نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• وحید بذر افشان ¹
• قاسم توحیدلو ²
• صمد مبصر ³

¹ دانش آموخته گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی و احد کرج

² استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی و احد کرج

³ موسسه تحقیقات و ثبت و گواهی بذر و نهال کرج

چکیده

این آزمایش به منظور انتخاب ومعرفی صفات مناسب برای شناسایی ارقام مختلف گندم دوروم از یکدیگر درفرایند ثبت و گواهی بذر
انجام شد. بدین منظور هشت رقم گندم دوروم رایج در ایران با استفاده از صفات مورفولوژیک مندرج در دستورالعمل آزمون های
تمایز،یکنواختی وپایداری (DUS)1اتحادیه بینالمللی حمایت از ارقام جدیدگیاهی  (UPOV)2مورد مطالعه قرارگرفت. هشت رقم گندم
دوروم به نامهای آریا، بهرنگ، دنا، دهدشت، ساجی، سیمره،کرخه، یاواروس درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با  3تکرار در سال
زراعی  90-91در مزرعه موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفتند. تعداد  29صفت کمی و
کیفی آزمونهای تمایز، یکنواختی و پایداری در گندم دوروم مشاهده، اندازه گیری و ثبت گردیدند. بهمنظور بررسی بیشتر تمایز ارقام با
استفاده از صفات کمی، تجزیه واریانس و مقایسه میانگین با آزمون حداقل تفاوت معنی دار ) (LSDو تجزیه کلاستر دادهها انجام شد.
نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که ارقام مورد بررسی از نظر پنج صفت کمی ارتفاع بوته، طول سنبله، طول ریشک در نوک
سنبله، مقطع عرضی ساقه و تراکم سنبله دارای تفاوت معنی داری در سطح احتمال 1درصد بودند. نتایج به دست آمده از مقایسه دو به دوی
موجود بین  8رقم ) 28جفت مقایسه( در سطح معنیدار 1درصد نشان داد که صفات ارتفاع بوته، طول ریشک در نوک سنبله ، تراکم سنبله
و طول سنبله یک جفت رقم )در مجموع  25جفت( را از یکدیگر تفکیک نمودند. در حالی که اینصفات در سطح معنیدار 5درصد به
ترتیب بیست، پنج، دو و یک جفت رقم )تمام ارقام( را از یکدیگر تفکیک نمودند. تجزیه کلاستر صفات کمی نیز ارقام را در خوشه های
مختلف قرار داده و آنها را ازیکدیگر متمایز نمودند. با توجه به نتایج به دست آمده در این آزمایش بهطور کلی صفات ارتفاع بوته و طول
ریشک در نوک سنبله از مهمترین صفات برای شناسایی وتمایزارقام دوروم ازیکدیگر بودند

کلیدواژه‌ها

• گندم دوروم
• صفات مورفولوژیک
• تمایز