نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2 دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دکتری زراعت
3 استادیار پژوهش موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
4 استادیار پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
چکیده
به منظور بررسی روند نمو و تحمل به خشکیدگی و اثر آن بر کیفیت بذر ذرت هیبرید، لاینهای والدینی در سال 92 در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و پنج تاریخ کاشت در کرج کشت شدند. هر هفته نمونهبرداری از بلال لاین مادری (B73) انجام شد. نمونه بذرهای هیبرید به دو صورت تازه و خشک شده (در هوای آزاد)تحتارزیابیهایروند رشد و نمو بذر و نیز تغییرات جوانهزنی و قدرت بذر قرار گرفتند. اثر تاریخ کاشت بر درصد نهایی گیاهچه عادی، متوسط زمان جوانهزنی و طول گیاهچه آزمون جوانهزنی استاندارد معنیدار بود. در مجموع ، تاریخ کشت چهارم بطور معنیداری درصد گیاهچه عادی و قدرت بذر بالاتری داشت. دامنه سرعت پر شدن بذر (از 3/7 الی 9/2 میلیگرم در روز) و سرعت کاهش رطوبت (از 0/63 تا 1/06 درصد درروز) در تاریخهای مختلف کشت متفاوت بود. بذرهای در حال نمو که خشک شده بودند خیلی زودتر (30-20 روز بعد از گرده افشانی) نسبت به بذرهای تازه (50-30 روز بعد از گرده افشانی)، تحمل به خشکیدگی و جوانه زنی را شروع کردند و زودتر (60-30 روز بعد از گرده افشانی) از بذرهای تازه نیز به حداکثر درصد گیاهچه های عادی و اتمام تحمل به خشکیدگی در تمام بذرها رسیدند. در تاریخ کشت سوم و چهارم، با توجه به مواجه نشدن مراحل اولیه نمو با تنش گرمایی اوایل مرداد و در نتیجه شروع فرآیند خشکیدگی در دمای خنک تر، تحمل خشکیدگی در تمام بذرها سریعتر به پایان رسید و بذرهای خشک شده، خیلی زودتر به حداکثر درصد گیاهچه عادی رسیدند. ارزیابی روند تغییرات متوسط زمان جوانه زنی (MGT) و طول گیاهچه به عنوان شاخصهای دیگر کیفیت بذر نشان داد بذرهای خشک شده پس از شروع جوانه زنی،نسبت به بذرهای تازه، خیلی سریعتر به حداکثر سرعت جوانه زنی و طول گیاهچه رسیدند و تغییرات این دو شاخص، روندی مشابه تغییرات درصد گیاهچه های عادی داشته است. با توجه به موارد فوق میتوان نتیجه گرفت که تنظیم تاریخ کاشت واجتناب از برخورد مراحل آغازین نمو با دمای بالاتر از 35 درجه سانتیگراد موجب توسعه سریع تحمل به خشکیدگی به تمام بذرها و ارتقای کیفیت بذر میشود.
کلیدواژهها