نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری-گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

در این تحقیق تغییرپذیری مولفه‌های جوانه‌زنی‌ بذر کینوا (Chenopodium quinoa) به دما و تعیین دماهای کاردینال با آزمون جوانه‌زنی بذر در سطوح مختلف دمایی 1- تا 45 درجه سانتی‌گراد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل دندان-مانند نشان داد که دمای پایه و دمای سقف کینوا به‌ترتیب 04/3- و 45/45 درجه سانتی‌گراد و دمای بهینه از 20 تا 35 درجه سانتی‌گراد بودند. برای بررسی اثر تنش شوری و خشکی بر جوانه‌زنی در دمای مطلوب میانی 25 درجه سانتی‌گراد، بذور در معرض پتانسیل‌های اسمزی صفر تا 28- بار قرار گرفتند که برای القای تنش‌ها به ترتیب از ماده‌های سدیم‌کلرید (NaCl) و پلی‌اتیلن‌گلایکول (PEG) استفاده گردید. نتایج نشان داد که کاهش پتانسیل اسمزی تا 12- بار قادر به کاهش معنی‌داری مولفه‌های جوانه‌زنی نسبت به شرایط نرمال (بدون تنش) نداشت. اما با کاهش پتانسیل اسمزی به 18- و 24- بار درصد جوانه‌زنی به طور معنی‌داری کاهش یافت. به طوریکه در پتانسیل 24- بار تنش القایی-خشکی جوانه‌زنی به طور کامل متوقف گردید، اما 24% جوانه‌زنی در همان نقطه از پتانسیل اسمزی ناشی از تنش شوری مشاهده گردید. بنابراین، جوانه‌زنی بذرها تحت تنش القایی-شوری نسبت به تنش القایی-خشکی در همه سطوح پتانسیل‌های اسمزی متحمل‌تر بودند. به احتمال زیاد، به دلیل هالوفیت بودن کینوا، با جذب عناصر یونی نمک‌ موجب منفی‌تر شدن پتانسیل درون سلولی شده که در نهایت منجر به مقاومت بیشتر به تنش شوری می‌گردد. بدین‌ترتیب کینوا از پتانسیل زیادی برای کشت در بسیاری از مناطق از جمله استان‌های دارای اقلیم خشک‌تر را دارا خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

Aboulhasani, M., A. Lakzian, G.H. Haghnia, and M. Sarcheshmehpoor. 2006. The study of salinity and drought tolerance of Sinorhizobium meliloti isolated from province of Kerman in vivo condition.  J. Crops Res. 4(2): 183-193. (In Persian)
Alvarado, V., and K.J. Bradford. 2002. A hydrothermal time model explains the cardinal temperatures for seed germination. Plant Cell Environ. 25: 1061-1069.
Biswas, S., A.K. Biswas, and B. De. 2020. Influence of sodium chloride on growth and metabolic reprogramming in nonprimed and haloprimed seedlings of blackgram (Vigna mungo L.). Protoplasma. 257(6):1559-1583.‏
Causin, H.F., D.A. Bordón, and H. Burrieza. 2020. Salinity tolerance mechanisms during germination and early seedling growth in Chenopodium quinoa Wild. genotypes with different sensitivity to saline stress. Environ. Exp. Bot. 172: 103995.
Cavallaro, V., A.C. Barbera, C. Maucieri, G. Gimma, C. Scalisi, and C. Patanè. 2016. Evaluation of variability to drought and saline stress through the germination of different ecotypes of carob (Ceratonia siliqua L.) using a hydrotime model. Ecol. Eng. 95: 557-566.‏
Ellis, R.H., S. Covell, E.H.  Roberts, and R.J Summerfield. 1986. The influence of temperature on seed germination rate in grain legumes. II. Intraspecific variation in chickpea (Cicer arietinum L.) at constant temperatures. J. Exp. Bot. 37: 1503-1515.
Ellis R.H. and E.H. Roberts. 1980. Towards a rational basis for testing seed quality. Pp. 605- 635. In: P. Hebblethwaite(ed.). Seed Product. Butterworths, London.
Fazlali, R., D.E. Asli, and P.  Moradi. 2013. The effect of seed priming by ascorbic acid on bioactive compounds of naked Seed pumpkin (Cucurbita pepovar) under salinity stress. Int. J. Sci. 2: 587-590.‏
Ford, R. 2015. Demonstrating Osmotic Potential: One Factor in the Plant Water Potential Equation. Article 29 in Tested Studies for Laboratory Teaching, Volume 36 (K. McMahon, Editor). Proc. 36th Conf. Assoc. Biol. Lab. Educ. (ABLE).
Gupta, B., and B. Huang. 2014. Mechanism of salinity tolerance in plants: physiological, biochemical, and molecular characterization. Int. J. Genomics. 2014.‏
Hubbard, M., J. Germida, and V. Vujanovic. 2012. Fungal endophytes improve wheat seed germination under heat and drought stress. Bot. 90(2): 137-149.‏
Hariadi, Y., K. Marandon, Y. Tian, S.E. Jacobsen, and S. Shabala. 2011. Ionic and osmotic relations in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) plants grown at various salinity levels. J. Exp. Bot. 62(1): 185-193.‏
Hatfield, J.L. and J.H. Prueger. 2015. Temperature extremes: Effect on plant growth and development. Weather Clim. Ext. 10:4-10.
Ibrahim, E.A. 2016. Seed priming to alleviate salinity stress in germinating seeds. J. Plant Physiol. 192: 38-46.‏
Ikic, I., M. Maric evic, S. Tomasovic, J. Gunjaca, Z.S.  Atovic, and H.S. Arcevic. 2012. The effect of germination temperature on seed dormancy in Croatian-grown winter wheats. Euphytica.188:25-34.
Jacobsen, S. E. 1998. Developmental stability of quinoa under European conditions. Ind. Crops Prod. 7(2): 169-174.
Jacobsen, S.E., F. Liu, and C.R. Jensen, C. R. 2009. Does root-sourced ABA play a role for regulation of stomata under drought in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.)? Sci. Hortic. 122(2): 281-287.
Jacobsen, S.E., A. Mujica, C.R. Jensen. 2003. The resistance of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) to adverse abiotic factors. Food Agric. Immunol. 19 (1 and 2): 99–109.
Jami Al-Ahmadi, M. and M. Kafi. 2007. Cardinal temperatures for germination of Kochia scoparia (L.). J. Arid Environ. 68: 308–314.
Ganjeali, A., M. Parsa, and M. Khatib. 2006. Quantifying seed germination response of Chickpea genotypes under temperature and drought stress regimes. J. Agric. 8(1): 25-89.
Kaya, C., and D, Higgs. 2003. Response of salt‐stressed strawberry plants to supplementary calcium nitrate and/or potassium nitrate. J. Plant Nutr. 26(3): 543-560.‏
Kaboli, M., and M. Sadeghi. 2001. Effect of drought stress on germination of three Onobrochis species. Pajohesh va Sazandegi. 64(2): 51-57.(In Persian)
Koyro, H.W., and S.S. Eisa. 2008. Effect of salinity on composition, viability and germination of seeds of Chenopodium quinoa Willd. Plant Soil. 302(1): 79-90.‏
Liang, W., X. Ma, P. Wan, and L. Liu. 2018. Plant salt-tolerance mechanism: A review. Biochem. Physiol. 495(1): 286-291.‏
Maraghni, M., M. Gorai, and M. Neffati. 2010. Seed germination at different temperatures and water stress levels, and seedling emergence from different depths of Ziziphus lotus. J. Bot. 76(3): 453-459.‏ ‏
Michel, B.E. and Kaufmann, M.R., 1973. The osmotic potential of polyethylene glycol 6000. Plant Physiol. 51: 914-916.
Mobli, A., A. Ghanbari, and M. Rastgoo. 2018. Determination of cardinal temperatures of flax-leaf alyssum (Alyssum linifolium) in response to salinity, pH, and drought stress. Weed Sci. 66(4): 470-476.‏
Munns, R., and M, Tester. 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annu. Rev. Plant Biol. 59: 651-681.‏
Mwale, S.S., S.N. Azam-Ali, J.A. Clark, R.G. Bradley, and M.R. Chatha. 1994. Effect of temperature on germination of sunflower. Seed Sci. Technol. 22: 565–571.
Nonogaki, H., G.W. Bassel, and J.D. Bewley. 2010. Germination- Still a mystery. Plant Sci. 179(6): 574-581.
Risi, J., and N.W. Galwey. 1984.  The Chenopodium grains of the Andes Inca crops for modern agriculture. Adv. Appl. Biol. 10: 145–216.
Sen, A., and J.T. Puthur. 2020. Influence of different seed priming techniques on oxidative and antioxidative responses during the germination of Oryza sativa varieties. Physiol. Mol. Biol. Plants. 25: 1-15.‏
Soliman, M., A. Elkelish, T. Souad, H. Alhaithloul, and M. Farooq. 2020. Brassinosteroid seed priming with nitrogen supplementation improves salt tolerance in soybean. Physiol. Mol. Biol. Plants. 26(3): 501-511.‏
Tabrizi, L., M. Nasiri Mahalati, and A. Kochaki. 2004. Investigation on the cardinal temperature for germination of Plantago ovate and Plantago psyllium. J. Crops Res. 2(4): 143-151. (In Persian)
Tang, X., Mu, X., Shao, H., Wang, H., & Brestic, M. 2015. Global plant-responding mechanisms to salt stress: physiological and molecular levels and implications in biotechnology. Crit. Rev. Biotechnol. 35(4): 425-437.‏
Thiam, M., A. Champion, D. Diouf, and M. Ourèye. 2013. NaCl effects on in vitro germination and growth of some senegalese cowpea (Vigna unguiculata (L.) Walp.) cultivars. J. biol. 34:45-65.
Thygerson, T., J.M. Harris, B.N. Smith, L.D. Hansen, R.L. Pendleton and D.T. Booth. 2002. Metabolic response to temperature for six populations of winterfat (Eurotia lanata). Therm. Acta. 394(1-2): 211-217.‏
Vega-Gálvez, A., M. Miranda, J. Vergara, E. Uribe, L. Puente, and E.A. Martínez. 2010. Nutrition facts and functional potential of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.), an ancient Andean grain: a review. J. Sci. Food Agric. 90(15): 2541-2547.‏
Wang, W., B. Vinocur, and A. Altman. 2003. Plant responses to drought, salinity and extreme temperatures: towards genetic engineering for stress tolerance. Planta. 218(1): 1-14.‏
Yadav, P.V., M. Kumari, and Z. Ahmed. 2011. Seed priming mediated germination improvement and tolerance to subsequent exposure to cold and salt stress in capsicum. J. Seed Sci. 4(3): 125-136.‏
Yan, M. 2015. Seed priming stimulate germination and early seedling growth of Chinese cabbage under drought stress. South. J. Bot. 99: 88-92.‏