نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 گروه زراعت، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

3 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

جوانه‌زنی و استقرار مناسب گیاهان زراعی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین عواملی است که بر عملکرد اقتصادی محصول تأثیر می‌گذارد. افزایش کیفیت بذر توسط پیش‌تیمار از مواردی است که می‌تواند بر جوانه‌زنی و استقرار گیاهچه مؤثر باشد؛ بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر چغندرقند با اسید هیومیک به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1396 اجرا شد. عامل اول پیش‌تیمار بذرها با مقادیر مختلف اسید هیومیک شامل چهار سطح 0 (شاهد)، 33/8، 50/12 و 00/25 میلی‎گرم به ازای هر 100 گرم بذر و عامل دوم شامل ارقام چغندرقند اکباتان و پایا بود. طبق نتایج تجزیه واریانس، آثار ساده اسید هیومیک و رقم بر تمام صفات به‌جز وزن خشک ریشه‌چه تأثیر معنی‌داری داشتند. اثر متقابل اسید هیومیک- رقم تنها برای سه صفت متوسط زمان جوانه‌زنی، وزن خشک ریشه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه معنی‌دار بود. بر اساس نتایج مقایسه میانگین، بیشترین قوه‎نامیه (87/87 درصد)، سرعت جوانه‌زنی بذر (27/6 جوانه/روز)، شاخص طولی بنیه گیاهچه (52/3) و شاخص وزنی بنیه گیاهچه (96/1269) به پیش‌تیمار بذر با استفاده از 50/12 میلی‎گرم اسید هیومیک به ازای 100 گرم بذر اختصاص داشت. پیش‌تیمار بذر بدون اختلاف معنی‎دار در مقدار ماده پوششی موجب افزایش یکنواختی جوانه‎زنی بذر شد. رقم اکباتان در مقایسه با رقم پایا بر اساس صفات اندازه‌گیری‌شده برتری داشت. در مجموع استفاده از اسید هیومیک منجر به بهبود صفات جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه شد.

کلیدواژه‌ها

Reference
AbdulBaki, A.A., and J.D. Anderson. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiple criteria. Crop Sci. 13:630-633.
Aguiar, N., L. Medici, F. Olivares, L. Dobbss, A. TorresNetto, S. Silva, E. Novotny, and L. Canellas. 2016. Metabolic profile and antioxidant responses during drought stress recovery in sugarcane treated with humic acids and endophytic diazotrophic bacteria. Ann. Appl. Biol. 168:203-213.
Ali, I.N. 2014. Assessment of various humic acid and sulfur levels for higher yields in wheat (Triticum aestivum L.). Sarhad J. Agric. 30:47-52.
Amini, B., M. Farahbakhsh, and M. Kianirad. 2018. Study on the effects of humic acid-urea fertilizaers application on some agronomic characteristics of maize (Zea mys L.). Appl. Soil Res. 5:31-40.
Asgharipour, M., and M. Rafiei. 2011. The effect of different concentrations of humic acid on seed germination behavior and vigor of barley. Australian J. Basic Appl. Sci. 5:610-613.
Casenave, E., and M. Toselli. 2007. Hydropriming as a pre-treatment for cotton germination under thermal and water stress conditions. Seed Sci. Technol. 35:88-98.
Clark, L., W. Whalley, J. Ellis-Jones, K. Dent, H. Rowse, W. Finch-Savage, T. Gatsai, L. Jasi, N. Kaseke, and F. Murungu. 2001. On-farm seed priming in maize: a physiological evaluation, 7th Eastern and Southern Africa Regional Maize Conf. 5–11 February, 2001.
Ebrahimi Koulaei, H., H. Mansouri, J. Soltani, S.B. Mahmoudi, M. Aghaeezadeh, M. Hasani, M.R. Orazizadeh, and A. Pedram. 2019. Ekbatan: The First Iranian Sugar beet Cultivar with Resistance to Rhizoctonia and Tolerance to Rhizomania. Res. Ach. for Field and Horticulture Crops. 8:117-134.
Ebrahimi, M., and E. Miri Karbasak. 2016. Investigation effect of humic acid on germination, seedling growth and photosynthesis pigments of medicinal plant Isabgol (Plantago ovata Forssk). Iranian J. Seed Sci. Res. 3:35-46. (In Persian)
Ghaffari Nejad, S.A., F. Nourgholipour, and M.N. Gheybi. 2020. Biostimulants and their Roles in Plant Physiology, Nutrient Absorption, and Tolerance to Abiotic Stresses. Land Manage. J. 8:47-67.
Ghorbani, S., M. Khajeh Hosseini, and A. Ishi Rezaei. 2013. Effect of pretreatment of humic acid on germination and early seedling growth of maize (Zea mays L.). Agron. Plant Breed. 9:37-43. (In Persian)
Gooding, M., A. Murdoch, and R. Ellis. 2000. The value of seeds. Seed technol. biol. basis:1-41.
Ilkaee, M.N., A. Saremirad, B. Abbaszadeh, and H. Salehi. 2020. Role of Maternal Plant Nutrition with Chemical and Biological Fertilizers on Germination Characteristics of Nepeta racemosa. Seed Res. J. 10:54-64. (In Persian)
ISTA. 1985. International rules for seed testing. Rules 1985. Seed Sci. Technol. 1-3: 299-513.
ISTA. 2018. ISTA rules changes in seed germination testing at the beginning of the 21st century. The International Seed Testing Association (ISTA), Bassersdorf, Switzerland.
Kaya, M.D., G. Okçu, M. Atak, Y. Cıkılı, and Ö. Kolsarıcı. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). Eur. J. Agron. 24:291-295.
Majidi, A., G. Khalilzadeh, and F. Rejali. 2021. Grain Yield and Some Agronomic Traits of Wheat (Triticum aestivum L.) Influenced by Glycinebetaine and Humic Acid Application under dryland farming condition. J. Agric. Sci. Sust. Prod. 31:235-253. (In Persian)
Mirzaei, M.R., and A. Rajabi. 2021. Relationship of seed pericarp color with seed quality in sugar beet (Beta vulgaris L. var. altissima Döll). Genet. Resour.Crop Evol. 68:2093-2105.
Moghbeli, T., and M.J. Arvin. 2015. Effect of Seed Pretreatment on Germination Parameters, Growth, and Fruit Yield of Muskmelon (Cucumis melo var reticulates L.). J. Crop Prod. Process. 4:23-34.
Monteiro, F., L. Frese, S. Castro, M.C. Duarte, O.S. Paulo, J. Loureiro, and M.M. Romeiras. 2018. Genetic and genomic tools to asssist sugar beet improvement: the value of the crop wild relatives. Front. Plant Sci. 9:74-85.
Orazizadeh, M., A. Rajabi, D. Fatholah Taleghani, M. Ahmadi, S. Vahedi, M. Aghaeizadeh, S. Sadeghian- Motahar, M. Chageni, V. Yosefabadi, S. Sadeghzadeh-Hemayati, M. Abdollahian-Noghabi, R. Mohammadian, M. Mirzaee, H. Ebrahimi-Koulaie, A. Jalilian, M. Fathi, S. Khodadadi, A. Nouroozi, and M. Rahnamaian. 2015. Paya, The First Sugar Beet Monogerm Variety Tolerant to Drought in Iran. Res. Achievements Field Hortic. Crops. 4:31-42.(In Persian, with English Abstract)
Orsi, M. 2014. Molecular dynamics simulation of humic substances. Chem. Biol. Technol. Agric. 1:1-14.
Ozfidan-Konakci, C., E. Yildiztugay, M. Bahtiyar, and M. Kucukoduk. 2018. The humic acid-induced changes in the water status, chlorophyll fluorescence and antioxidant defense systems of wheat leaves with cadmium stress. Ecotoxicol. Environ. Safe. 155:66-75.
Ranal, M.A., and D.G.d. Santana. 2006. How and why to measure the germination process? Brazilian J. Bot. 29:1-11.
Ribeiro, I.C., C. Pinheiro, C.M. Ribeiro, M.M. Veloso, M.C. Simoes-Costa, I. Evaristo, O.S. Paulo, and C.P. Ricardo. 2016. Genetic diversity and physiological performance of Portuguese wild beet (Beta vulgaris spp. maritima) from three contrasting habitats. Front. Plant Sci. 7:1293.
Soltani, A., S. Galashi, E. Zeinali, and N. Latifi. 2001. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. 30:51-60. (In Persian)
Soltani, A., and V. Maddah. 2010. Applied, Simple programs for Education and Research in Agronomy. Iranian Society Ecological Agriculture, Tehran, Iran. (In Persian)
Tahir, M., M. Khurshid, M. Khan, M. Abbasi, and M. Kazmi. 2011. Lignite-derived humic acid effect on growth of wheat plants in different soils. Pedosphere. 21:124-131.
Turan, M.A., B.B. Aşık, A.V. Katkat, and H. Celik. 2011. The effects of soil-applied humic substances to the dry weight and mineral nutrient uptake of maize plants under soil-salinity conditions. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 39:171-177.
Unlu, H.O., U. Husnu, and Y. Karakurt. 2011. Changes in fruit yield and quality in response to foliar and soil humic acid application in cucumber. Sci. Res. Essays. 6:2800-2803.
Yildirim, E. 2007. Foliar and soil fertilization of humic acid affect productivity and quality of tomato. Acta Agric.Scand. 57:182-186.