مجید عبدلی؛ محسن سعیدی؛ ماندانا آژند؛ سعید جلالی-هنرمند
دوره 3، شماره 2 ، مهر 1393، ، صفحه 173-187
چکیده
تنظیم کننده های رشد گیاهی از مهمترین عوامل موثر در شکلگیری عملکرد دانه محسوب میشوند. با این وجود نقشهای فیزیولوژیک آنها به طور کامل شناسایی نشده است. از طرف دیگر تنش خشکی از عوامل اصلی کاهش تولید محصولات زراعی است و علاوه بر افت عملکرد بر خصوصیات جوانهزنی نیز تاثیر میگذارد. به همین منظور، آزمایشی در دو بخش مزرعهای ...
بیشتر
تنظیم کننده های رشد گیاهی از مهمترین عوامل موثر در شکلگیری عملکرد دانه محسوب میشوند. با این وجود نقشهای فیزیولوژیک آنها به طور کامل شناسایی نشده است. از طرف دیگر تنش خشکی از عوامل اصلی کاهش تولید محصولات زراعی است و علاوه بر افت عملکرد بر خصوصیات جوانهزنی نیز تاثیر میگذارد. به همین منظور، آزمایشی در دو بخش مزرعهای و آزمایشگاهی در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه طی سالهای 89-1388 و 90-1389 در قالب اسپلیت پلات-فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در دو سطح شامل بدون تنش و تنش کمآبی (قطع آبیاری پس از گردهافشانی تا رسیدگی فیزیولوژیکی) به عنوان کرت اصلی مد نظر قرار گرفت و ترکیب ارقام گندم پیشتاز و مرودشت، 336 و DN-11همراه با تیمارهای محلولپاشی ایندول استیک اسید (با غلظت 50 میکرومولار) در سه سطح شامل شاهد، اوایل مرحله تقسیم سلولی(گردهافشانی) و پرشدن دانه (14 روز پس از گردهافشانی) درکرتهای فرعی قرار گرفتند. در شرایط بدون تنش عملکرد دانه رقم مرودشت بیشتر از دیگر ارقام بود. کاهش شدید عملکرد دانه در این رقم طی تنش کمآبی نشان داد که حساسیت این رقم نسبت به تنش کمآبی بیشتر از سایر ارقام است و کمترین کاهش عملکرد دانه طی تنش رطوبتی مربوط به رقمDN-11بود. محلولپاشی ایندول استیک اسید در ابتدای تقسیم سلولی دانههای در حال رشد، موجب افزایش معنیدار عملکرد دانه شد که در این شرایط بیشترین افزایش عملکرد دانه در رقم مرودشت دیده شد. ولی اعمال این تیمار در مرحله پرشدن دانه چنین اثری نداشت. بذور بدست آمده از مزرعه در آزمایشگاه از نظر خصوصیات جوانهزنی مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج نشان داد که طول ریشهچه و درصد جوانهزنی تحت تاثیر تنش کمآبی قرار نگرفتند و به غیر از پارامترهای نسبت ساقهچه به ریشهچه و سرعت جوانهزنی که طی تنش افزایش یافتند بقیه پارامترهای کاهش چشمگیری نشان دادند. مقایسه میانگین اثر محلولپاشی ایندول استیک اسید مخصوصاً در ابتدای پرشدن دانه بیانگر اثر معنیدار آن بر خصوصیات جوانهزنی بود به طوریکه سبب افزایش صفات جوانهزنی گردید. با توجه به نتایج به دست آمده احتمالاً اکسین با تاثیرگذاری بر کیفیت بذور تولید شده و نه افزایش کمیت (وزن دانه) موجب اثرات مثبت بر خصوصیات جوانهزنی شده است.
