نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
3 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان
چکیده
تاتوره یک گیاه دارویی بسیار مهم جهت تولید انواع آلکالوئید میباشد. طولانی بودن خواب بذر و مشکل جوانهزنی بذور آن، عمدهترین مانع برای تکثیر خارج فصل این گیاه میباشد. بر این اساس، این پژوهش بهمنظور رفع مشکل جوانهزنی تاتوره، به‌صورت یک آزمایش فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل اول شامل دو اکوتیپ تاتوره (همدان و اصفهان)، عامل دوم شامل سه سطح تیمارهای فیزیکی شکست خواب ( شامل تیمارهای عدم خراش دهی؛ خراش‌دهی با کاغذ سمباده و گرمادهی مرطوب حمام بن ماری به مدت 7 روز در دمای 60 درجه سانتیگراد؛ خراش‌دهی با کاغذ سمباده و سرمادهی خشک بمدت 7 روز در دمای 4 درجه سانتی گراد) و عامل سوم شامل پنج سطح تیمارهای شیمیایی شکست خواب (عدم کاربرد تیمار شیمیایی [قرار دادن بذور در آب مقطر از زمان شروع آزمایش تا انتهای آن]؛ سود 20 درصد بمدت 90 دقیقه؛ سود 20 درصد بمدت 90 دقیقه + جیبرلین 500 قسمت در میلیون بمدت 48 ساعت؛ سود 20 درصد بمدت 90 دقیقه + نیترات پتاسیم 300 قسمت در میلیون (قرار دادن بذور در محلول نیترات پتاسیم از زمان شروع آزمایش تا انتهای آن)؛ سود20 درصد بمدت 90 دقیقه + جیبرلین 500 قسمت در میلیون بمدت 48 ساعت + نیترات پتاسیم 300 قسمت در میلیون بودند) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل بین اکوتیپها و تیمارهای مختلف شکست خواب، برای بیشترصفات بجز صفات تعداد برگ در بوته، وزن تر ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن تر ساقه‌چه معنی دار شد. طبق نتایج بدست آمده، تیمار شیمیایی سودسوز آور ۲۰ درصد و جیبرلین ۵۰۰ قسمت در میلیون، بهترین تیمار شکست خواب برای بذر تازه برداشت شده گیاه تاتوره بود. بنابراین، استفاده از تیمار فوق، بدون داشتن خسارتی معنیدار بر بذور، جهت شکست خواب بیش از 70 درصدی بذور این گیاه توصیه می‌شود. بهطور کلی مشخص شد که تیمارها شیمیایی در مقایسه با تیمار فیزیکی بر شکست خواب بذر تاتوره موثرتر بود و عامل اصلی شکست خواب و تحریک رشد رویشی گیاهچههای حاصله تیمار شیمیایی ترکیبی سود بهمراه جیبرلین بود.
کلیدواژه‌ها
)