نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکترای زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

2 دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

3 استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

چکیده

به منظور یافتن روشهای شکستن خواب بذر خردل وحشی(arvensis Sinapis ،(آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً
تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان در سال 1389 انجام شد. بذرها به سه قسمت تقسیم شدند و
دو قسمت از آن به ترتیب به مدت دو و چهار هفته در دمای 4 درجه سانتیگراد در شرایط مرطوب (سرمادهی مرطوب) بهطور یکنواخت
نگهداری شدند و یک قسمت از بذرها نیز در شرایط آزمایشگاه و در دمای معمولی قرار گرفتند. سپس 9 تیمار شکستن خواب مکانیکی و
شیمیایی شامل تیمار بذرها با استفاده از اسید جیبرلیک با غلظت 500 ،1500 و 2000 قسمت در میلیــون؛ 1 ،2 و 4 دقیقه فرو بــردن در
اسید سولفوریک و 1 ،2 و 3 دقیقه خراشدهی با سنباده برای سه قسمت بذر اعمال و سرعت، یکنواختی و درصد جوانهزنی آنها بررسی
شد. همچنین به منظور تعیین تأثیر تیمارها بر نفوذپذیری پوسته بذر به آب، روند زمانی جذب آب بذرها پس از اعمال تیمارها مطالعه
گردید. نتایج آزمایش حاکی از تأثیر معنیدار تیمارهای پیش سرمادهی و خراشدهی و اثر متقابل آنها بر ویژگیهای جوانهزنی بود.
براساس نتایج، برای شرایط عدم سرمادهی مرطوب و دو هفته سرمادهی مرطوب، مؤثرترین تیمارها، تیمار قرار دادن بذرها در اسید
جیبرلیک با غلظت 1500 و 2000 قسمت در میلیون بهمدت 24 ساعت و بهدنبال آنها تیمار 2 دقیقه خراشدهی مکانیکی بود. بدون استفاده
از تیمار پیش سرمادهی، درصد جوانهزنی در تیمار 24 ساعت غوطهوری در اسید جیبرلیک با غلظت 1500 و 2000 قسمت در
میلیون(ppm(و دو دقیقه خراشدهی مکانیکی به ترتیب 5/58 ،56 و5/47 درصد مشاهده شد. با وجود دو هفته سرمادهی مرطوب درصد
جوانهزنی این تیمارها با اندکی افزایش درحدود 25/77 ،5/76 و52/53 درصد بود، درحالیکه در شرایط 4 هفته سرمادهی مرطوب درصد
جوانهزنی در تیمارهای فوق به ترتیب حدود 77 ،65 و 66 درصد کاهش نشان داد. در پایان مشخص شــد که بهترین تیمــار جهت کاهش
خواب بذر خــردل وحشـی و بهبـود جوانهزنی آن، تیمار 24 ساعت غوطهور کردن در اسیدجیبرلیک با غلظت 1500 قسمت در
میلیون(ppm (و 2 دقیقه سنباده میباشد. 

کلیدواژه‌ها

Asghari, J., S. Amirmoradi and B. Kamkar. 2001. Weed physiology (Volume 1): Reproduction and
Ecophysiology (Translation). University of Guilan Press, Rasht, Iran, 400p.
Baghestani, M. A. and E Zand. 2003. Review on biology and control of mustard (Sinapis arvensis L.).
Research Institute of Plant Pests and Diseases, 56p.
Barbosa, D., M. O. Gealdo, M. Alvarenga, E. Matovani and F. D. Sants. 2005. Effect of acid scarification
and different temperatures on physiological quality of Strelitzia reginase seeds. Rev. Bras. Sementes. 27:71-
77.
 
Baskin, C. C. and J. M. Baskin. 2005. Seeds: ecology, biogeography and evolution of dormancy and
germination. Academic Press, San Diego, CA.
Benech-Arnold, R. L., R. A. Sanchez, F. Forcella, B. C. Kruk and C. M. Ghersa. 1974. Environmental
control of dormancy in weed seed banks in soil. Field Crops Res. 67:105-122.
Benech-Arnold, R. L., R. A. Sanchez, F. Forcella, B. C. Kruk and C. M. Ghersa. 2000. Environmental
control of dormancy in weed seed banks in soil. Field Crops Res., 67:105–122.
Bewley, J. D. 2003. Seed Germination and Dormancy. The Plant Cell, 9: 1055-1066.
Bewley, J. D. and M. Black. 2004. Seeds physiology of development and germination. 2nd edn. Plenum
Press, NewYork.
Bhattacharya, A. and P. K. Saha, 2002. Ultrastructure of seed coat and water uptake pattern of seeds
during germination in Cassia sp. Seed Sci. Technol., 18:97-103.
Dhima, K. V., I. B. Vasilakoglou, I. G. Eleftherohorinos, and A. S. Lithourgidis. 2006. Allelopathic
potential of winter cereals and their cover rop mulch effect on grass weed suppression and corn development.
Crop Sci. 46:345-352.
Ehteshami, S. M. R. and E. Zeinali. 2003. Biology and control of weed important species, (Volume 1).
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources Press, Gorgan, Iran, 412p.
Finch-Savage, W. E. and G. Leubner-Metzger. 2006. Seed dormancy and the control of germination.
Tansley Review, New Phytologist, 171: 501-523.
Foley, M. E. 2004. Review article: seed dormancy: an update on terminology, physiological, genetics, and
quantitative trait loci regulating germinability. Weed Sci. 49: 305-317.
Foley, M. J. Y. 2007. New combinations in Phelipanche (Orobanchaceae). – Edinburgh J. Bot. 64: 209-211.
Forcella, F., R. L. Benech-Arnold, R. A. Sanchez and C. M. Ghersa. 2000. Modeling seeding emergence.
Field Crop Res., 67:123-139.
Ghorbani, M. H. and A. Soltani. 2001. Effect of salinity stress during growth period on vigour of harvested
seed in Wheat (Triticum aestivum L.). M. Sc. Thesis, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural
Resources, Gorgan, Iran.
Gunn, B. V. 1990. Germination pretreatment for selected Acacia species from the Pilbara Region of Western
Australia. ACIAR Proceedings Series No. 28.
Herron, H. and J. Clemens. 2001. Seed dormancy and germination in Melicytus ramiflorus (Violaceae).
NewZealand Journal of Botany, 39: 245-249.
Horak, M. J. and M. Wax. 2001. Germination and seedling development of Bigroot morningglory
(Ipomoea pandurata). Weed Sci., 39: 390-396.
Horwowitz, M. and R. B. Taylorson. 2003. Hardseededness and germinability of velvetleaf (Abutilon
theophrasti) as affected by temperature and moisture. Weed Sci., 32: 111-115.
Huang, J. Z., A. Shrestha, M. Tollenaar, W. Deen, I. Rajcan, H. Rahimian and C. J. Swanton. 2001.
Effect of temperature and photoperiod on the phonological development of wild mustard (Sinapis arvensis
L.). Field Crops Res. 70: 75-86.
Iliya, B. M., Owen, D. K., and Harlene, M. H. V. 1995. Effect of shade on velvetleaf (Abutilon
theophrasti) growth, seed production, and dormancy. Weed Technol., 9: 452-455.
Kelly, K. M., J. Van Staden and W. E. Bell. 1992. Seed coat structure and dormancy. Plant Growth
Regulation, 11: 201–209.
Khajuria, H. N. and C. Singh. 1990. Nursery response and nodulation in exotic Acacias. Nitrogen Fixing
Tree Research Reports, 8: 103-104.
Leon, R. G. and M. D. K. Owen. 2003. Regulation of weed seed dormancy through light and temperature
interaction. Weed Sci., 51: 752-758.
Li, X., J. M. Baskin and C. C. Baskin. 2002. Anatomy of two mechanisms of breaking physical dormancy
by experimental treatments in seeds of two North American Rhus species (Anacardiaceae). American J. Bot.
86: 1505-1511.
LiBerman, M. and A. S. Davis. 2000. Integration of Soil, crop and weed management in low external–input
farming system. Weed Sci. 40: 27-47 .
Marunda, C. T. 1990. Effects of seed pretreatment on the development of Acacia auriculformis and A.
holosericea seedlings. ACIAR Proceeding Series, No: 28.
Milligan, G. 1999. Seed collection, treatment and storage. Proc. Intl. Plant Prop. Soc. 49: 114–115.
Nurse, R. E. and A. DiTommaso. 2005. Corn competition alters the germinability of velvetleaf (Abutilon
theophrasti) seeds. Weed Sci. 53: 479-488.
Rana, U. and A. R. Nautiyal. 2005. Coat imposed dormancy in Acacia farnesiana seeds. Seed Res., 17:122-
127.
Rehman, S., R. N. J. Loescher and P. J. C. Harris. 2004. Dormancy breaking and germination of Acacia
salicina Lindl. Seeds. Seed Sci. Technol. 27: 553-557.
 
Rosner, L. S. and J. T. Harrington. 2003. Optimizing acid scarification and stratification combination for
Russet Buffaloberry seeds. Native Plants J, 82-86.
Sabongari, S. 2001. Effect of soaking duration on germination and seeding establishment of selected
varieties of tomato (Lycopersicum esculentum). M.Sc. Thesis, Department of Biological Science. Usmunu
Danfodiyo University, Sokoto, Nigeria.
Sacheti, U. and S. H. Al-Rawahy. 2005. The effect of various pretreatments on the germination of important
leguminous shrub-tree species of the Sultanate of Oman. Seed Sci. Technol., 26: 691-699.
Shoukurullaev, S. P. and I. K. Khamdamov. 1976. Uniform germination of Glycyrrhiza glabra L. seeds.
(Abstr.) Hort. Abst. 47: 5923.
Tischler, C. R. and B. L. Burson. 1999. Seed dormancy and germination of dallisgrass, Paspalum
dilatatum, stored under differing conditions. Seed Sci. Technol., 27: 263-271.
Tischler, C. R., B. A. Young and M. A. Sanderson. 2004. Techniques for reducing seed dormancy in
switchgrass. Seed Sci. Technol., 22: 19-26.
Vleeshouwers, L. M., H. J. Bouwmeester and C. M. Karssen. 1995. Redefining Seed Dormancy: An
Attempt to Integrate Physiology and Ecology. The Journal of Ecology, 83: 1031-1037.
Voigt, P. W., C. R. Tischler and M. M. Poverence. 2006. Seed dormancy and its alleviation in lovegrass
hybrids. Crop Sci., 36: 1699-1705.
Warwick, S. I. and L. D. Black. 1988. The biology of canadian weeds. 90. Abutilon theophrasti. Can. J.
Plant Sci. 68: 1069-1085.
Warwick, S. I., H. J. Beckie, A. G. Thomas and T. Mcdonald. 2005. The biology of canadian Weeds. 8.
Sinapis arvensis. L. (updated). Can. J. Plant Sci., 55: 171-183.
Zand, E. and H. J. Beckie. 2002. Competitive ability of hybrid and open pollinated canola (Brassica napus)
with wild oat (Avena fatua). Can. J. Plant Sci., 82: 473-480.
Zimdahl, R. 2004. Weed crop competition, a review. A review Corvallis, OR: Int. Plant. Prot. Center.
Oregon State University