نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

3 عضو هیئت علمی/ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

4 عضو هیئت علمی/دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

5 گروه پژوهشی بقولات، پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور تعیین دماهای کاردینال در پرایمینگ مختلف بذر دو رقم عدس (رباط و کالپوش) دماهای ثابت 0، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه‌سانتی‌گراد به‌صورت آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمار‌های پرایمینگ شامل: شاهد (عدم‌پرایمینگ)، جیبرلیک‌اسید (C19H22O6) 100 میلی‌گرم در لیتر، نیترات‌پتاسیم (KNO3) 500 میلی‌گرم در لیتر، سولفات‌روی (ZnSO4) 100 میلی‌گرم در لیتر، محلول آبنوش بذر دایان چهار میلی‌لیتر در لیتر و هیدروپرایمینگ بودند. درصد جوانه‌زنی ‌تجمعی و نرخ 50 درصد جوانه‌زنی و نمودارهای دماهای کاردینال جوانه‌زنی بذور براساس سه مدل رگرسیونی دو‌تکه‌ای، چند‌جمله‌ای‌ درجه‌‌دوم و دندانه‌ای ترسیم شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه‌زنی ‌تجمعی و نرخ 50 درصد جوانه‌زنی تحت تاثیر معنی‌دار پرایمینگ، رقم، زمان پرایمینگ، پرایمینگ در رقم و پرایمینگ در زمان قرار گرفت. بیشترین درصد جوانه‌زنی ‌تجمعی در برهمکنش رقم رباط در دمای 10 درجه‌سانتی‌گراد حاصل شد. بیشترین نرخ 50 درصد جوانه‌زنی در برهمکنش رقم کالپوش و جیبرلیک‌اسید به‌دست آمد. در بین مدل‌‌ها، مدل دندانه‌ای از ضریب همبستگی بالاتری در تیمارهای پرایمینگ برخوردار بود. طبق این مدل دمای پایه، دمای مطلوب تحتانی، مطلوب فوقانی و بیشینه برای رقم رباط به ترتیب 46/0، 82/23، 50/30 و 98/36 و برای رقم کالپوش 44/1، 46/23، 30/30 و 87/36 درجه‌سانتی‌گراد بود. به‌طور‌کلی می‌توان عنوان کرد که رقم رباط نسبت به رقم کالپوش سرمادوست‌‌تر و از دما‌ی پایه‌ی پایین‌تر و رقم رباط از بنیه بذر بالاتر برخوردار است. درنهایت ترکیب‌های مختلف پرایمینگ توانستند دماهای کاردینال هر دو رقم را کاهش داده و باعث افزایش توانایی جوانه‌زنی آن‌ها در دماهای پایین‌تر شوند.

کلیدواژه‌ها

Abu Taliban, M.A, and A. Mohagheghi. 2015. Effect of different seed priming treatments on yield and yield components of lentil under drought stress conditions. J Crop Prod. Process., 5(15): 129-140. (In Persian).
Akram-Ghaderi, F., E Soltani, A. Soltani, and A.A. Miri. 2008. Effect of priming on response of germination to temperature in cotton. J Agric. Sci. Natur. Resourse., 15(3): 44- 51. (In Persian).
Ali Pour, Z, and S. Mahmoudi. 2015. Determination of cardinal temperatures and response of Securigera securidaca L. to different temperatures of germination. Iranian J Seed Res, 2(2): 137- 137. (In Persian).
Alvarado, V, and K. J. Bradford. 2002. A hydrothermaltime explains the cardinal temperatures for seed germination. Plant Cell Environ, 25: 1061-1069.
Amiri Monfared, V., M. Fatolahi, and R. Tavakkol Afshari. 2017. Cardinal temperatures, response to temperature and range of thermal tolerance for seed germination in Okra (Abelmoschus esculentus). Iranian J Field Crop Sci., 48(1): 199- 205. (In Persian).
Association of official seed analysts. 2000. Rules for Testing Seeds.
Azarnia, M, and H.M. Esund. 2013. Effect of hydroperiming and hormonal priming on yield and yield components of chickpea in dry and wet conditions. J. Crop Prod., 6(4): 1- 18. (In Persian).
Bamdad, F., S. Dokhani, and J. Keramat. 2009. Functional assessment and subunit constitution of lentil (Lens culinaris) proteins during germination. Int J Agric Biol, 11(6): 690- 694.
Burnham, K.P, and Anderson D.R. 2002. Model selection and multimodel inference: A practical information-theoretic approach. Springer Verlag, New York.

Derakhshan, A, and J. Gherekhloo. 2013. Factors affecting Cyperus difformis seed germination and seedling emergence. Planta Daninha, 31: 823- 932.

Derakhshan, A., Gherekhloo, J., Vidal, Ribas, A, and DePrado, R. 2014. Quantitative description of the germination of littleseed canarygrass (Phalaris minor) in response to temperature. Weed Sci. 62: 250-257.
Edalat, M, and S.A. Kazemeini. 2014. Estimation of cardinal temperatures for seedling emergence in corn. Aust J Crop Sci, 8(7): 1072- 1078.
Eskandari,H, and A. Alizadeh-Amraie. 2014. Improvement of lentil germinationperformance under salt and drought conditions using seed priming treatments. Seed Sci Technol, 1(42): 87- 91.
Evers, G.W. 1991. Germination response of subterranean, berseem, and rose clovers to alternating temperatures. Agron J., 83: 1000- 1004.
Ganjali, A., M. Parsa, and S. Amiri Deh Ahmadi. 2011. Estimation of cardinals and thermal time required for germination and emergence of chickpea genotypes (Cicer arietinum L.). Iranian J Cereal Res, 2 (2): 97- 108. (In Persian).
Ghassemi-Golezani, k., A.A. Aliloo, M. Valizadeh, and M, Moghaddam. 2008. Effects of different priming techniques on seed invigoration and seedling establishment of lentil (Lens culinaris Medik). J. Food, Agric. Environ., 6(2): 222- 226.
Gholami_Tilebeni, H., Gh. Kurd-Firozjaeii, and E. Zeinal. 2011. The determination of germination cardinal temperatures of rice cultivars. Seed Sci Technol, 1(1): 41- 52.
Grusak, M.A. 2009. Nutritional and health-benecial quality. In: W, Erskine., F.J, Muehlbauer, A. Sarker, B. Sharma, (Ed), The Lentil: Botany, Pro. and Uses. Wallingford: CABI, 368- 390.
Hant, L.A., W. Yan, S. Gregory, and S. MacMaster. 2001. Simulating response to temperature, proceeding of modeling temperature response in wheat and maize. Workshop, pp 23- 29.
Jami Al-Ahmadi, M, and M. Kafi. 2007. Cardinal temperatures for germination of Kochia scoparia L. J Arid Eenviron, 68: 308- 314.
Kader, M.A, and S.C. Jutzi. 2004. Effect of thermal and salt treatments during imbibition on germination and seedling growth of sorghum at 42/19oC. J Agron Crop Sci, 190: 35- 38.
Kamaha, C, and Y. Magure. 1992. Effect of temperature on germination of six winter wheat cultivars.  Seed Sci Technol, 20: 181-185.
Kamkar, B., M. Ahmadi, A. Mahdavi-Damghani, and F.J. Villalobos. 2012. Quantification of the cardinal temperatures and thermal time requirement of opium poppy (Papaver somniferum L.) seeds to germinate using non-linear regression models. Ind Crop Prod, 35: 192- 198.
Kamkar, B., M. Jami Al-Alahmadi, A. Mahdavi-Damghani, and F.J. Villalobos. 2012. Quantification of the cardinal temperatures and thermal time requirement of opium poppy (Papaver somniferum L.) seeds to germinate using non-linear regression models. Ind Crop Prod, 35: 192– 198.
Kheirkhah, M., A. Kocheki, P. Rezwani-Moqaddam, and M. Nasiri-Mahallati. 2011. The determination of germination cardinal temperature of Ziziphora clinopodioides Lam. Iranian J Field Crop Res, 11(4): 543- 550. (In Persian).
Koochaki, A, and M. Banyan aval. 1998. Farming grains. Jahad-e Daneshgahi Mashhad publict. 236 p. (In Persian).
Mahmoodi, A., E. Soltani, and H. Barani. 2008. Germination response to temperature in snail medic (Medicago sativa L.). Electronic J Crop Prod., 1: 54- 63. (In Persian).
Mijani S., S. Eskandari Nasrabadi, H. Zarghani, and M. Gias Abadi. 2013. Seed germination and early growth of responses hyssop, sweet basil and oregano to temperature levels. Notulae Sci. Biol. 5(4): 462–467.
Mwale, S.S., S.N. Azam-Ali, J. Clark, R.G. Bradley, and M.R. Chatha. 1994. Effect of temperature on thegermination of sunflower (Helianthus annus L.). Seed Sci Technol, 22: 565- 57.
Nikzad, Kh, and R. Amooaghaie. 2013. The effects of priming on tomato seeds germination under suboptimal temperatures. J Plant Res (Iranian J Bio.), 2(26): 226- 237. (In Persian).
Parsa, M, and A. R. Baghri. 2008. Pulses. Publications University of Mashhad, p 522.
Sarmadi, A., R. Tavakol Afshari, H. Rahimian Mashhadi, and Ah. Mummy. 2017. Determination of optimum temperatures for seed germination of medicinal plant medicinal plant. J Iranian Crop Sci., 48(2): 413- 419. (In Persian).
Sink, M., D. Reickhoff, and A. Erbershobler. 2004. Effect of low temperatures on the germination of different field pea genotypes. Seed Sci Technol, 32: 331- 339.
Soltani, A., M.J. Robertson, B. Torabi, M. Yousefi-Daz, and R. Sarparast. 2006. Modeling seedling emergence in chickpea as affected by temperature and sowing depth. Agric. For. Metereol, 138: 156- 167.
Streck, N.A., A. Weiss, Q. Xue, and P.S. Baenzeiger. 2003. Improving predictions of developmental stages in winter wheat: a modified Wang and Engel model. Agric. For. Metereol, 115:139- 150.
Tabrizi, L., A. R. Koocheki, and M. Nasiri Mahallati. 2006. Evaluation of Cardinal Germination of Two Species. J. of Agric. Res. Iranian, 2(2): 143- 150. (In Persian).