نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحدکرج، گروه زراعت و اصلاح نباتات

2 کرج، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

3 دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه گیاه پزشکی

4 کارشناس آزمایشگاه/کرج، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

چکیده

آلودگی­های بذری در روی کلزا همانند سایر محصولات از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و همه ساله امکان بروز تغییرات در آن ها وجود دارد. بیماری های ساق سیاه کلزا و پوسیدگی سفید اسکلروتینیایی در حال حاضر مهمترین عوامل خسارت این محصول در ایران به شمار می آیند. احتمال انتقال مستقیم عوامل قارچی این دو بیماری از راه آلودگی های بذری و یا غیر مستقیم آن ها در بقایای آلوده موجود در محموله های بذری خطر استقرار و گسترش آن ها را به همراه دارد. در این راستا برای بررسی آلودگی بذرها به عوامل قارچی نمونه های بذری از محموله های بذر کلزای تولید شده در مناطق سرد شامل استان های البرز، کرمانشاه و مرکزی جمع آوری شدند. با هدف مشاهدات ماکروسکوپیک سطوح بذرهای برداشتی، بررسی نشانه های غیر طبیعی سطح بذرها شامل چروک، ترک، ریسه یا شبیه آن، اووز مشکوک به بیماری های باکتریایی و لکه های سیاه صورت گرفت. همچنین احتمال حضور اسکلروت های قارچ عامل بیماری پوسیدگی سفید ساقه و بقایای گیاهی دارای آلودگی به پیکنیدهای قارچ عامل بیماری ساق سیاه کلزا در نمونه های بذری بررسی شدند. شناسائی عوامل قارچی همراه بذرها نیز در آزمایشگاه با استفاده از کلید های معتبر قارچ شناسی صورت گرفت. در هیچکدام از نمونه ها اسکلروت های قارچ عامل بیماری پوسیدگی سفید ساقه یافت نشدند. همچنین بقایای غلاف و قطعات ساقه موجود در نمونه های تهیه شده در مقطع پیش از عملیات بوجاری علایم مشکوک به آلودگی به پیکنیدهای قارچ عامل ساق سیاه نداشتند. نتایج حاصل از بررسی قارچ های همراه بذرهای کلزا حاکی از آن بود که این بذرها به قارچهای مختلفی از جنس های ریزوپوس (Rhizopus sp.,)، آسپرژیلوس (Aspergillus sp)، آلترناریا (Alternaria sp.) و پنی سیلیوم (Penicillium sp.)آلوده بودند. 

کلیدواژه‌ها

Afshari Azad, H. 2001. The major diseases of canola. AREO Publ.99 p. (In Persian).
Afshari Azad, H., S.R. Dalili, M. Salati and M.A. Amini Khalaf. 2008. Distribution of canola blackleg disease in Iran. Proc. 18th Iranian. Plant Protec. Congr., Hamedan, Iran. 199(Abst.).
Aghajani, M.A. 2008. Sclerotinia stem rot of Canola. Agricultural and Natural Resources Research Center of Golestan. Tech. J. 44, 36 p. (In Persian).
Alizadeh, B., H. Amiri Oghan, A.H. Shirani Rad and S. Rahmanpour. 2015. Canola Ann. Hand. SPII, Karaj, Iran. 43p. (In Persian).
Aneja J.K. and A. Agnihotri. 2013. Alternaria blight of oilseed brassicas: epidemiology and disease control strategies with special reference to use of biotechnological approaches for attaining host resistance. J. Oil. Brass. 2013 4(1): 1-10.
Bansal V K, S.G. Seguin, G.F.W. Rakow and G.A. Petric. 1990. Reaction of Brassica species to infection by Alternaria brassicae. Can. J. Plant Sci. 70: 1159-1162.
Barnett, H.L. and B.B. Hunter. 1972. Illustrated Genera of Imperfect Fungi. Burgess Pub. Co., Minneapolis, Minnesota. 241pp.
Basirnia, T. 2011. Study on canola seed mycoflora in Fars province. Plant Dis. Res.1: 47-56. (In Persian with English abstract)
Boland, G.J.  and R. Hall. 1994. Index of plant hosts of Sclerotinia sclerotiorum. Can. J. Plant Pathol. 16:93-108.
Bradley, C.A., R.A. Henson, P.M. Porter, D.G. LeGare, L.E. del Río, and S.D.  Khot. 2006. Response of canola cultivars to Sclerotinia sclerotiorum in controlled and field environments. Plant Dis. 90:215-219.
Copeland, L.O. and M.B. McDonald. 2014. Principles of Seed Science and Technology. (Trans. F. Akram Ghaderi, B. Kamkar and A. Soltani). JDN Press. Mashad Univ., Mashad, Iran. (In Persian).
ISTA. 1996. Seed Sci. and Technol.21(Suppl.): 1B288.
Kaczmarek, J. and M. Jędryczka. 2011. Characterization of two coexisting pathogen populations of Leptosphaeria spp., the cause of stem canker of brassicas. Acta Agrobot. 64(2): 3-14.
Kharbanda P.D, B.D.L. Fitt, R.M. Lange, J.S. West, A.H. Lamey and D.V. Phillips. 2001. Common names of plant diseases: Diseases of rapeseed = Canola (B. napus L. and Brassica rapa L. (= B. campestris L.)) [Online]Available at
Kimber, D.S. and D.I. McGreogor. 2004. Oilseed rape: Physiology, Agronomy, Breeding, Biotechnology. (Trans. M. Azizi, A. Soltani and S. Khavari Khorasani). JDN Press. Mashad Univ., Mashad, Iran. (In Persian).
Lamey, H. A. 1995. Survey of blackleg and sclerotinia stem rot of canola in North Dakota in 1991 and 1993.Plant Dis.79(3): 322-324.
Montemuro, N., and A. Visconti. 1992. Alternaria metabolites chemical and biological data. P. 449-557. In Y. Chelkowski and A. Visconti (eds). Alternaria: Biology, Plant Disease and Metabolites. Amsterdam: Elsevier.
Morral, R.A.A., J. Dueck and P.R. Verma. 1984. Yield losses due to Sclerotinia stem rot in western Canadian rapeseed. (Abstr.) Can. J. Plant Pathol. 6:265.
Nepal, A., S. Markell, J. Knodel, C.A. Bradley and L.E. del Río Mendoza. 2014. Prevalence of blackleg and pathogenicity groups of Leptosphaeria maculans in North Dakota. Plant Dis. 98:328-335.
Pasban Eslam, B. 2011. Seed Science and Technology. Parivar Press. Tabriz, Iran (In Persian).
Rahmanpour, S. 2003. Evaluation of resistance of canola lines and cultivars to stem rot caused by Sclrotinia sclrotiorum under controlled condition. Final report of research project. SPII. (In Persian).
Rahmanpour, S. 2008. Studies on the role of the glucosinolate-myrosinase system in resistance of oilseed rape to Sclerotinia sclerotiorum. Ph.D. Thesis. Univ. of New England, Armidale, NSW, Australia.
Rahmanpour, S. and H. Amiri-Oghan. 2008. Identification and management of Canola diseases. Agric. Educ. Publ.182 p. Karaj, Iran (In Persian).
Silvana D.M. and L.M.V. Skares,  2000.  A method for the determination of two Alternaria toxin, Alternariol and Alternariol monomethyl ether, in tomato products. Braz. J. Microbiol. 31: 315-320.
Szopinska, D., K.  Tylkowska and A. Stach, 2007. Relationship between seed development stage, germination, occurrence and location of fungi Oilseed Rap (Brassica napusspp. Oleiferal.) seeds and the presence of Alternaria and Cladosporium spp. Spores in the air. Elec. J. Polish Agric. Univ. 10: 4-19.
Vinas, I., J. Palma, S. Garza and A. Visconti. 1994. Natural occurrence of aflatoxin and Alternaria mycotoxin in oilseed rape from Catalonia (Spain)- incidence of toxigenic strain. Mycopathol. 128:175-179.
Williams, P.H., 1980. Blackleg, a fellow traveler. Plant Dis 64(8): 736-742. 
Zhang, X.,  R.P. White, E. Demir, M. Jedryczka, R.M. Lange, M. Islam, Z.Q. Li, Y.J. Huang, A. M. Hall, G. Zhou, Z. Wang, X. Cai, P. Skelsey and B.D.L. Fitt. 2014. Leptosphaeria spp., phoma stem canker and potential spread of L. maculans on oilseed rape crops in China. Plant Pathol. 63:598-612.