نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
2 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر ونهال، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
3 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان آذربایجان شرقی،سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.
چکیده
در این تحقیق فرایندهای بوجاری، خشک کردن و درجه بندی اندازه و شکل دستگاههای مورد استفاده برای تولید بذر ذرت درچهار کارخانه تولید بذر ذرت در استان اردبیل (منطقه مغان) مورد بررسی قرار گرفت و شاخصهایی نظیر تغییرات رطوبت بذرها، درصد بذرهای شکسته، درصد بذرهای ترک خورده و رطوبت محصول نهایی در فرایند خشک شدن و فرآوری بذرها بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در مرحله برداشت کاربرد کمباین غلات باعث بروز تلفات به صورت شکستگی و ترک در بذرها می شود. همچنین در فرایند خشک شدن بذر، تلفات زمانی و مصرف انرژی زیاد است. انبارکردن و نگهداری بذرهای خشک شده بهصورت فله روی سطوح سیمانی یا آسفالت در سوله ها نیز موجب جذب احتمالی رطوبت در آنها شده و ضمن آلودگی محیطی، حمله حشرات و آفات به بذر را تسریع میکند. هر چند که بیشترین خسارت شکستگی در بذرهای پهن و گرد ملاحظه شد اما بیشترین ترکهای ملاحظه شده در بذرها درحین فرایند مربوط به تولید و بوجاری بذرهای گرد بود. این خسارت در هر مرحله معمولاً روندی افزایشی داشته و با کاهش رطوبت بذر یک رابطه مستقیم دارد. همچنین نتیجه گیری شد که در هر کارخانه تعداد بالابرها و سرعت چرخش پیاله ها تأثیر بسیار مستقیمی بر روی خسارات فیزیکی وارد شده به بذر داشته و میتوانند تا بیش از 30 درصد بر بذر خسارات شکستگی یا ترک خوردگی را افزایش دهند. جمع بندی بررسیهای انجام شده نشان داد که در کارخانه های مورد بررسی، به طور متوسط 15 درصد از بذرها به صورت بذرشکسته وخرد شده از خط تولید خارج میشوند. همچنین حدود 30 درصد از بذرها نیز درحین فرایند دچار ترکخوردگی میشوند. نتایج نشان داد که به دلیل آسیب دیدگی احتمالی جنین یا تجمع قارچها و عوامل بیمارهای گیاهی در بذرهای ترک دار، کاربرد این گونه بذرها ریسک عدم سبز شدن و جوانهزنی بذر را افزایش داده و گاهاً منجر به عدم ظهور یا بدسبزی خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
)