نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استان خراسان رضوی، مشهد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی

چکیده

به منظور بررسی خصوصیات بذری ارقام گندم تخلیه شده در فصای باز از خرداد ماه 1386 آزمایشی به مدت یک سال در مراکز خرید و فرآوری بذر مستقر در مشهد، تربت جام و تربت حیدریه، مطالعه ای با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار  به اجرا درآمد. اولین عامل ارقام گندم فلات، چمران، کاسکوژن و دومین عامل مدت قرار گرفتن توده های بذر قبل از بوجاری در انبارهای روباز در چهار سطح صفر، 15، 30 و 45 روز بودند. صفات مورد بررسی شامل درصد رطوبت، وزن هکتولیتر و درصد ضایعات بذر بوجاری، قوه نامیه، شاخص بنیه گیاهچه و سرعت جوانه زنی بودند. قبل از اندازه گیری قوه نامیه، شاخص بنیه گیاهچه و سرعت جوانه زنی آزمون پیری تسریع شده روی نمونه ها اعمال شد. نتایج تجزیه مرکب در مکان داده ها نشان داد اثر رقم فقط در صفات رطوبت بذر و شاخص بنیه گیاهچه و اثر مدت قرار گرفتن توده های بذر در انبارهای روباز به جز برای وزن هکتولیتر بر سایر صفات دارای تاثیر معنی دار بودند. تحت تاثیر شرایط انبارهای روباز در حد فاصل زمان خرید تا 45 روز پس از آن، ضایعات بوجاری 1/9 درصد افزایش یافت و مقدار رطوبت بذر 5/11 درصد، قوه نامیه قبل آزمون 4/89 درصد و بعد از آزمون 10/26 درصد، شاخص بنیه گیاهچه 314/41 واحد و سرعت جوانه زنی 0/036 واحد کاهش نشان دادند. در مجموع رقم چمران در مقایسه با ارقام کاسکوژن و فلات از تحمل کمتری در برابر شرایط انبارهای روباز برخوردار بود. 

کلیدواژه‌ها

Abdul-Baki, A. A., and D. J. Anderson .1973. Vigor determination in soybean by multiple criteria. Crop Sci., 13:630-633.
Agrawal, R., 2005. Seed technology . Oxford and I BH Publishing Co , 82gp .
Akhter, F.N., G. Kabir, M. A. Mannam, and N. N. Sheen. 1992. Aging effect of wheat and barley seed upon germination miotic index and choromosomal damage. J. of Islamic Acad. of Sci., 5(1): 44-48.
Anderson, W. K., and D. Sawkins. 1997. Production practices for improved grain yield and quality of soft wheats in western Australia. Aust. J. of Exp. Agric., 37(2):173 – 180.
Debeaujon, I., L. Lepiniec, L. Pourcel, and J. M. Routaboul.2007. Seed coat development and dormancy.In: K. J. Bradford and H. Nanogaki (eds.) Seed Development, Dormancy and Germination. Oxford, Blackwell. pp: 25-49.
Ellis, R. H., and E. H.  Roberts. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Sci. and Technol., 9:373-409.
Finkelstein, R., W. Reeves, T. Ariizumi, and C. Steber. 2008. Molecular aspects of seed dormancy. Annu. Rev. of Plant Biol., 59:387-415.
Fowler, B. 2002. Winter cereal production, [Online]. Available at  https://www.evira.fi/en/shared-topics/news/grain-harvest-2011-bread-grain-is-of-good-quality-feed-grain-has-small-hectolitre-weight/ (accessed 15 May 2011; verified 20 jun. 2016).
 Mustialankatu 3, FI-00790 Helsinki, Finland.
Gregg, B., S. Abd El Wanis, Z. Bishaw, and A. J. G. Van Gastel. 1994. Safe Seed Storage. WANA seed network public. No 5/94. ICARDA, Aleppo, Syria, 56 pp.
Gregg, B. R., and A. J. G. Van Gastel. 2000. Seed production manual for the informal sectors. WASDU  public., No.4, 60 p.
Gross, C., G. Gay, M. R. Perretant, and M. Bernard. 2002. Study of the relationship between preharvest sprouting and grain color by quantitive trait loci analysis in a white× red bread-wheat cross. Theor. Appl. Genet., 104:39-47.
Hmpton, J. G., and D. M. Tekrony.1995. Handbook of vigour test methods. (3rd ed.). International Seed Testing Association (ISTA). Zurich, Switzerland. 117p.
Khazaei, H., and K. Khaksar. 2008. Principles of  Seed Multiplication. Seed and Plant Certified and Registration Inst. Publ., No. 88/386- 24/4/1388 (In Persian).
Petruzzelli, L., and G. Taranto. 1984. Phospholipid changes in wheat embryos aged under different storage conditions. J. of Exp. Bot., 35(4):517 – 520.
Sanhewe, A. J., R. H. Ellis, T. D. Hong, T. R. Wheeler, G. R. Batts, P. Hadley, and J. I. L. Morison. 1996. The effect of temperature and CO2 on seed quality development in wheat (Triticum aestivum L.) J. of Exp. Bot., 47(298): 631-637.
Ston, P. 2001. The effect of heat stress on cereal yield and quality. In:A.S. Basra(ed.)Crop Responses and Adaptations to Temprature Stress. Food product press, Binghamton, NY. pp: 243-291.
Stoyanova, S. D., G. N. Odzhakova,  and N. D. Menkov. 2007. Drying of wheat seeds to low seed moisture for genebank storage. EJEAFCHE, 6(10): 2490-2499.
Sun, Q., J. H. Wang, and B. Sun. 2007. Advances on seed vigor physiological and genetic mechanisms. Agric. Sci. in China, 6(9):1060-1066.
Tekrony, D.M. and D.B.Egli, 1991. Relation ship of seed vigor to crop yield :a review. Crop Sci., 31:816-822 .
Tomer, R. P. S., and J. D. Maguire. 1990. Seed vigour studies in wheat. Seed Sci. and Technol., 18: 383-392.
Whitesides, R. E. 1995. Home storage of wheat. [Online]. Available at: https://extension.usu.edu/files/publications/publication/FN-371.pdf (accessed 15 May 2011; verified 20 jun. 2016).