نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

2 عضو هیئت علمی/دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

3 عضو هیئت علمی/دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه ژنتیک و اصلاح نباتات

4 استادیار پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور شناسایی خصوصیات جوانه‌زنی توده‌های مختلف بذر پیاز ، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه بیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه 29 توده بومی بذر پیاز مناطق مختلف ایران و دو رقم اصلاح شده به عنوان شاهد بود. نتایج نشان داد شاخص‌های طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، وزن ریشه‌چه، وزن ساقه‌چه، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه 1، شاخص بنیه 2، متوسط زمان جوانه‌زنی و هدایت الکتریکی در توده‌های مختلف بذر تفاوت معنی‌داری نشان دادند. همچنین نتایج خوشه‌بندی توده‌ها، بر اساس خصوصیات ظاهری نشان داد در میان 4 خوشه، خوشه‌ای که شامل 9 توده (هرسین، کوار، آذرشهر، بناب، یاسوج، قروه، سفید کاشان، سفید نیشابور و قولی قصه) بود دارای خصوصیات ظاهری بهتری از نظر وزن هزاردانه (میانگین 54/4 گرم)، طول دانه (میانگین 08/3میلی‌متر) و قطر دانه (9/1 میلی‌متر) بودند. همچنین بر اساس خصوصیات جوانه‌زنی، از میان شش خوشه تقسیم‌بندی شده، توده‌های بذر مناطق یاسوج، سفید کاشان، زرد درچه، ترکیه، طارم، سفید نیشابور و قروه دارای خصوصیات جوانه‌زنی بهتری بودند. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت از میان خصوصیات ظاهری و جوانه‌زنی، توده‌های یاسوج، سفید کاشان و سفید نیشابور دارای کیفیت مطلوب‌تری از نظر وزن هزاردانه، طول دانه، قطر دانه، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و هدایت الکتریکی بودند که می‌توان به عنوان توده‌های برتر جهت برنامه‌های اصلاحی معرفی گردند.

کلیدواژه‌ها

Abdolrahmani. B., M. Esfahani, and B. Sadegzadeh. 2013. Evaluation of relationship between seed vigor and grain yield in rainfed wheat genotypes. IJCS. 14(4): 308-319. (In Persian)
Abdul-baki, A.A., and J.D. Anderson. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiplication. Crop Science. 3: 630-633.
Ahmadi, K., H. R. Ebadzadeh, F. Hatami, S. Mohammadnia Afroozi, E. Esfandiaripour and R. Abbasteghani. 2019. Agricultural Statistics. Ministry of Jihad Agriculture, Deputy of Planning and Economy, Information and Communication Technology Center. (In Persian)
Allahdadi, M. 2020. Effects of maternal plant nutrition on some seed germination characteristics and seedling growth of artichoke (Cynara scolymus L.). IJSST. 8(2): 59-72. DOI: 10.22034/ijsst.2019.114567.1111 (In Persian)
Bennett, M. 2001. Seed vigor and vigor tests. P. 165-191. In L.O. Copeland and M.B. McDonald (ed.) Seed Sci. Technol. 4rd ed. Springer Science Business Media, New York
Dehghan, M., I. Mahmoudi, and S. Karimi. 2018. Genetic purity evaluation of cereal seeds produced in Fars province in control plots. IJSSR. 4(4): 49-58. (In Persian)
Demir, I., K. Mavi, B. B. Kenanoglu and S, Matthews. 2008. Prediction of germination and vigour in naturally aged commercially available seed lots of cabbage (Brassica oleracea var. capitata) using the bulk conductivity method. Seed Sci. Technol. 36: 509–523.
Devi, L., K. Chitra-Kant and M, Dadlani. 2003. Effect of size grading and ageing on sinapine leakage, electrical cinductivity and germination percentage in the seed of mustard (Brassica juncea L.). Seed Sci. Technol. 31(2): 505-509.
Divsalar, M., and F. Hasani. 2011. Onion seed production and certification. Agricultural Research and Education Organization (AREO) Seed and Plant Certification and Registration Research Institute, Karaj, Iran. (In Persian)
Durant, M., J and A. H. Loads. 1990. Some change in sugar beet seed during maturation and after density grading. Seed Sci. Technol. 18: 11-21.
Ellis, R.H., and E.H. Roberts. 1980. Improved equations for the prediction of seed longevity. J. Ann. Bot. 45 (1): 13–30.
Ghavam, M, and Azarnivand. 2016. Evaluation of seed vigor index of three plants of Artemisia absinthium L., Arcitum lappa L. and Cichorium intybus L. Salinity conditions. JNEI. 7(3): 39-49. (In Persian)
Hampton, J. G. 1992. Vigour testing within laboratories of the International Seed Testing Association: A survey. Seed Sci. Technol, 20: 199-203.
International Seed Testing Association (ISTA). 2020. International Rules for Seed Testing. 2020(1): i-2-44.
Jelodar, M. 2015. Study of genetic diversity and relationship of different experimental condition via canonical correlation analysis in sorghum genotypes. Thesis. Univ. Ahvaz Branch Islamic Azad, Iran. (In Persian).
Labuschangne, M.T., T.N. Mamuya, and F.P. Koekemoeri. 2002. Canonical variate analysis of bread making quality characteristics in irrigated spring wheat (Triticum aestivum). Cereal Res. Comm. 30 (1/2): 195-201.
Lotfifar, O., G. A. Akbari, A. H. Shiranirad, S. A. Sadat-Noori, S. Mottaghi, and, A. B. Nikniaee. 2007. The effect of seed weight of spring rapeseed cultivars (Brassica napus L.) on viability and emergence ability. Agric. Res. 7(3): 199-213.
Maguire, J. D. 1962. Speed of germination-aid selection and evaluation for seedling emergence and vigor. Crop Sci. 2: 176-177.
Matthews, S., I. Demir, T. Celikkol, B. B. Kenanoglu, and K. Mavi. 2009. Vigour tests for cabbage seeds using electrical conductivity and controlled deterioration to estimate relative emergence in transplant modules. Seed Sci. Technol. 37: 736–746.
McDonald, M.B. 2004. Orthodox seed deterioration and its repair. 2004. Pp. 273-304. In R.L. Benech, and R.A. Sanchez (Eds). Handbook of seed physiology applications to agriculture. Haworth, New York.
Mohammadi, S. 2007. Analysis of molecular data in genetic diversion evaluation. Pp. 96-117. In Proc. 9rd Iranian Congr. Agron. Plant Breed, Varamin, Iran. (In Persian)
Mohsen Nasab, F., M. Sharafizadeh, and A. Seyadat. 2010. Evaluation of the effect of seed maturity (accelerated aging) on germination and seedling growth of wheat cultivars in vitro. JCP. 2(3): 1-13. (In Persian)
Mombeini, S, and Z. Khodarahmpour. 2018. Evaluation, germination, seed vigor and seedling emergence and field performance of various cultivars and accessions in red clover (T. pretense L.), Persian (T. resupinatum L.) and Berseem (T. alexandrinum L.). IJSST. 7(1): 151-165. DOI: 10.22034/ijsst.2018.108230.1020. (In Persian)
Moradi Shakoorian, Z., M.A. Askari, D. Sarcheshmeh, D. Delshad, and R. Tavakkol Afshari. 2019. Determination of the Cardinal Temperatures and Studying the Effect of Temperature on the Efficiency of Priming on onion seed (Allium cepa cv., Zargan). IJSST. 8(1): 265-277. (In Persian)
Moshtati, A. 2006. The effect of weight separation device parameters on the quantitative and qualitative characteristics of wheat seed Pishtaz cultivar, M.Sc. thesis. Faculty of Plant and Animal Sciences, Abu Reihan Campus, University of Tehran. (In Persian)
Pasandideh, H., R. Seyed Sharifi, A. Hamidi, S. Mobasser, and M. Sedghi. 2014. Relationship of seed germination and vigour indices of commercial soybean [Glycine max (L.) Merr.] cultivars with seedling emergence in field. IJSSR. 1(1): 29-50. (In Persian)
Perez, M. A., M. T. Aiazzi, J. A. Arguello. 1994. Physiology of seed vigour in groundnuts (Arachis hypogaea L.) in relation to low temperatures and drought. Agropecuaria Manfredi. 1: 13-23.
Ruan, S. 2002. The influence of priming on germination of rice seeds and seedling emergence and performance in flooded soil. Seed Sci. Tech. 30: 61-67.
Sawan, Z. M., B. R. Greeg, and S. E. Yosef. 1999. Effect of phosphorus, chelated zinc and calcium on cotton seed yield, viability and seedling vigor. Seed Sci. Technol. 27: 329-337.
Shah, F.S., C.E. Watson, and E.R. Cabrera. 2002. Seed vigor testing of subtropical corn hybrids. Res. Report. 23: 1-5.
Sreenivas, Y.S. 2009. Seed production of commercial vegetables. Oxford Book Company. Printed at Mehra Offset Press, Delhi.
Sun, Q., J. Wang, and B. Sun. 2007. Advances on seed vigor physiology and genetic mechanisms. Agric. Sci. China. 6 (9): 1060-1066.