نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ژنتیک و بهنژادی، پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

2 استادیار پژوهشکده خرما ومیوه‌های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات ،آموزش وترویج کشاورزی، اهواز ، ایران.

3 کارشناس تحقیقات باغبانی، پژوهشکده خرما ومیوه‌های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات ،آموزش وترویج کشاورزی، اهواز ، ایران.

چکیده

این مطالعه روش‌های مختلف بهبود جوانه‌زنی بذر خرمای رقم مجول (Phoenix dactylifera L.) را مورد ارزیابی قرار داد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. تیمارها شامل آب مقطر(24 و 48 ساعت)، نیترات پتاسیم 5/0 و 1 درصد (24 ساعت) ، اسید سولفوریک 50 درصد (3 دقیقه)، اسید سولفوریک 98 درصد (3 ،5 و 10 دقیقه)، آب جوش (5 و 10 دقیقه) و شاهد (بدون تیمار) بودند. بهترین جوانه‌زنی بذر و رشد اولیه دانهال در تیمارهای خیساندن بذر در آب مقطر و نیترات پتاسیم بدست آمد. بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی در تیمار نیترات پتاسیم 5/0 درصد مشاهده شد. بذرهای تیمار شده در آب جوش برای 5 و 10 دقیقه و اسید سولفوریک 98 درصد برای 3، 5 و 10 دقیقه جوانه نزدند.کمترین میانگین زمان لازم برای جوانه‌زنی در تیمار بذرها با آب مقطر به مدت 24 ساعت بدست آمد که اختلاف معنی‌داری با تیمارهای آب مقطر برای 48 ساعت و نیترات پتاسیم (5/0 و 1 درصد) برای 24 ساعت نداشت. بیشترین وزن تر و خشک دانهال در تیمار آب مقطر به مدت 48 ساعت مشاهده شد. بیشترین طول ریشه به تیمار شاهد، نیترات پتاسیم و آب مقطر مربوط بود. بین تیمارهای مختلف از نظر ارتفاع تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. بنابراین پیش تیمار بذر با آب مقطر یا نیترات پتاسیم موثرترین روش برای بهبود جوانه‌زنی بذر خرما و رشد اولیه دانهال محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

Abahmane, L. 2011. Date palm micropropagation via organogenesis. Pp 69-90. In: S.M. Jain, J.M. Al-Khayri, D.V. Johnson (eds). Date palm biotechnology. Springer, Dordrecht.
Amy, R. 2010. How long will it take for a date palm tree seed to germinate? [Online]. Available at www.homeguides.sfgate.com/long-date-palmtree-seed-germinate-44206.html.
Aryaeefar, S., A. Tahmasebi, M. M. Esmaeili, and A. Rahemi Karizaki. 2018. Effect of different treatments on sleep failure and stimulation of seed germination (Atriplex leucoclada Boiss Species). J. Range and Water. Manage. 71 (2): 297-305. (In Persian)
Bewley, J. D., and M. Black. 1994. Seeds physiology of development and germination. 2nd edn. Plenum Press, New York.
Basra, S. M. A., M. Farooq, R. Tabassum, and N. Ahmed. 2005. Physiological and biochemical aspects of seed vigor enhancement treatments in fine rice (Oryza sativa L.). Seed Sci. Technol. 33: 623-628.
Baskin J. M., and C. C. Baskin. 2004. A classification system for seed dormancy. Seed Sci. Res. 14: 1-16.
Bhan, S., and N.C. Sharma. 2011. Effect of seed stratification and chemical treatments on seed germination and subsequent seedling growth of wild apricot (Prunus armeniaca L.). Res. J. Agric. Sci. 2: 13-16.
Carpenter, W. J., E. R. Ostmark, and J. A. Cornell. 1993. Embryo cap removal and high temperature exposure stimulate rapid germination of needle palm seeds. HortScience. 28: 904-907
Catalan, L. A., and R. E. Macchiavelli. 1991. Improving germination in Prosopis flexuosa d.c. and Prosopis alba grised. with hot water treatments and scarification. Seed Sci. Technol. 19: 253–262.
Copeland, L.O., and M. B. McDonald. 1995. Seed germination, In: Principles of Seed Science and Technology. Springer, US.
Del Monte, J. P., and A. M. Tarquis. 1997. The role of temperature in the seed germination of two species of the Solanum nigrum Complex. J. Exp. Bot. 48: 2087-2093.
Dewir,Y. H., M.E. El-Mahrouk, and Y, Naidoo. 2011. Effects of some mechanical and chemical treatments on seed germination of Sabal palmetto and Thrinax morrisii palms. Aust. J. Crop Sci. 5(3): 248-253.
Edalatpishe, M., H. Abas Dokht, and N. Montazeri. 2009. Study of seed hydropriming on maize germination under drought and salinity stress. Int. J. Plant Prod. 2: 67-79.
Ellis, R. H., and E. H. Roberts, 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Sci. Technol. 9: 377-409.
Farhadi, M., M. Sharifani, H. Heydari, and H. Kouhrokhei. 2006. Effect of seed testa and period of moist chilling on seed germination of Acer velutinum. J. Agric. Sci. Nat. Res. 13(2): 44-49. (In Persian)
Habila, S., A. D. Ali., and F. H. Salihu. 2016. Breaking of dormancy and its effects on seedling establishment of date palm (Phoenix dactylifera L.). J. Nat. Sci. Res. 6(12): 1-5.
Hadinezhad, P., V. Payamenur, J. Mohamadi., and F. Ghaderifar. 2013. The effect of priming on seed germination and seedling growth in Quercus castaneifolia. Seed Sci. Technol. 41: 121-124.
Hajian, S. 2007. Assesment of morphological uniformity and adaptability of tissue culture originated date palm estammaran, kabkab and piarom cultivars. Final report of research project. Date palm and tropical fruits research institute of Iran. P. 54. (In Persian)
Holloway, P. S. 1987. Seed germination of Alaska iris, Iris setosa spp. interior. HortScience. 22: 898-899.
Hunter, E. A., C. A. Glasbey, and R. A. L. Naylor. 1984. The analysis for data from germination tests. J. Agric. Sci. 102: 207-213.
Marguire, J. D. 1962. Speed of germination, aid in selection and evaluation for seedling emergence and vigour. Crop Sci. 2: 176-177.
Meerow, A. W. 1990. Palm seed germination. IFAS Cooperative Extension Bulletin, 274: 1–10.
Mohammed, N. 2016. Acceleration of date palm (Phoenix dactylifera L.) seeds germination. Department of Horticulture, Sudan University of Science and Technology.
Muhammad, M., A.S. Ringim, and I.I. Dangora. 2017. Effects of different methods of breaking dormancy and seed germination rate in date (Phoenix dactylifera L.). J. Res. Forestry Wildl. Environ. 9(4): 28-35.
Muhammad, M.T. 2018. The effect of priming and artificial dormancy breaking techniques on germination and seedling establishment of date palm. Res. J. Biol. 6(3): 13-17.
Okunlola, A. I., R. A. Adebayoand, and A.D. Orimogunje. 2011. Methods of breaking seed dormancy on germination and early seedling growth of African locust bean (Parkia biglobosa). J. Hortic. Forestry. 3(1): 1-6.
Scott,S. J., R. A. Jones, and W. A. Williams.1984. Review of data analysis methods for seed germination. Crop Sci. 24: 1192-1199.
Vleeshouwers, L. M., H. J. Bouwmeester, and C. M. Karssen. 1995. Redefining seed dormancy: An attempt to integrate physiology and ecology. J. Ecol. 83: 1031-1037.