نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 -دانش آموخته دکتری زراعت- فیزیولوژی گیاهان زراعی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پیشوای ورامین

3 دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات دانه های روغنی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر، کرج

4 استادیار پژوهش موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج

5 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد واحد پیشوای ورامین

چکیده

جهت تعیین تأثیر کشت تأخیری گیاه مادری بر بنیه بذر برخی شاخص های مرتبط با جوانهزنی 10 رقـم کلـزا ی بهـاره، آزمـ ـایشی در سال های 85-84 انجام شد. در سال نخست که در مزرعه انجامگرفت، 10 رقم کلزای بهاره در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، در دو تاریخ 15 مهرماه (کشت به موقع) و 15 آبان ماه (کشت تأخیری) کشت شـدند و در بهـار سـال بعـد در زمـان رسیدگی برداشت شدند و سپس در آزمایشگاه تجزیه کیفی بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج با استفــاده از آزمـــ ون جوانه زنی استاندارد و آزمون هدایت الکتریکی، صفات مرتبط با بذرهای حاصله بـه صـورت آزمـایش فاکتوریـل در قالـب طـرح کـاملاً تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بذرهای حاصـل از دو تـاریخ کاشـت ازلحـاظ صـفات وزن هـزار بـ ذر، چگالی بذر، درصد جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی، طول ریشه اولیه، ساقه اولیه و گیاهچه، وزن خشک ریشـه اولیـه، سـاقه اولیـه و گیاهچه، شاخص بنیه گیاهچه و هدایت الکتریکی تفاوت معنی داری داشتند. همچنین تفاوت ارقام مورد بررسی از نظر صفات چگالی بذر، وزن خشک ساقه اولیه و گیاهچه، شاخص بنیه گیاهچه و هدایت الکتریکی معنیدار بود. بذرهای تولیدی تـاریخ کاشـت معمـول در اکثـر ارقام ازنظر درصد جوانه زنی، شاخص بنیه گیاهچه و سایر شاخصهای مهم بنیه بذر نسبت به بذرهای تولیدی تاریخ کاشت تأخیری برتری داشتند. در بین ارقام نیز بذرهای رقم Elite تولید شده در هر دو تاریخ کاشت با داشتن وزن هـــزار بــذر بالا و همچنـین توانسـت ازنظـر بسیاری از شاخصهای اندازهگیری شده نسبت به سایر رقم های مورد بررسی برتری در این تشخیصمشخص شد که صفت وزن هزاربذر میتواند به عنوان شاخصی جهت تعیین بنیه بذر استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها

Abba, E. J. and A. Lovato. 1998. Effect of seed storage temperature and relative humidity on maize (Zea
mays) seed viability and vigor. Seed Sci. Technol. 27: 101-114.
Adamsen, F. J. and T. Coffelt. 2004. Planting date effects on flowering, seed yield and oil content of rape
and crambe cultivars. Ind. Crops Products. 21: 293-307.
Ahmadi, M.R and F. Javidfar. 1998. Nutrition of oil rapeseed. Crop and Develop of oil seed Co. Press. 194
Pp.
Akbari, GH.A., A.A Ghasemi Pibalooti, M Najaf Abadi Farahani and M Shahverdi. 2004. The effect of
harvest time on germination of soybean. Agric. J. 6: 9-18.
Andrews,C.J.and M. J Morrison. 1992. Freezing and Ice tolerance tests for winter Brassica rapa. Agron J.
84: 960-962
Anonymous. 2003 Handbook for Seedling Evaluation (3rd.Ed.). International Seed Testing Association
(ISTA). Zurich, Switzerland. 243 pp.
Anonymous, . 2006. Food outlook. Global market analysis. http://www.fao.Food outlook.com
Anonymous. 2012. International rules for seed testing. International Seed Testing Association (ISTA).
Zurich, Switzerland. 143 pp.
Devi, L., K. Chitra, K. Kant and M. Dadlani. 2003. Effect of size grading and ageing on sinapine leakage,
electrical conductivity and germination percentage in the seed of mustard (Brassica juncea L.). Seed Sci.
Technol. 31:505-509.
Elgi, D. B., and D. M. TeKrony. 1995. Soybean seed germination and field emergence. Seed Sci. Technol.
23:595-507.
Elliott, B. and Saskatoon Research Center. 2003. Agiculture and agri-food Canada. Part 3 of carp project.
2003-02-01-19. Coorcinated at AAFC, Fox, M. J. 2001 THROUGH 2003. 228 PP.
Fox, M. J. 2001. Soybean seed quality. By Bob Byrnes. The ISTA News Bulletin WEB. ISTA, Zurich. 112
pp.
Green, D.E., L. E. Cavana and E. L. Pinnel. 1966. Effect of seed moisture content, filed weathering, and
combine cylinder speed on soybean seed quality. Crop Sci. 6:630-638.
Hampton, G. J., and D. M. TeKrony. 1995. Handbook of vigor test method (3rd. Ed.). International Seed
Testing association (ISTA). Zurich, Swirztland.125 pp.
Hatami, A., K. Ghasemi Golezani, H. Alyari, M. R. Shakiba and M. Moghdam. 2002. Influence of water
limitation on seed vigor of lentil (Lens culinaris Medik). Turk. J. Field Crop. 22: 248-255.
Hunter, E. A., C. A. Glasbey and R. E. L. Naylor. 1984. The analyses of data from germination tests. J.
Agri. Sci. Cambridge. 102: 207-213.
Johnson, A. M., D. L. Tanaka, P. R. Miller, S. A. Brandet, D.C. Nilsen, G. P. Lafond and N. R.
Riveland. 2002. Oilseed crop for semiarid cropping system in Northen Greaat Plains. Agron J. 94:231-240.
Khajepur, M.R. 1999. Priciples and practice of agronomy. Jahad Daneshgahi Press of Isfahan Industrial
University. 386 p
Kumar, R. and M.S. Shaktawat. 1992. Effect of limited water supply, nitrogen and time of sowing on
production of rape (Brassica napus L.). Ind. J. Agron. 37: 853-855.
Larsen, S. U., F. V. Povlsen, E. N. Eriksen and H. C. Pedersen. 1998. The influence of seed vigor on field
performance and the evaluation of the applicability of the controlled deterioration vigor test in oil seed rape
(Brassica napus) and pea (Pisum sativum). Seed Sci. Technol. 26: 627-641.
Lotfifar, O. 2007. The Effects of sowing season on seed vigor and seed germination characteristics of Spring 
 
Rapeseed (Brassica napus L.) cultivars. Msc Thesis of Agronomy, Abureyhan Campus, University of
Tehran. 150 pp.
Lotfifar, O., Akbari, GH. Ali., Sadat-Noori, S. A., Shirani-Rad, A.H. and S Mottaghi. 2007. The Effect
of sowing dates on seeds germination characteristics of 12 cultivars of spring rapeseed (Brasicca napus L.).
2009. Iranian J. Field Crop Sci. 40: 65-76.
Lotfifar, O., GH. Ali Akbari., S. A Sadat-Noori., A.H .Shirani Rad., S Mottaghi and A.B Nikniaee.
2009. The Effect of seed weight of spring rapeseed cultivars (Brassica napus L.) on viability and emergence
Ability. Agri. Res. 7: 199-215.
Luther, M. and L Wucherer. 2000. Yield analysis of winter oilseed rape (Brassica napus L.): a review.
Field Crops Res, 67: 35-49.
Makawi, M., M. E. L. Balla, Z. Bishaw and A. J. G. Van Gastel. 1999. The relationship between seed
vigor test and field emergence in lentil (Lens culinaris). Seed Sci. Technol. 26: 657-667
Mattews, S. and A.A.Powel. 1987. The electrical conductivity test. In: handbook of vigour test methods (ed.
D.A. Perry), Internaitonal seed Testing Association, Zurich. 57 PP
McDonald, M. B. and L. Copeland. 1997. Seed production, principle and practices. Chapman and Hall
Press, U.S.A. 210 pp.
Pollock, B, M. and E. E. Ross. 1972. Seed and seedling vigor. Kozlowski, T.T. (Ed). Seed Biology
Academic Press. 155 pp.
Sajan, A. S., K. N. Pawar, M. S. Dhanaleppagol and B. D. Briadar. 2004. Influence of water stress
treatment on seed quality of sorghum genotypes. Crop Res. Hisar. 27: 46-49.
Sawan, Z. M., B. R. Gregg and S. E. Yosef. 1999. Effect of phosphorus, chelated zinc and calcium on
cotton seed yield, viability and seedling vigor. Seed Sci. Tech. 27:329-337.
Sharma, D. L. and W. K. Anderson. 2003. The influence of climatic factors and crop nutrition on seed
vigor in wheat. In ‘Proceedings of the 11th Australian Agronomy. 422pp.
Shirani Rad, A.H. 1994. Study the effect of sowing date and plant density on growth rate and agronomy
characters of two rapeseed cultivars. Msc thesis of Agronomy. Agriculture college of Tarbiat Modares
University. 125 p
Singh, S., R. K. Pannu and M.Chand, 1997. Effect of sowing time on radiation characteristics and heat unit
requirement of Brassica genotyps. Crop Res. 11: 145-150.
TeKrony, D. M and B. Elgi. 1991. Relationships of seed vigor to crop yield a review. Crop Sci. 31: 816-
822.
Thornton, J.M., A.A Powell and S. Matthews. 1990. Investigation of the relationship between seed
leachate conductivity and the germination of Brassica seed. An. App. Biol. 117: 129-135.
Wood, D. W., R. K. Scoot and P. C. Longden. 1980. The effect of mother plant temperature on seed quality
in sugar beet (Beta vulgaris). In: hebbelethwaite, P.D.(ED). Seed production. London. Boston. Butterworth.
350 pp.
Angady, V. V and P. N. Umapathy. 1997. Integrated weed management through smother intercrops in
rainfed lowland rice. Int. Rice Notes. 22: 47-48