نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، گروه تخصصی زراعت و اصلاح نباتات، ایلام، ایران.

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، گروه تخصصی زراعت و اصلاح نباتات، ایلام، ایران.

3 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، گروه زراعت و اصلاح نباتات، ایلام، ایران

چکیده

تیمارهای آزمایشی شامل فاکتور ژنوتیپ (شامل 15 نمونه چغندر وحشی از استان‌های خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان و دو نمونه زراعی چغندرقند حساس و مقاوم به تنش) و فاکتورهای شوری (غلظت‌های صفر، 50، 100، 200 و 400 میلی مولار) و خشکی (5 سطح صفر، 3-، 6-، 9- و 12- بار) بود. یافته‌ها نشان داد اثر تیمارهای شوری و خشکی روی درصد جوانه زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن ریشه‌چه و ساقه‌چه معنی‌دار بود و در هر دو آزمایش با افزایش شدت تنش از مقادیر صفات درصد جوانه زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن ریشه‌چه و ساقه‌چه کاسته شد. در هر دو آزمایش درصد جوانه‌زنی از بقیه صفات کمتر و صفت وزن ساقه‌چه از بقیه صفات بیشتر تحت تاثیر تنش قرار گرفتند. همچنین در هر دو آزمایش رشد ریشه‌چه نسبت به ساقه‌چه کمتر تحت تاثیر تنش قرار گرفت. در هر دو آزمایش درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه‌چه، وزن ریشه‌چه و وزن ساقه‌چه، بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی اختلاف معنی‌دار وجود داشت. در شرایط تنش شوری و خشکی به ترتیب حداقل 5 و 7 ژنوتیپ چغندر وحشی از استان‌های ایلام، کرمانشاه، خوزستان و آذربایجان شناسایی شدند که از لحاظ خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه نسبت به ارقام زراعی چغندرقند مقاوم به این تنش‌ها بهتر بودند. نتایج نشان داد چغندرهای وحشی از تنوع و پتانسیل مقاومتی بالایی در برابر تنش‌های شوری و خشکی در زمان جوانه‌زنی و مراحل اولیه رشد برخوردار می‌باشند و می‌توان از این گیاهان برای تولید چغندرهای قند مقاوم‌تر به تنش‌های شوری و خشکی بهره جست.

کلیدواژه‌ها

Abiri, R., A. zebarjadi, M. ghobadi, and A. Kaivan-Kafashi. 2016. Investigation of drought tolerance of barley genotypes during seedling stage using polyethylene glycol. Iranian J. Plant Res. 29(2): 395-406.
AboKassem, E.D.M. 2007. Effects of salinity: calcium interaction on growth and nucleic acid metabolism in five spices of chenopodiaceae. Turk. J. Bot. 31: 125-134.
Ahmadi-Khah, A. 2009. Response of plants to abiotic environmental stresses. Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources Press, Gorgan, Iran.
Akram, M.S., H.R. Athar, and M. Ashraf. 2007. Improving growth and yield of sunflower (Helianthus annuus L.) by foliar application of potassium hydroxide (KOH) under salt stress. Can. J. Bot. 80: 297-304.
Al-Taisan, W.A. 2010. Comparative effects of drought and salt stresses on germination and seedling growth of Pennisetum divisum (Gmel.) Henr. Am. J. Appl. Sci. 7: 640-646.
Armion, M. 2002. Investigation of biochemical markers for resistance to salt stress in wild beets (Beta maritima) and cultivated beets (Beta vulgaris) genotypes. Master's Thesis. Shiraz University.
Asadi-Nasab, N., P. Hassibi, H. Intellectual, and M. Meskarabashi, 2012. Effect of salinity stress on germination of six sugar beet genotypes (Beta vulgaris L.). The 2nd Nat. Conf. Seed Sci. Technol.
Bagatta, M., D. Pacifico, and G. Mandolino, 2008. Evaluation of the Osmotic Adjustment Response within the Genus Beta. J. Sugar Beet Res. 45: 119-133.
Baraanie-Dastjerdi, M., M. Rafiei Al-Husseini, A.R. Danesh-Shahraki, and S.M. Hashemi-Jazi, 2015. Evaluation of germination indices of red bean seed produced under water stress conditions and foliar application of zinc and manganese. Iranian J. Seed Sci. Technol. 4(1): 83-96. (In Persian)
Biancardi, E., L.W. Panella, and R.T. Lewellen, 2012. Beta Maritima, The origin of Beets. Springer.
Bor, M., F. Ozdemir, I. Turkan, 2003. The effect of salt stress on lipid peroxidation and antioxidants in leaves of sugar beet Beta vulgaris L. and wild beet Beta maritima L.  Plant Sci. 164: 77-84.
Eftekhari, SH., H. Najafi Zarini, and M. Ahmadi, 2014. Effect of drought stress caused by polyethylene glycol on sugar beet genotypes. The first national conference on agricultural science with an emphasis on abiotic stresses.
Faqih, P. 2016. Salinity stress in plants. Ghalam e Mehr Publication, Zanjan, Iran.
Farzaneh, S., and S.H. Khodadadi, 2016. Evaluation of drought tolerance in 20 sugar beet hybrids to drought at germination stage and seedling heterotrophic growth. Fourth Int. Conf. Appl. Res. Agric. Sci. Tehran - Nikan Institute of Higher Education.
Farzaneh, S., R.S. Sharifi, and F. Akram Ghaderi, 2008. In vitro study of the effects of drought stress on germination and seedling growth of sugar beet cultivars. J. Agric. Sci. 18: 81-93. (In Persian)
Fénart, S., J.F. Arnaud, I. De Cauwer, and J. Cuguen, 2008. Nuclear and cytoplasmic genetic diversity in weed beet and sugar beet accessions compared to wild relatives: new insights into the genetic relationships within the Beta vulgaris complex species. Theor. Appl. Genet. 116: 1063-1077.
Francis, S.A.2007. Development of sugar beet. Blackwell, Hoboken, N.J.
Frese, L. 2004. Evaluation and enhancement of Beta collections for extensification of agricultural production, GENRES CT95 42. Final project report, Reporting period: 1996–2002. Federal Centre for Breeding Research on Cultivated Plants (BAZ). Braunschweig, Germany.
Garg, G. 2010. Response in germination and seedling growth in Phaseoulus mungo under salt and drought stress. J. Environ. Biol. 31: 261-264.
Goodarzi Qahfarokhi, M., B. Darvishi, and A. Ghasemi, 2015. Effect of salinity on the activity of antioxidant enzymes and malondialdehyde concentration in two cultivars of wheat bread. J. Seed Res. 1: 34-24. (In Persian)
Iran Nejad, H., and N. Shahbazian, 2005. Resistance of crops to environmental stresses. Tehran University Press, Tehran.
Jajarmii, V. 2012. Effect of drought stress on germination indices in seven wheat cultivars (Triticumaestivum L.). J. Agron. Plant Breed. 8: 183-192. (In Persian)
Kafi, M., A. Zand, B. Kamkar, F. Abbasi, and M. Mahdavi Damghani. 2013. Plant physiology. University of Mashhad, Mashhad.
Kaya, M.D., G. Okcu, M. Atak, Y. Cıkılı, and O. Kolsarıcı, 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). Eur. J. Agron. 24: 291- 295.
Khayamim, S., R. Tavakol-Afshari, S.Y. Sadeghian-Motahhar, and K. Poustini, 2012. Effect of salinity stress on sugar beet seed germination indices in laboratory and greenhouse conditions. Iranian J. Crop Sci. 13(2): 1-17. (In Persian)
Khodabandeh, N. 2006. Industrial plants cultivation. Sepehr Publication, Tehran.
Mojadam, M., B. Yousefi, S. Jamshidi, M. Ghaseminejad, A. Joly, S. Bahrami, R. Karami, and A. Azadi, 2015. Sugarbeet Farming. Publication of agricultural education research. Tehran.
Parreira, M.C., A.A.M. Barroso, J.M. Portugal, P. Lda, and C.A. Alves, 2015. Effect of drought stress on periods prior of weed interference (PPWI) in bean crop using arbitrary and tolerance estimation. Aust. J. Crop Sci. 12: 1249-1256.
Sadat Noori, S., and T. McNeilly, 2000. Assessment of Variability in salt tolerance based on seedling growth in Triticum durum Desf. Genet. Resour. Crop Evol. 47: 285-291.
Sadat-Noori, S., M. Mottaghi, and O. Lotfifar. 2008. Salinity tolerance of maize in embryo and adult stages. American-Eurasian J. Agric. and Environ. Sci. 5: 717-725.
Sadeghian, S.Y., and S. Alexander, 1994. Fatty acid composition of plasma membrane in relation to bolting in sugar beet. 3th Iranian Crop Science Congress, Tabriz.
Sadiq, M., G. Hassan, A.G. Khan, N. Hussain, M. Jamil, M.R. Goundal, and M. Sarfraz, 2003. Performance of cotton varieties in saline sodic soil amended with sulphuric acid and gypsum. Pakistan J. Agric. Sci. 40: 99-105.
Shonjani, S. 2002. Salt sensitivity of rice, maize, sugar beet and cotton during germination and early vegetative growth. Inaugural dissertation. Institute of Plant Nutrition. Justus Liebig University Giessen, Germany.
Yavari, N., S. Sadeghian, and M. Mesbah, 2001. Utilization of mannitol as drought stress agent in sugar beet seed germination and early growth stages in vitro. J. Sugar Beet. 17(1): 37-43. (In Persian)
Abo-Kassem, E.D.M. 2007. Effects of salinity: calcium interaction on growth and nucleic acid metabolism in five spices of Chenopodiaceae. Turkish J. Bot. 31: 125-134.
Yeldirim, E. 2006. Salt tolerance of pepper cultivars during germination and seedling growth. Turkish J. Agric. 30: 347-353.