نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 دانشیار گروه اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

4 استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

5 محقق ارشد و مسئول دفتر مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم در ایران، کرج، ایران

چکیده

بطور کلی دلایل مهم جایگزینی ارقام شامل مزیت عملکرد، بهبود کیفیت و جلوگیری از کاهش عملکرد ارقام در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده می‌باشند. اهداف پژوهش، تعیین میانگین وزنی عمر ارقام گندم و مقایسه آن با سایر کشورها، تعیین میزان اثر روند زمانی بر میانگین وزنی عمر ارقام و بررسی شاخص‌های سودآوری برخی ارقام با منشاء‌های مختلف می‌باشد. این مطالعه در سال 1395 برای ارقام کشت شده گندم در مناطق مختلف کشور طی سال‌های 95-1383 بوده که اطلاعات آن از معاونت زراعت و موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال جمع آوری شد. متدولوژی تحقیق، استفاده از تحلیل رگرسیون خطی روند زمانی، معادلات شاخص وزنی عمر ارقام، ضریب همبستگی و شاخص‌های سودآوری می‌باشد. طبق نتایج، میزان تاثیر روند زمانی بر میانگین عمر جایگزینی ارقام دارای منشا داخلی و بین‌المللی مثبت و بترتیب 0.091 و 0.46 برآورد شده و بر اساس آماره t از لحاظ آماری معنی‌دار بود. شاخص سودآوری نسبت فایده به هزینه و نرخ بازده داخلی رقم گنبد با منشاء ملی به ترتیب 5.5 و 41.9% و برای رقم سیروان با منشاء بین‌المللی به ترتیب 6.1 و 54.3% برآورد شد. نتیجه گیری کلی اینکه متغیر روند زمانی از فاکتورهای مهم تاثیرگذار بر میانگین وزنی عمر ارقام بوده و پیشنهاد می­گردد برای تاثیرگذاری بیشتر ارقام بر درآمد کشاورزان طبق نتایج اقتصادی، انتخاب رقم مناسب با سودآوری بالا و تامین بموقع و به میزان کافی بذر ارقام اصلاح شده در طول عمر ارقام مد نظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

Anonymous. 2014. Cereal Research Reports. Seed and plant improvent institute (SPII). Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO ), Ministry of Jihad-e-Agriculture (In Persian).
Brennan, J.P., and D. Byerlee. 1991. The rate of crop varietal replacement on farms: Measures and empirical results for wheat. Plant. Vari. and seed. 4:100-106.
Esfandiarypoor, E., D. Heydarpoor, M. Tavazo, M.Ahmadifar, and M. Khanchi. 2013. Multiplication and preparation of wheat program in 2014-2015. Wheat Project.Plant Production, Ministry of Jihad-e-Agriculture (In Persian).
Gurau, M. A. 2012. The use of profitability index in economic evaluation of industrial investment projects. Proc. Manufacturing Syst. 7(1): 45-48.
Heisey, P.W., K.A.Tetlay, Z. Ahmad, and M. Ahmad. 1993. Varietal change in postgreen revolution agriculture: empirical evidence for wheat in Pakistan. J. Agric. Econ. 44(3): 428-442.
Heisey, P, and J. Brennan. 1991. An analytical model of farmers' demand for replacement seed. Am. J. Agric. Econ. 73(4): 1044-1052.
Jalal Kamali, M. R., T. Najafi Mirak, and H. Asadi. 2012. Wheat: Research and Management Strategics in Iran. Published in Agricultural Education, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ministry of Jihad-e-Agriculture (In Persian).
Lantican.M,A., H.J. Braun, T.S. Payne, K. Sonder, M. Baum, M.V. Ginkel, and O. Erenstein (ed.) 2015. Proc. Int. Wheat. Conf, 9th. Sydney. 20-25 Sep. 2015. How wheat improvement research impacts the world, Australia.
Soltani, G. R. 2007. Economic engineering. Published in Shiraz University (In Persian).
Zare Chavoki, M.A. 2013. Data analysis in natural resources research using SPSS software. Published in the University-Jihad of Tehran (In Persian).