نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته/دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

2 عضو هیئت علمی/دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

چکیده

به منظور مطالعه و تعیین بهترین رابطه بین آزمون‌های قدرت بذر در شرایط آزمایشگاهی و استقرار گیاهچه در شرایط مزرعه آزمایشی در دو مرحله و بر روی بذر سه رقم کلزا به نام‌های RG003، ساری‌گل و زرفام انجام شد. در مرحله اول، آزمون‌های مختلف قدرت بذر شامل جوانه‌زنی استاندارد، سرعت جوانه‌زنی، تسریع پیری و هدایت الکتریکی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در مرحله دوم، آزمایشی مزرعه‌ای در قالب بلوک‌های کامل تصادفی بر روی سه رقم و در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که بین ارقام مختلف کلزا از نظر صفاتی همچون درصد جوانه‌زنی استاندارد و سرعت رشد گیاهچه اختلاف معنی‌داری از لحاظ آماری وجود نداشت. همچنین، تسریع پیری به مدت 24 ساعت بر صفات وزن خشک گیاهچه، طول گیاهچه و هدایت الکتریکی ارقام تأثیرگذار نبود. اما، پس از تسریع پیری به مدت 24 و 48 ساعت در دمای 41 درجه سانتی‌گراد بین ارقام مختلف کلزا از نظر سرعت جوانه‌زنی، هدایت الکتریکی، طول گیاهچه و درصد جوانه‌زنی اختلاف آماری معنی‌داری وجود داشت. پس از انجام تجزیه رگرسیون، از جمله بهترین آزمون‌های قدرت بذر جهت پیش‌بینی درصد سبزشدن گیاهچه کلزا در شرایط مزرعه‌ایی می‌توان به آزمون‌ هدایت الکتریکی، جوانه‌زنی استاندارد، تسریع پیری به مدت 24 و 48 ساعت ، وزن خشک گیاهچه بعد از 48 ساعت تسریع پیری، طول گیاهچه پس از 24 و 48 ساعت تسریع پیری و هدایت الکتریکی پس از 24 ساعت تسریع پیری) اشاره کرد. بنابراین، از این آزمون‌ها می‌توان به طور موفقیت‌آمیزی جهت پیش‌بینی درصد سبزشدن گیاهچه کلزا در شرایط مزرعه استفاده نمود.  

کلیدواژه‌ها

Al-Barrak, Kh. M.  2006. Irrigation interval and nitrogen level effects on growth and yield of canola (Brassica napus L.). Sci. J. of King Faisal University. 7(1): 87-102.
Artola, A., G Carillo-Castaneda and G de los santos. 2004. A seed vigor test for lotus corniculatus L. based on vacuum stress. Seed Sci. Technol. 32: 573-581.
Bakhshandeh, E., R Ghadiryan., F Ghaderi-Far., M Jamali and A.M. Kameli. 2012. Laboratory tests for predicting seedling emergence of sesame (Sesamum indicum, L.) cultivars in field. J. of Plant Prod. 19(1): 145-154.
Downey, R. K. 1990. Canola: A quality brassica oilseed. J. Agric. Res. 15(1): 211-215.
Ghaderi-Far, F. and A. Soltani. 2010. Seed testing and control. MJD Press, First Edition, Iran, 200p. (In Persian).
Ghassemi-Golezani , K., Y. Bakhshy, J. Raey and A. Hossenizadeh Mahotchi. 2010. Seed vigor and field performance of winter oilseed rape (Brassica napus L.) cultivars. Not Botany Hort Agro-botanica Cluj. 38, 146-150.
Hall, R.D. and L.E.Wiesner. 1990. Relationship between seed vigor tests and field performance of regar meadow bromegrass. Crop Sci. 30: 967-970.
Hampton, J.G and D.M, Tekrony. 1995. Handbook of vigor test methods. 3rd edn. International Seed Testing Association, Zurich.
International Seed Testing Assocation (ISTA). 2009. International Rules for Seed Testing. Bassersdorf, Switzerland.
International Seed Testing Assocation (ISTA). 1987. Handbook of Vigor Test Methods. 2 ed. International Seed Testing Associatioon, Zurich, Switzerland.
Kaya, M.D. 2014. Conformity of vigor tests to determine the seed quality of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars. Aust. J. crop. Sci. 8(3):455-459.
Khan AM., P. Shah., F. Mohd., H. Khan., A.S. Perveen., S. Nigar., S.K. Khalil and M. Zubair.2010. Vigor tests used to rank seed lot quality and predict field emergence in wheat. Pak. J. Bot. 42: 3147-3155.
Khavari, F., F. Ghaderi-Far and E. Soltani. 2009. Laboratory tests for predicting seedling emergence of safflower (Carthamus tinctorius, L.) cultivars. J. Seed Technol. 31: 189-193.
Makkawi, M., M. El Balla, Z. Bishaw and A.J.G Van Gastel. 1999. The relationship between seed vigor tests and field emergence in lentil. Seed Sci. Technol. 27: 657-668.
Mattews, S. and A.A, Powell. 1981. Electrical conductivity test. In: Perry, D.A. (ed.) Handbook of vigour test methods. Zurich, ISTA. P. 37-42.
Modarresi, R., M. Rucker and D.M. Tekrony. 2002. Accelerating ageing test for comparing wheat seed vigor. Seed Sci. Technol. 30: 683-687.
Mwale, S.S., C. Hamusimbi  and  K.  Mwansa. 2003. Germination, emergence and growth of canola (Helianthus annuus L.) in response to osmotic seed priming. Seed Sci. Technol. 31: 199–206.
Noorhosseini Niyaki,  S.A., M.N  Safarzadeh Vishekaei and S.M. Sadeghi. 2013. Potassium leachate and electrical conductivity tests efficiency in seed vigor evaluation of produced peanut in Astaneh Ashrafieh. J. of Crop prod res. 5(1):93-119.
Perry, D.A. 1982. The concept of seed vigor and its relevance to seed production techniques. Pp.585-592 in Hebblethwaite, P.D. (ed.) seed production. Butterworths and Co (publishers) Ltd. London.
Qasim,G., A.U. Malik, M. Sarfraz, M. A. A. H. A. Bukhsh and M. Ishaque. 2010. Relationship between laboratory seed quality tests, field emergence and yield of chickpea. Crop Environ. 1: 31-34.
Shah, F. S., C. E. Watson, and E. R. Cabrera. 2002. Seed vigor testing of subtropical corn hybrids. Res. Report. 23: 1-5.
Soledade, M. C. Pedras, Q. Zheng,  R.S. Gadagi  and  S.R.  Rimmer. 2008. Phytoalexins and polar metabolites from the oilseeds canola and rapeseed Differential metabolic responses to the biotroph Albugo candida and to abiotic stress. J. Photochem. 69 (2008): 894–910.
.Soltani, A., and V.  Maddah. 2010. Simple applied programs for education and research in agronomy. ISSA Press, Iran, 80p. (In Persian).
Soltani, A.,  M. Gholipoor  and  E.  Zeinali. 2006. Seed reserve utilization and seedling growth of wheat as affected by drought and salinity. Environ. Exp. Bot. 55:195-200. 15.
Soltani, A.,  S. Galeshi , F. Zeinali and N. Latifi. 2002. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. Technol. 30:51-60.
Tavakkoli Kakhki, H. R., A. Beheshti. and M. Nassiri  Mahallati. 2005. Evaluation of seed vigor tests for determinig alfalfa seed quality. Iranian  J. Field Crop Res. 3(1): 25- 34.
Tomes, L., J. D.M. Tekrony and D.B. Egli. 1988. Factors influencing the tray accelerated ageing test for soybean seed. J. Seed Technol.12: 24-36.
Van Gastel, A. J., and M.A. Pagnotta. 1996. Seed Science and Technology. ICARDA, Aleppo, Syria.