نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری بیابان زدایی دانشگاه تهران

4 -دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه تهران

چکیده

این تحقیق بهمنظور بررسی اثر دمای جوانهزنی و اندازه بذر بر برخی ویژگیهای جوانهزنی و رشد گیاهچه توت روباه Poterium( (sanguisorba بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گردید. تیمارها شـامل سـه اندازه بذر، درشت با وزن هزار بذر 36/13 گرم و قطر 6 میلیمتر، متوسط با وزن هزار بذر 43/6 گرم و قطر 5/4 میلیمتر، و ریز با وزن هزار بذر 19/2 گرم و قطر 3 میلیمتر و دو دمای جوانهزنی 20 و 25 درجه سانتیگراد بودند. شایان ذکر است که تفکیک بـذرها از نظـر انـدازه توسط روش چشمی صورت پذیرفت و دادههای مربوط به وزن هزار بذر با طرح کاملاً تصـادفی مـورد تجزیـه و تحلیـل ق ـــ رار گـــ رفت. ویژگیهای مورد مطالعه شامل درصد، متوسط زمان جوانه زنی و طول و شاخص بنیه گیاهچه بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل انـدازه بذر و دمای جوانهزنی اثر معنیدار بر ویژگیهــای مــورد بررسی داشت. به طوری که در دمای 20 درجه سانتیگراد با کوچکتـر شـدن اندازه بذر، سرعت و درصد جوانهزنی، طول گیاهچه و بنیه بذر کاهش یافته اند. با کوچکتر شـدن انـدازه ب ـــ ذر در دمـــ ای 25 درجـــ ه سانتیگراد، درصد جوانهزنی، بنیه و طول گیاهچه کاهش یافت ولی از نظر سرعت جوانهزنی بـین بـذر هـا ی بـا انـدازه درشـت و متوسـط اختلاف معنیداری مشاهده نشد. همچنین درصد جوانه زنی بذر در دو دمای 20 و 25 درجه سانتیگراد بهگونهای بود که درصد جوانهزنی بذرهای درشت در دمای 25 درجه سانتیگراد بیشتر از درصد جوانهزنی بذرها در دمای 20 درجه سانتیگراد بود. درحالیکه در بذرهای با اندازههای متوسط و ریز درصد جوانهزنی در دمای 20 درجه سانتیگراد بیشتر از درصد جوانهزنی در دمای 25 درجه ســانتیگـــراد بود و سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه بذر با افزایش اندازه بذر افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها

Abdul-baki, A.A., and J.D., Anderson. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiplication. Crop
Sci., 3: 630-633.
Caddic, L.R., and H.P., Linder. 2002. Evolutionary strategies for reproduction and dispersal in African
Restionaceae. Aus. J. Bot., 50: 339-335.
Ellis, R.A., and E.H., Roberts. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Sci.
Technol., 9: 373-409.
Eriksson, O., 1999. Seed size variation and its effect on germination and seedling performance in the clonal
herb Convallaria maialis. Acta Oecol., 20: 61-66
George, L.O. and F.A., Bazzaz, 1999. The fern understory as an ecological filter: Emergence and
establishment of canopy tree seedling. Ecology, 80: 833-845.
Hampton, J.G., 1981. The extent and significant of seed size variation in New Zealand wheats. N. Z. J. Exp.
Agric. 9: 179-183.
Harper, J.L. 1997. The Population Biology of Plants, Academic press, London.
Hoseinpoor, T., A., Siadat, R., Mamaghani, and R., Rafiei. 2003. Study of some morphological and
physiological characteristics affecting grain yield and yield components in bread wheat genotypes under
reduced irrigation. Iranian Crop Sci., 5: 23- 36
Kulakanavar, R.M., S.D., Shashidhara and G.N., Kulkanrni. 1989. Effect of grading on quality of wheat
seeds. Seed Res. 182-185
Lafond, G.P., R.G., and Baker 1986. Effects of temperature moisture stress, and seed size on germination
of nine spring wheats. Crop Sci. 26:563-567.
Leishman, M.R., I.J., Wright, A.T., Moles and M., Westoby. 2000. The evolutionary ecology of seed
size. In: Seeds-The Ecology of Regeneration in plant Communities, Fenner, M. (Eds). CAB International,
Wallingford, pp: 31-57
Mian, A.R., and E.D., Nafziger. 1992. Seed size effect on emergence, head number and grain yield of
winter wheat. J. Prod. Agric .5:265-268.
Michaeles. H.J., B. Benner, A.P. Hartgerink., T.D. Lee and S. Rice. 1998. Seed size variation: Magnitude,
distribution and ecological correlates. Evol. Ecol., 2: 157-166.
Moles, T.A. and M. Westoby. 2004. Seedling survival and seed size: A synthesis of the literature. J. Ecol.,
92: 372- 373
Mollaabasi, M. 1996. Studying features ecological Poterium sanguisorba. M.Sc.thesis. Tarbiat Modarres
University.
Morse, D.H. and J. Schmitt. 1985. Propagule size, dispersal ability and seedling performance in A sclrpias
svriaca. Oecologia, 67: 372-379.
Peterson, C.M., B., Klepper and R.W., Rickman. 1989. Seed reserves and seedling development in winter
wheat. Agron. J. 81:245-251.
Puri, Y.P., and C.C., Qualset, 1978. Effect of seed size and seedling rate on yield and other characteristic of
durum wheat. Phyton. 36: 91-95.
Randhawa, G.S., D.S Bains and G.S., Gill. 1973. The effects of the size of seed on the growth and
development of wheat. J. Res. Punjab Agric. Univ. 10:291-295.
Ruiz de E., Clavizo. 2001. The role of dimorphic achenes in biology of the annual weed Leonodon
longirrostris. Weed Res., 41: 275-286.
Shariaty, A., 2003. Salinity tolerance of plant poterium sanguisorba in germination and seedling growth
stage. Iranian Range. For. Plant Breed. and Gen. Res., 11. (1): 17-26
Soltani, A., Galashi, S., Zeinali, E., and N., Latifi. 2001. Germination, seed reserve utilization and seedling
growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. 30: 51-60.
Srivastava, J.P., and S.N., Niym. 1973. Effect of seed size on yield and other agronomic characters in
wheat. (Triticum aestivum). Seed Res. 1: 52-57.
Turnbull, L.A., M. Rees and M.J., Crawley. 1999. Seed mass and the competition /colonization trade-off:
A sowing experiment. J. Ecol., 87: 899-912.
Venable, D.L. 1992. size number trades-off and the variation in seed size with plant resource status. Am.
Natur., 140: 187-304.
Westoby, M., E. Jurado and M., Leishman. 1992. Comparartive evolutionary ecology of seed size. Tree
Ecol. Evol., 7: 368-372.
Westoby, M., D.S., Falster, A.T., Molse, P.A., Vssk and I.G., Wright. 2002. Plant ecological stratigies:
Ome leading dimensions of variation between species. Annl. Ecol. Syst.33: 125-129.
Wullf, R.. 1986. Seed size variation in Desmodium paniculatum. II. Effects on seedling growth and
physiological performance. J. Ecol.. 74: 99-114.