بررسی تأثیر زمان جمع آوری و تیمارهای شکست خواب بر جوانه زنی بذر جاشیر (Prangos ferulacea L.)

بازی, طاهره; مرادی, علی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه یاسوج

² استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه یاسوج

چکیده

جاشیر (Prangos ferulacea L.) ﮔیاهی است از تیره چتریان که در صنایع دارویی و علوفه‌ای استفاده می‌شود. به سبب وجود مشکلاتی که طی جوانه‌ زنی و رشد این گیاه وجود دارد. به‌ منظور شکست خواب و جوانه‌زنی بذر این گیاه انجام گرفت. نمونه‌های بذر این گیاه از رویشگاه طبیعی خود (گردنه وزگ، استان کهگیلویه و بویراحمد) در سه تاریخ 7، 17 و 27 خردادماه سال 1391 جمع‌آوری و قابلیت شکست خواب آن‌ها در قالب سه آزمایش جداگانه در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. فاکتورهای آزمایش اول شامل زمان جمع‌آوری در سه سطح و اسید جیبرلیک در دو سطح 1000 و 1500 میلی‌گرم در لیتر بود که به همراه سرمادهی 2 هفته اعمال شدند. آزمایش دوم شامل زمان جمع‌آوری در سه سطح بود که به همراه سرمادهی 4 هفته اعمال شد. آزمایش سوم شامل زمان جمع‌آوری در سه سطح (ذکر شده در بالا) و فاکتور دوم دمای جوانه‌زنی (15 و 20 درجه سانتی‌گراد) بود. بذرها به مدت 8 هفته در دمای 4 درجه سانتی گراد سرمادهی شدند و بعد از سرمادهی به ژرمیناتور منتقل شدند. در آزمایش اول جوانه‌زنی بذر در زمان سوم جمع‌آوری و تیمار کاربرد 1500 میلی‌گرم بر لیتر اسید جیبرلیک (33/26 درصد) بیشتر از 1000 میلی‌گرم بر لیتر (17/06 درصد) بود. نتایج آزمایش دوم حاکی از اثر مثبت و معنی‌دار زمان جمع‌آوری بر جوانه‌زنی این گیاه بود. به‌طوری که بذرهای جمع‌آوری شده در تاریخ سوم جوانه‌زنی تقریباً دوبرابری نسبت به مرحله اول داشتند. نتایج آزمایش سوم نشان داد که دمای 15 درجه سانتی‌گراد برای جوانه‌زنی بذر جاشیر مناسب‌‌تر از 20 درجه سانتی‌گراد است. به‌طوری‌که در هر سه آزمایش بیشترین جوانه‌زنی (33/26 درصد در آزمایش اول، 33/61 درصد در آزمایش دوم و 43/02 درصد در آزمایش سوم) مربوط به بذرهای جمع‌آوری شده در مرحله رسیدگی کامل بودند. میانگین جوانه‌زنی در بذرهای سرمادهی‌شده به مدت 8 هفته (30/52 درصد) بیشتر از سرمادهی به مدت 2 هفته (15/13 درصد) و 4 هفته (27 درصد) بود. نتایج کلی نشان‌دهنده این موضوع بود که بذر جاشیر دارای خواب فیزیولوژیک نیمه عمیق است و میزان بلوغ بذر در زمان جمع‌آوری تأثیر معنی‌داری بر جوانه‌زنی بذرهای جاشیرداشت.

کلیدواژه‌ها

مراجع

Abdul-baki, A.A., and J.D. Anderson. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiplication. Crop Sci. 3: 630-633.

Azadi, M.S., S.A. Tabatabaei, E. Younesi and M.R. Rostami. 2013. Hormone priming improves germination characteristics and enzyme activity of sorghum seeds (Sorghum bicolor L). Cercetari Agron. Moldova. 3: 49-56.

Elias, S.G., A. Garary, L. Schweitzer and S. Hanning. 2006. Seed quality testing of native species. Nat. Plant J. 7(1):15-19.

Finch-Savage, W.E., J.H.W. Bergervoet, R.J. Bino, H.A. Clay, S.P.C. Groot. 1998. Nuclear replication activity during seed development, dormancy breakage and germination in three tree Species: Norway maple (Acer platanoides L.), sycamore (Acer pseudoplatanus L.) and Cherry (Prunus sativum L.). Ann. Bot. 81(4): 519-526.

Ghassemi, G., and B. Esmaeilpour. 2008. The effect of performance of differentially matured Cucumber (Cucumis sativus) seeds. Not. Bot. Hort. Agrobotanici Cluj-Napoca. 36 (2): 67-70.

Ghassemi-Golezani, K., and R. Mazloomi-Oskooyi. 2008. Effect of water supply on seed quality development in common bean (Phaseolus vulgaris). Int. J. Plant Prod. 2: 117-124.

Harrington, J.F. 1972. Seed storage and longevity. P. 145-245. In Kozlowski, T.T. (eds). Seed Biol. New York. Acad. Press.

Hasani, J., and Shahmoradi, A.A. 2007. Autecology of Prangos ferulacea in kurdistan province. Iranian J. Range and Desert Res. 14(2): 172-184. (In Persian, with English Abstract.)

Hilhorst, H.W.M., and C.M. Karssen. 1995. Seed dormancy and germination, the role of abscisic acid and gibberellins and the importance of hormone mutants. Plant Growth Regul., 11, 225–238.

Kafash Farkhad, N., M. Asadi Samani and B. Khaledifar. 2013. A review on secondary metabolites and pharmacological effects of Prangos ferulacea (L.) Lindl. J. Shahrekord University of Med. Sci. 15(3): 98-108. (In Persian, with English Abstract.)

Nabaei, M., P. Roshandel and A. Mohammadkhani. 2011. Effective techniques to break seed dormancy and stimulate seed germination in Rheum ribes L. Iranian J. Med. Aromatic Plants. 27(2): 212-223. (In Persian, with English Abstract.)

Nasiri, M., H. Madah-Arefi and H.R. Isvand. 2004. Evaluation of viability changes and dormancy breaking in the seed of some species in Natural Resources Gene Bank. Iranian Rangelands and Forests Plant Breed. Genet. Res. 12(2): 163-182. (In Persian, with English Abstract.)

Nejataly, S., H. Ezzadin and K. Taherian. 2001. Evaluation methods of cultivation and propagation of galbanum. Pajouhesh and Sazandagi. (52): 90-97. (In Persian, with English Abstract.)

Maguire, J.D. 1962. Speed of germination in selection and evaluation for seedling vigor. Crop Sci. 2: 176-177.

Rajabian, T., A. Saboora, B. Hassani and H. Fallah Hosseini. 2007. Effects of GA3 and chilling on seed germination of Ferula assa-foetida, as a medicinal plant. Iranian J. Medicinal and Aromatic Plants. 23(3): 391-404. (In Persian, with English Abstract.)

Razavi, S.M. 2012. Breaking seed dormancy in Prangos pabularia and Prangos uloptera growing in Iran. Insight Bot. 2 (2): 7-11.

Razavi, S.M. and R. Hajiboland. 2009. Dormancy breaking and germination of Prangos ferulacea seeds. J. Bio. Sci. 3: 78-83.

Razmjoo, K., A. Razzazi, N. Khodaeian, and E. Askari. 2009. Breaking seed dormancy of Prangos uloptera. A medicinal plant of Iran. Seed Sci. Technol. 37(3): 771-775.

علوم و فناوری بذر ایران

بررسی تأثیر زمان جمع آوری و تیمارهای شکست خواب بر جوانه زنی بذر جاشیر (Prangos ferulacea L.)

مراجع

مراجع

دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
پاییز و زمستان 1395
بهمن 1395
صفحه 143-155

بررسی تأثیر زمان جمع آوری و تیمارهای شکست خواب بر جوانه زنی بذر جاشیر (Prangos ferulacea L.)

مراجع

مراجع

دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10پاییز و زمستان 1395بهمن 1395صفحه 143-155

دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
پاییز و زمستان 1395
بهمن 1395
صفحه 143-155