نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش تحقیقات گیاهان دارویی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران/ ایران.

2 استایار بخش تحقیقات گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. ایران/تهران.

3 مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران/تهران.

4 دانشیار بخش تحقیقات گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. ایران/تهران.

چکیده

به‌منظور بررسی سطح تحمل و غربال‌گری گونه‌های مختلف آویشن نسبت به تنش‌های دمایی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی اجرا شد. این آزمایش با استفاده از شش گونه آویشن (Th. fallax، Th. fedtschenkoi، Th.pubescens، Th.vulgaris، Th.daenensis وTh. kotschyanus )، در دو سطح رطوبتی (خشک و مرطوب) و در 15 سطح دمایی (محدوده دمایی 8- تا 48 درجه سانتی‌گراد با فاصله 4 درجه سانتی‌گراد بین دو دما) انجام شد. ویژگی‌های اندازه‌گیری شده شامل درصد و متوسط زمان جوانه‌زنی بود. طبق نتایج بدست آمده، بیشترین درصد جوانه‌زنی به گونه‌های Th.pubescens (83/70%) و Th. daenensis (44/70%) و کمترین درصد جوانه‌زنی به گونه Th. vulgaris (04/53 %) تعلق داشت. میانگین درصد جوانه‌زنی بذور در شرایط خشک (66/74 %) به‌طور معنی‌داری بیشتر از شرایط مرطوب (12/56 %) بود. بالاترین درصد جوانه‌زنی در دماهای 4- (44/79 %)، صفر (33/78 %) و 4 (72/79 %) درجه سانتی‌گراد مشاهده شد که با سایرین اختلاف معنی دار داشت. اثر متقابل گونه و شرایط رطوبتی نشان داد، بالاترین درصد جوانه‌زنی مربوط به گونه‌های Th. kotschyanus (40/79%)، Th. pubescens (95/78%)، Th. daenensis (08/78 %) و Th. falax (53/77 %) در شرایط خشک و پایین‌ترین درصد جوانه‌زنی مربوط به گونه Th. vulgaris (46/45 %) در شرایط مرطوب بود. با استفاده از نتایج این تحقیق می‌توان گونه‌های مختلف آویشن را از نظر سطح تحمل دمایی در شرایط خشک و مرطوب غربال‌گری و برای کشت در مناطق مختلف پیشنهاد نمود. در این آزمایش، گونه‌های بومی نسبت به تنش‌هایی دمایی مقاومتر بودند.

کلیدواژه‌ها

Addae, P.C., and C.J. Pearson. 1992. Thermal requirement for germination and seedling growth of wheat. Aust. J. Agric. Res. 43: 585-594.
Asbaghian, S., A. Shafaghat, K. Zarea, F. Kasimov, and F. Salimi. 2011. Comparison of volatile constituents, and antioxidant and antibacterial activities of the essential oils of Thymus caucasicus, T. kotschyanus and T. vulgaris. Nat. Prod. Commun. 6 (1):137-140.
Bannayan, M., F. Nadjafi, M. Rastgoo, and L. Tabrizi. 2006. Germination properties of some wild medicinal plants from Iran. J. Seed Technol. 28: 80-86.
Baskin, C.C., and J.M. Baskin. 2001. Seeds: ecology, biogeography, and evolution of dormancy and germination. Academic Press, San Diego, California.
Bonhomme, R. 2000. Bases and limits to using degree day units. Eur. J. Agron. 13: 1-10.
Bradford, K.J. 2002. Applications of hydrothermal time to quantifying and modeling seed germination and dormancy. Weed Sci. 50: 248-260.
Ellis, R.H., and E.H. Roberts. 1980. Improved equations for the prediction of seed longevity. Ann. Bot. 45: 13-30.
Grundy, A.C., K. Phelps, R.J. Reader, and S. Burston. 2000. Modeling the germination of Stellaria media using the concept of hydrothermal time. New Phytol. 148: 433-444.
Guerke, W.R., T. Gutormson, D. Meyer, M. McDonald, D. Mesa, J.C. Robinson, and D. Tekrony. 2004. Application of hydrotime analysis in seed testing. Seed Technol. 26: 75-85.
Guillen, M.D., and M.J. Manzanos. 1998. Composition of the extract in dichloromethane of the aerial parts of a Spanish wild growing plant Thymus vulgaris L. Flavour Fragr. J. 13 (4): 259-262.
Hongyfei, L., J. Shen, X.D. Jin, B. Hannaway, C. Daly, and M.D. Halbleib. 2008. Determining optimal seeding times for tall fescue using germination studies and spatial climate analysis. Agric. For. Meteorol. 148: 931-941.
Jamzad, Z. 2009. Thymus and Satureja species of Iran. Resaerch Institute of Forests and Rangelands, Tehran (In Persian)
Jeong, B., and T.L. Huosley. 1990. Fructan metabolism in wheat in alternating warm and cold temperatures. Plant Physiol. 93: 902-906.
Kozlowski, T.T., and A.C. Gentile. 1959. Influence of the seed coat on germination, water absorbsion and oxygen uptake of eastern white pine seed. Forensic Sci. 5: 389-395.
Kebreab, E. and A.J. Murdoch. 1999. A model of the effects of a wide range of constant and alternating temperatures on seed germination of four Orobanche species. Ann. Bot. 84: 549-557.
Kebreab, E., and A.J. Murdoch. 2000. The effect of water stress on the temperature range for germination of Orobanches aegyptiaca seeds. Seed Sci. Res. 10: 127-133.
Larsen, S.U., C. Bailly, D. Côme, and F. Corbineau. 2004. Use of the hydrothermal time model to analysis interacting effects of water and temperature on germination of three grass species. Seed Sci. Res. 14: 35-50.
Lebaschy, M.H., E. Sharifi Ashoorabadi, Z.  Jamzad, S. Esfandiari, M. Bakhtiyary Ramezani, K. Bagherzadeh, J. Hasani, A. Sepahvand, A.H. Talebpor, G.M. Garivani, and K. Yousefi. 2013. Investigation of Compatibility and yield of some Thymus species in dryland of Iran. Institute of Forests and Rangelands Research of Iran, Tehran. (In Persian, with English Abstract)
Maiti, R., and P. Wesche-Ebeling. 2001. Advances in Chickpea Science. Science Publishers Inc.
Meyer, D.W., and M. Badaruddin. 2001. Frost tolerance of ten seedling legume species at four growth stages. Crop Sci. 41: 1838-1842.
Meyer, S.E., and R.L. Pendleton. 2000. Genetic regulation of seed dormancy in Purshia tridentate (Rosaceae). Ann. Bot.  85: 521-529.
Ozen, T., I. Demirtas, and H. Aksit. 2011. Determination of antioxidant activities of various extracts and essential oil compositions of Thymus praecox subsp. skorpilii var. skorpilii. Food Chem. 124 (1): 58–64.
Pavel, M., M. Ristic, and T. Stevic. 2010. Essential oils of Thymus pulegioides and Thymus glabrescens from Romania: chemical composition and antimicrobial activity. J. Serbian Chem. Soc. 75 (1): 27-34.
Perry, D.A. 1991. Methodology and application of vigour tests. International Seed Testing Association, Zurich, Switzerland.
Qiu, J., Y. Bai, B. Coulman, and J.T. Romo. 2006. Using thermal time models to predict seedling emergence of orchardgrass (Dactylis glomerata L.) under alternating temperature regimes. Seed Sci. Res. 16: 261-271.
Sharifi Ashoorabadi, E., Z. Jamizad, M.H. Lebaschy, A. Akbari Nia, L. Safaei, M. Larti, R. Habibi, G.M. Garivani, S. Safari, V. Samady Asl, and M. Mackizadeh Tafti. 2018. Applying thermal index to predict the phenological stages of Thymus growth in natural habitats. Journal of Iranian Nature. 2(6) 34-44. (In Persian, with English Abstract)
Springer, T.L. 2005. Germination and early seedling growth of chaffy-seeded grasses at negative water potentials. Crop Sci. 45: 2075-2080.
Taiz, L., and E. Zeiger. 1998. Plant physiology. Sinauer Association Publishers, Sunderland, Massachusetts, U.S.
Thygerson, T., J.M. Harris, B.N. Smith, L.D. Hansen, R.L. Pendleton, and D.T. Booth. 2002. Metabolic response to temperature for six populations of  winterfat (Eurotia lanata). Thermochim. Acta. 394: 211-217.