نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

تنش‌های محیطی، از مهمترین عوامل کاهش رشد و نمو گیاه به ویژه در مرحله جوانه‌زنی گیاه می‌باشند. هدف این آزمایش ارزیابی تحمل به شوری در ژنوتیپ‌های جو‌ (Hordeum vulgare L.) در مرحله جوانه‌زنی و گیاه کامل و ارزیابی ارتباط میان آنها بود. در ابتدا آستانه تحمل (LD50) جوانه‌زنی گیاه جو نسبت به تنش شوری با استفاده از نمکNaCl ، تعیین شد. سپس آزمایش تنش شوری در 7 ژنوتیپ جو زراعی به همراه سه رقم شاهد در4 سطح مختلف تنش به صورت آزمایش فاکتوریل، انجام شد. براساس نتایج تجزیه پروبیت مقدار آستانه تحمل در شرایط تنش شوری حدود 18 دسی‌زیمنس برمتر به دست آمد و بر این اساس سطوح آزمایش تنش شوری صفر ، 9، 18 و 27 دسی-زیمنس برمتر، تعیین شد. تجریه به مولفه‌های اصلی نشان داد که در دو سطوح تنش ملایم و متوسط در آزمایش جوانه‌زنی(9 و 18 دسی-زیمنس‌برمتر) که غلظت شوری نزدیک به شرایط مزرعه‌ای بود، شاخص‌های تحمل در شرایط آزمایشگاه و مزرعه ارتباط نزدیکی را نشان دادند. این ارتباط در سطوح تنش شدید (27 دسی‌زیمنس‌برمتر) مشاهده نشد. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد ژنوتیپ‌های TN4807، KC70173، TN6141 و رقم نصرت، دارای تحمل بالاتری در شرایط جوانه‌زنی (9 و 18 دسی‌زیمنس‌برمتر) و شرایط مزرعه‌ای بودند.

کلیدواژه‌ها

AOSA, 1983. Seed Vigor Testing Handbook. East Lansing.
Bajji, M., J. M. Kinet, and S. Lutts. 2002. Osmotic and ionic effects of NaCl on germination, early seedling growth, and ion content of Atriplex halimus (Chenopodiaceae). Can. J. Bot. 80: 297-304.
Baybordi, A, and J. Tabatabaei. 2009. Effect of salinity stress on germination and seedling properties in canola cultivars (Brassica napus L.). Not. Bot. Hortic. Agrobot. Cluj Napoca. 37(1): 71-76.
Cuartero, J. M., C. Bolarin, M. J. Asins, and V. Moreno. 2006. Increasing salt tolerance in the tomato. J. Exp. Bot. 57(5):1045-1058.
Czabator, F. J. 1962. Germination value: an index combining speed and completeness of pine seed germination. For. Sci. 8: 386-96.
Dawson, I. K., J. Russell, W. Powell, B. Steffenson, W. T. Thomas, and R. Waugh. 2015. Barley: a translational model for adaptation to climate change. New Phytol. 206(3): 913-931.
Delatorre-Herrera, J, and M. Pinto. 2009. Importance of ionic and osmoticcomponents of salt stress on the germination of four quinua (Chenopodium quinoa Willd.) selection. Chil. J. Agric. Res. 69: 477-485.
Golparvar, A. R., I. Majidi Harvan, and E. Ghassemi Pirbaloti. 2003. Genetic improvement yield potential and water stress resistance in wheat genotype (Triticum aestivum). Arid Season Agric. Drought 13:13 – 21.
FAO, 2008. FAO Land and Plant Nutrition Management Service. [Online] Available at http://www.fao.org/ag/agl/agll/spush
Fernandez, G. C. 1992. Effective selection criteria for assessing stress tolerance. Pp 257-270. In C.G. Kuo (Ed.). Proceedings of the International Symposium on "Adaptation of vegetables and other food crops in temperature and water stress. AVRDC Publication. Tainan. Taiwan.
 Gorai, M, and M. Neffati. 2007. Germination responses of (Reaumuria vermiculata) to salinity and temperature. Ann. Appl. Biol. 151:53–59.
Hasegawa, P. M., R.A. Bressan, J. K. Zhu, and H. J. Bohnert. 2000. Plant cellular and molecular responses to high salinity. Annu. Rev. Plant Physiol. Plant Mol. Biol. 51:463–499.
Koocheki, A, and M. N. Mahalati. 1994. Feed value of some halophytic range of arid regions or Iran in: Victore. squire & Alit. Ayoub (eds) `Halophytes as a resource for livestock.
Ladeiro, B. 2012. Saline Agriculture in the 21st Century: Using Salt Contaminated Resources to Cope Food Requirements,” J. Bot. 2012: 1-7
Maas, E. V, and G. J. Hoffman. 1997. Crop salt tolerance, current assessment. J. Irrig. Drain. Div. ASCE. 103: 115-134.

Mano, Y., H. Nakazumi, and K. Takeda. 1996. Varietal variation in and effects of some major genes on salt tolerance at the germination stage in barley. Jpn. J. Breed. sci. 46: 227-233.

Munns, R. 2002. Comparative physiology of salt and water stress. Plant Cell Environ. 25:239-250.
Munns, R, and A. Termaat. 1986. Whol-plant responses to salinity. Austral J Plant Physiol13:143-160.
Munns, R, and M. Tester. 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annu. Rev. Plant Physiol. 59:651–681.
Pazira, E. 1999. Land Reclamation Research on Soil Physico–Chemical Improvement by Salt Leaching in South –Western part of Iran, Innovation of Agricultural Engineering Technologies for The 21st Century, P.R. China
Rajabi, R., and Poostini, K. 2004. Effects of NaCl salinity on seed germination of 20 wheat cultivars. J. Agric. Sci. 28: 28- 44.
Ruan, S, and X. Qingzhong. 2002. Effects of Chitosan Coating on Seed Germination and Salt-tolerance of Seedling in Hybrid Rice (Oryza sativa L.) Zuo Wu Xue Bao. 28(6): 803-808.
Shabala, S. 2003. Regulation of potassium transport in leaves: from molecular to tissue level. Ann. Bot. 92:627–634.
Shahmoradi, Sh., S. Shafaoddin, and A. Yousefi. 2011. Phenotypic diversity of arid- zone ecotypes in barley collection of National Plant Gene bank of Iran. Seed Plant Improve. J. 27: 1(4): 495-515. (In Persian with English abstract)
Shahmoradi, Sh, and M. Zahravi. 2014 .Identification of traits related to drought tolerance in barley (Hordeum vulgare L) genotypes originated from arid climates of Iran. J. Crop Improv. 16-1:23-41. (In Persian with English abstract)
Siadat, H. 1998. Iranian agriculture and salinity. Proc. Conf. New Technologies to Combat Desertification, October 12-15, Tehran, Iran.
Szabolcs, I. 1989. Salt-Affected Soils. CRC Press, Boca Raton, FL.
Sze, H., K. Schumacher, M. L. Muller, S. Padmanaban, and L. Taiz. 2002. A simple nomenclature for a complex proton pump: VHA genes encode the vacuolar H?-ATPase. Trends Plant Sci. 7:157–161.
Van Oosterom, E.J., S. Ceccarelli, and J. M. Peacock. 1993. Yield response of barley to rainfall and temperature in Mediterranean environments. J. Agric. Sci. 121(3):307-313.
Zahra, J., H. Nazim, S. Cai, Y. Han, D. Wu, B. Zhang, S. I. Haider, and G. Zhang. 2014. The influence of salinity on cell ultra structures and photosynthetic apparatus of barley genotypes differing in salt stress tolerance. Acta Physiol. Plant 36:1261–1269.
Zhu, J. K. 2001. Plant salt tolerance. Trends Plant Sci. 6(2):66–71.