نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه ایلام

2 دانشجوی دکتری- دانشگاه ایلام

3 گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

4 بخش تحقیقات منابع‌طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، فارس، ایران

چکیده

به منظور شناخت اثر آشفتگی‌های پوشش تاجی بر کمیت و کیفیت جوانه‌زنی بذر درختان جنگلی، بذر دو گونه تجاری جنگل‌های شمال ایران شامل راش و ممرز از روشنه‌های طبیعی و مصنوعی با مساحت‌های مختلف جمع‌آوری و صفات جوانه‌زنی آنها بررسی شد. در این راستا، تعداد 48 روشنه در یک تیپ راشستان آمیخته در طرح جنگلداری حاجیکلا- تیرانکلی از حوزه آبخیزرودخانه تجن-ساری شناسایی شد. روشنه‌ها در سه کلاسه مساحت شامل کمتر از 150 (کوچک)، 350-150 (متوسط) و 500-350 (بزرگ) مترمربع طبقه بندی شده و بذر گونه‌های راش و ممرز از داخل روشنه و از توده مجاور آنها بعنوان شاهد جمع‌آوری و بلافاصله آزمون جوانه‌زنی بر روی آنها انجام شد. درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و میانگین زمان جوانه‌زنی برای تمامی بذرها محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. مقایسه نتایج بدست آمده نشان داد که بین صفات جوانه‌زنی دو نوع روشنه طبیعی و مصنوعی اختلاف قابل ملاحظه-ایوجود ندارد در حالی که بذرهای جمع آوری شده از هر دو گونه از داخل روشنه‌های متوسط و بزرگ، درصد جوانه‌زنی و گاهی اوقات سرعت جوانه‌زنی بیشتری داشتند. بنظر می‌رسد که شرایط بهینه محیطی از قبیل رطوبت، دما و نور در داخل روشنه‌های بزرگتر از 150 مترمربع در جهت حفظ کیفیت بذرهای راش و ممرز فراهم‌تر می‌باشد. پیشنهاد می‌گردد که تحقیق مشابه بر روی بذر سایر درختان جنگلی نیز مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

Abrari Vajari, K., H. Jalilvand, M.R. Pourmajidian, K. Espahbodi, and A. Moshki. 2012. Effect of canopy gap size and ecological factors on species diversity and beech seedlings in managed beech stands in Hyrcanian forests. J. For. Res. 23(2): 7-14.
Aliarab, A., S.G. Jalali, M. Tabari, M. Akbarinia, and S.M. Hosseini. 2006. Emergence, survival and early growth of oak (Quercus castaneifolia C.A. Mey) seedlings under different canopy densities in Chamestan forest-northern Iran. Pajouhesh va Sazandegy. 69: 44-49. (In Persian, with English Abstract)
Aliyari, F., A. Soltani, M. Zarafshar, and A. Sattarian, 2016. The interaction effect of temperature anddrought on seed germination of Cypress (Cupressus sempervirens var. horizontalis). For. Res. Dev. 2 (2): 181-191. (In Persian, with English Abstract)
Amanzedae, B., M.R. Pourmajidian, Kh. Sagheb Talebi, and S.M. Hojati. 2015. Impact of Canopy Gap Size on Plant Species Diversity and Composition in Mixed Stands, case study: Reserve Area, District No.3 Asalem Forests. J. For. Wood Pro. 68 (2): 287-301. (In Persian, with English Abstract)
Amiri, M., D. Dargahi, H. Habashi, D. Azadfar, and N. Solaymani. 2008. Comparison of regeneration density and species diversity in managed and natural stands of Loveh Oak Forest. J. Agri. Sci. Nat. Res. 15(6): 44-53 (In Persian).
Anonymous, 2010. Hajikola-Tirankli forestry plan, Seri 1. Natural Resource and Watershed of Mazandaran, Sari.
Brokaw, N.V.L., and S.M. Scheiner. 1989. Species composition in gaps and structure of a tropical forest. Ecol. 70: 538-541.
Clinton, B.D. 2003. Light, temperature, and soil moisture responses to elevation, evergreen understory, and small canopy gapsin the southern Appalachians. For. Ecol. Manag. 186: 243–255.
Collet, C., and C. Chenost, 2006. Using competition and light estimates to predict diameter and height growth of naturally regenerated beech seedlings growing under changing canopy conditions. For. 79: 489–502.
Haghvordi, K., H. Kiadaliri, Kh. SaghebTalebi, S.M. Hoseini. 2011. Impact of Relative Light Intensity on Ground Flora in Dead tree Gaps of Fagus orientalis. J. Sci. Technol. Nat.
Res. 1: 15-26.
Mihok, B., L. Gálhidy, K. Kenderes, and T. Standovár. 2007. Gap regeneration patterns in a semi-natural beech forest stand in Hungary. Acta Silvatica Lignaria Hungarica, 3: 31–45.
Mirdar Harijani, M., M.R. Pourmajidian, H. Jalilvand, and Gh.  Zahedi Amiri. 2016. Effect of Crown Gap Size on Forest Natural Regeneration Establishment and Survival (Case Study: Parcel No 18, Forestry Plan Jamand Series). J. Env. Sci. Tech. 18 (3):192-202.
Mohammadi, L., M.R. Marvie-Mohadjer, V. Etemad, and K. Sefidi. 2014. Quantitative characteristics of regeneration in natural and tree fall canopy gapsin the mixed beech stands, Northern Iran (Case Study: Namkhaneh district, Kheyrud Forest). Ir. J. For. 6 (4): 457-470. (In Persian, with English Abstract)
Mostacedo, B., F.E. Putz, T.S. Fredericksen, A.Villca, and T. Palacios. 2009. Contributions of root and stump sprouts to natural regeneration of a logged tropical dry forest in Bolivia. For. Eco. Manag. 258(6): 978-985.
Nasiri, N., M.R. Marvie Mohadjer, V. Etemad, and K. Sefidi. 2015. Natural regeneration of oriental beech (Fagusorientalis Lipsky) within canopy gaps and under canopy cover, (Case study: Gorazbon, Kheyroud Forest, Nowshahr). Ir. J. For. Pop. Res. 23 (1): 13-24. (In Persian, with English Abstract)
Sagheb-Talebi, K., and J.P. Schutz. 2002. The structure of natural oriental beech (Fagus orientalis) forests in the Caspian region of Iran and potential for the application of the group selection system. For. 75: 465–472.
Santiago, J. M., and D.R. Amanda. 2005. Dead trees resources for forest wildlife, extension fact sheet. Ohio State University Express.
Sapkota, IP., M. Tigabu, and P.C. Odén. 2009. Species diversity and regeneration of old-growth seasonally dry Shorearobusta forests following gap formation. J. For. Res. 20(1): 7-14.
Scharenbroch, B.C., and J.G. Bockheim. 2007. Impacts of forest gaps on soil properties and processes in old growth northern hardwood-hemlock forests. Plant and Soil. 294: 219-233.
Sefidi K., M.R. Marvie-Mohadjer, R. Mosandl, and C.A. Copenheaver. 2011. Canopy gaps andregeneration in old-growth Oriental beech (FagusorientalisLipsky) stands, northern Iran. For. Ecol. Manag. 262:1094-1099.
Shabani, S., M. Akbarinia, G. Jalali, and A.R. Aliarab. 2011. Relationship between Soil Characteristics and Beech Regeneration Density in Canopy Gaps with Different Sizes. J. Wood & For. Sci. Tech. 18(3): 63-78. (In Persian, with English Abstract)
Tavili, A., N. Ghanbari, and H. Yazdanshenas. 2015. The effect of drought and salinity stress on seed germination characteristic and seedling growth of salsola crassa under laboratory and greenhouse conditions. Ir. J. Seed Sci. Res. 2 (1): 15-25. (In Persian, with English Abstract)
Wang, G., and F. Liu. 2011. The influence of gap creation on the regeneration of Pinustabuliformis planted forest and its role in the near-natural cultivation strategy for planted forest management. For. Eco.  Manag. 262(3): 413-423
Woods, K.D. 2000. Dynamics in late-successional hemlock-hardwood forests over three decades. Ecol. 81: 110-126.
Zoghi, M., R. Rahmani, and E. Shayesteh Pahangeh. 2012. Effect of gap size on quantitative characteristics of regeneration groups in a Parrotio Carpinetum forest type (Shastkola forest). Ir. J. For. Pop. Res. 20 (3): 493-504. (In Persian, with English Abstract)