اختلاف معنی داری با تیمارهای اسید سولفوریک 50 % برای 10 دقیقه و نیترات پتاسیم (1 و 2 %) برای 24 ساعت نداشت. پیش تیمار آب مقطر و آب گرم در بهبود جوانه-زنی بذر تمرهندی کارآیی چندانی نداشتند. بیشترین تعداد برگ، طول ساقه و ریشه، وزن تر و خشک ساقه و ریشه در تیمار نیترات پتاسیم 1% و پس از آن نیترات پتاسیم 2% به مدت 24 ساعت مشاهده شد. بنابراین نتایج نشان داد که پیش تیمار بذر با نیترات پتاسیم 1% به مدت 24 ساعت مؤثرترین روش برای بهبود جوانه زنی و رشد اولیه دانهال بذر تمرهندی محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

Abubakar, Z., and A. Muhammad. 2013. Breaking seed dormancy in Tamarind (Tamarindus indica) a case study of gombe local government area. J. Appl. Environ. Manage. 17(1): 83–87.
Ajiboye, A. A. 2006. Seed Germination and Seedling Physiology of to Multi-Purpose Savanna Tree Species. M.Sc. Thesis. University of Agriculture, Abeokuta, Ogun State of Nigeria.
Ajiboye, A. A. 2010. Dormancy and seed germination of Tamarindus indica (L). The Pacific J. Sci. Technol. 11(2): 463–470.
Anonymous. 2013. Handbook for seedling evaluation (3rd ed). International Seed Testing Association (ISTA), Zurich, Switzerland.
Baskin, J. M., and C. C. Baskin. 2004. Classification system for seed dormancy. Seed Sci. Res. 14:1-16.
Aatla, H. B., and D. Srihari. 2014. Effect of pre-sowing treatments on germination, growth and vigor of mango (Mangifera indica Linn.) cv. Totapuri. Environ. and eco. 32 (4A): 1588-1591.
Coronel, R. E. 1991. Tamarindus indica L. Pp 298-301. In E.W.M. Verheij, and R.E. Coronel (Eds.). Plant Resources of South East Asia, Wageningen, Pudoc. No.2. Edible fruits and nuts. PROSEA Foundation, Bogor, Indonesia.
Eira, M. T. S., and L. S. Caldas. 2000. Seed Dormancy and Germination as Concurrent Proceses. Brazilian J. Plant Physiol. 12:85-103.
Ellis, R. H., and E. H. Roberts. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Sci.Technol. 9: 377-409.
El-Siddig, K. G. Ebert, and P. Ludders. 2001. A comparison of pretreatment methods for scarification and germination of Tamarindus indica L. seeds. Seed Sci. Technol. 29(1): 271-274.
El-Siddig, K., H. P. M. Gunasena, B. A. Prasad, D. K. N. G. Pushpakumara, K. V. R. Ramana, P. Vijayanand, and J. T. Williams. 2006. Tamarind, Tamarindus indica. Southampton Centre for Underutilised Crops, Southampton, UK.
Farhadi, M., M. Sharifani, H. Heydari, and A. Kouhrokhei. 2006. Effect of seed testa and period of moist chilling on seed germination of Acer velutinum. J. Agric. Sci. Nat. Resour. 13(2): 44-49.
Fasidi, I. O., T. Tsamani, M. Karidi, and D. A. Agboola. 2000. Dormancy Types and Water Uptake in Seeds of Parkia biglobossa (Jaca). J. Nat. Appl. Sci.1(1):14-20.
Hunter, E. A., C. A. Glasbey, and R. A. L. Naylor. 1984. The analysis for data from germination tests. J. Agri. Sci. Cambrudge, 102: 207-213.
Meyer, S. E., and R. L. Pendleton. 2000. Genetic regulation of seed dormancy in Purshia tridentata (Rosaceae). Ann. Bot. 85: 521-529.
Mozumder, S., B. M. Khan, and M. R. Rahman. 2018. Pre-sowing Treatments for Improved Germination and Growth Performance of Tamarindus indica L. in Bangladesh. Asian J. Biol. Sci. 11:120-129.
Muhammad, S. and N. A. Amusa. 2003. Effects of sulphuric acid and hot water treatments on seed germination of tamarind (Tamarindus indica L.). Afri. J. Biotechnol, 2(9): 295–300.
Nishina, M. S., M. A. Nagao, and S. C. Furutani. 2004. Optimizing germination of papaya seeds. Fruits and Nuts, F&N-8.
Rao, Y. S., and M. K. Mathew, 2001. Tamarind. Vol. 1. Pp 287–296. In K.V. Peter (ed.). Handbook of Herbs and Spices. Woodhead, Cambridge.
Situmorang, E. M, M. Riniarti, and D. Duryat. 2015. Tamarind (Tamarindus indica) seed germination response to potassium nitrate (KNO3) in various concentrations, J. Sylva. Lestari. 3(1):1-8.
Sharma, S., and R. Bhardwaj. 1997. Tamarind – a suitable fruit crop for dry arid regions, Proceedings of National Symposium on Tamarindus indica L. 27–28 June, Tirupathi (A.P.), organized by Forest Department of Andhra Pradesh. 4–6.