نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد اگرواکولوژی، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران.

2 استاد، عضو هیئت علمی گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران.

3 دستیار پژوهشی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران.

چکیده

این پژوهش به‌منظور مطالعه تأثیر عصاره آبی اندام‌های مختلف قیچ (Zygophyllum eurypterum L.) بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشدی گیاه گندم و علف هرز تلخه اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل عصاره‌های آبی قیچ در غلظت‌های 5، 10 و %15ریشه ، 5، 10 و %15 اندام‌هوایی (ساقه و برگ) و شاهد (آب مقطر) بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره‌ها، صفات رشدی و کلروفیل کل هر دو گیاه مورد بررسی به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. نتایج نشان داد که بالاترین و پایین‌ترین میزان بازدارندگی بین غلظت‌ها و اندام‌های مورد بررسی به‌ترتیب مرتبط با عصاره %15 اندام هوایی و عصاره %5 ریشه بود. فعالیت آنتی‌اکسیدانی گندم و علف هرز تلخه با افزایش سطح عصاره‌ی ریشه و اندام هوایی قیچ افزایش یافتند. نتایج نشان داد بالاترین سطح عصاره اندام‌هوایی قیچ در گندم، %12/77 سرعت جوانه‌زنی را نسبت به شاهد کاهش داد. اما جوانه‌زنی بذور تلخه، در سطح‌های 10 و 15 درصد اندام‌هوایی کاملاً متوقف شد و به صفر رسید. با افزایش غلظت عصاره اندام هوایی از صفر به %15 در تلخه، طول ریشه %2/49 و در گندم %9/52 نسبت به شاهد کاهش پیدا کرد. بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدان در سطح %15 اندام‌هوایی در هر دو گیاه مشاهده شد که در این بین تلخه با %32/70 دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری بود. اکثر صفات بررسی شده در علف‌هرز تلخه نظیر درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه، حساسیت بیشتری به اثرات دگرآسیبی قیچ نسبت به گندم داشت و می‌توان عصاره آبی %15 اندام ‌هوایی قیچ را برای کاهش رشد علف‌ هرز تلخه پیشنهاد نمود.

کلیدواژه‌ها

Ataei, A., E. Gholamalipour Alamdari, Z. Avarseji, and A. Rahemi Karizaki. 2022. Study of allelopathic effect of aqueous extract of various organs of Fumaria parviflora on morphological, physiological and biochemical charateractics of Lolium rigidum. Appl. Biol. 34(4): 94-112.
Abbasvand, E. 2020. Surveyof allelopathic effect of Syrianbeancaper (Zygophyllumfabago L.), Marigold (Calendulaofficinalis L.) and Apple ofperu (Datura stramonium L.) on some physiological traits of basil (Ocimum basilicum L.) in presence and absence of Field dodder (Cuscuta campestris). Ph.D thesis in the field of agriculture. School of Agriculture. Tabriz University. Iran. (In Persian, with English Abstract)
Alipour Garavand, S., M. Amini Dehaghi, and S. Gholami. 2019. Allelopathic effect of different weeds extracts on germination and biochemical composition of three varieties of sesame (Sesamum indicum L.). Res. 9(3): 68-81. (In Persian). http://seedresearch.gorganiau.ac.ir/article_670463_d1be226e3260aa010a34549f16b648f8.pdf
Asgharipour, M. R., M. H. Rashed Mohassel, M. Rostami, and E. Eizadi. 2015. The allelopathic potential of saffron (Crocus sativus L.) on following crop in rotation. Int. Symp. saffron Biol. Technol, 28-30 October, Mashhad, Iran.
Arnon, A.N. 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy. 23: 112-121.
Bayat, H., A. Naseri Moghaddam, and M. Aminifard. 2020. Allelopathic effects of narcissus (Narcissus tazetta L.) extract on germination, growth and physiological characteristics of couch grass (Agropyron repens) and wild oat (Avena fatua). Seed Sci. Res. 6(4): 457-469. (In Persian). Doi:10.22124/JMS.2020.3925
Barmaki, M. 2019. Study of the allelopathic effect of saline grass on germination and heterotrophic seedling growth of some crops. Plant Ecol. Conserv. 6: 135-152. (In Persian)
Bond, W., and R. Turner. 2006. The biology and non-chemical control of common amaranth (Amarantus retroflexus L. ). John Wiley and Sons, INC. New York.
Ben Hammouda, M., H. Ghorbal, R.J. Kremer, and O. Oueslati. 2001. Allelopathic effects of barley extracts on germination and seedling growth of bread and durum wheat. Agronomy. 21(1): 65-71. Doi:10.1051/agro:2001109
Ebrahimi, L. 2014. The allelopathic effect of the plant (Zygophyllum fabago L.) on pinto beans (Phaseolus vulgaris L.) and some of its important weeds. Master's thesis in the field of agricultural engineering. Tabrabz University. Iran. (In Persian)
El-Khatib, A. A., A. K. Hegazy, and H.K. Gala. 2004. Does allelopathy have a role in the ecology of Chenopodium murale. Anna. Bota Fennici. 41: 37-45.
Fallah, S., E. Madadi, A. Sadeghpour, H. Barani-Beiranvand. 2023. The effect of allochemical compounds of chamomile on changes in physiological parameters and growth of charlock mustard compared to wheat. Plant Proc. Func. 11 (47) :173-194. Dor: 20.1001.1.23222727.1401.11.47.13.2
Farhoudi, R. and D. Lee. 2013. Allelopatic Effects of Barley Extract (Hordeum vulgare) on Sucrose Synthase Activity, Lipid Peroxidation and Antioxidant Enzymatic Activities of Hordeum spontoneum and Avena ludoviciana. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 83 (3):447 –452. 10.1007/s40011-012-0137-7
Ghasemi Arian, A., R. Ghorbani, M. Nasripour Yazdi. and M. Mesdaghi. 2016. Effect of temperature on seed germination characteristics of Doremaammoniacum. Plant Res. (Biol), 29 (3): 686-693. 20.1001.1.23832592.1395.29.3.20.6 (In Persian)
Gulzar, A., M. B.Siddiqui, and S. Bi. 2016. Phenolic acid allelochemicals induced morphological, ultrastructural and cytological modification on Cassia sophera and Allium Cepa. Prot. 253(5): 1211–1221. Doi: 10.1007/s00709-015-0862-x
Heydari, N. 2022. Wheat Water Productivity in Iran Compared with Data of Some Countries. Journal of Water Research in Agriculture. 35(4): 421-436. doi.org/10.22092/jwra.2022.356037.892
Han, C., K. Pan, N. Wu, J. Wang, and W. Li. 2008. Allelopathic effect of ginger on seed germination and seedling growth of soybean and chive. Sci. Hortic. 116 (3): 330-336. doi.org/10.1016/j.scienta.2008.01.005
Hegab, M. M., S. E. A. Khodary, O. Hammouda, and Ghareib, H. R. 2008. Autotoxicity of chard and its allelopathic potentiality on germination and some metabolic activities associated with growth of wheat seedlings. Afr. J. Biotechnol. 7 (7): 884-892. Doi: 10.5897/ajb
Ikic, I., M. Maricevic, S. Tomasovic, J. Gunjaca, Z. Sarcevic, and H. Arcevic. 2012. The effect of germination temperature on seed dormancy in creation -grown winter wheats. Euphytica. 188: 25 -34. doi.org/10.1007/s10681-012-0735-8
Khalili Mahalleh, J., F. Jalili, and N. Hosseini. 2014. Effect of four kind of allelopathic weed on the germination and growth of forage sorghum. Rese. Crop Sci. 5(20): 107-122.
Kafashzadeh, Z., S. M. Nabavi Kalat, M.  Bazobandi. 2011. The Allelopathic Effects of Aqueous Extracts and Foliage Powder of  Rye on Germination Indices and Seedling Growth of Three Canola Cultivars. Weed Ecology. 1(2): 103-121. (In Persian)
Klein, H. 2011. Russian Knapweed (Acroptilon repens L. de Candolle). Alaska National Heritage Program. University of Alaska Anchorage.
Kheradmand, B., S. Shahrokhi, M. Mehrpoyan, M. Farbodi, and A. Faramarzi. 2011. Allelopathic effect of extracts of various weeds of ivy on germination of four barley cultivars. Second Natl. Conf. Seed Sci. Technol., Islamic Azad University, Mashhad Branch, Iran. (In Persian)
Mazoochi, A., S.A. Pourmousavi, A. Bamoniri. 2021. Essential oil analysis and biological activities of the aerial parts of Zygophyllum eichwaldii C. A. Mey., a native plant from Iran. J. Med. Plants. 20 (79) :85-98. Doi:10.52547/jmp.20.79.85
Moaven, N., R. Ghorbani, R. Rezaeian Doloi. 2014. Investigation on Biological Control of Russian Knapweed (Acroptilon repens L.) with Fungal Pathogens. Agric Sci and Sustainable Prod. 24 (2), 107-122. sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1791.html
Naqdibadi, H., H. Omidi, H. Shams, Y. Kian, M. Dehghani Meshkani, M. Seif Sahandi. 2010. Inhibitory effects of Peganum harmala aqueous extract on seed germination and growth of portulaca oleracea and Chenopodium album seeds. Q. Med Plants. 9 (33): 116-127. Dor: 20.1001.1.2717204.2010.9.33.15.1
Omidpanah, N., Z. Asrar, and A. Moradshahi. 2011. Allelopathic potential of Zhumeria majdae essential oil on brassica napus (Talaye cultivar). Plant Biology, 3 (7): 1-10. (In Persian). Dor: 20.1001.1.20088264.1390.3.7.2.8
Peerzada, A. M., A. A. Bajwa, H. H. Ali, and B. S. Chauhan. 2016. Biology, impact, and management of Echinochloa colona L., Crop Protection, 83: 56-66. Doi:10.1016/j.cropro.2016.01.011
Pirzad, A., V. R. Ghasemian, M. Sharifi, M. Sedghi, H. Hadi. 2012. The effect of aqueous extract Salvia officinalis and Artemisia sieberi on germination and seedling growth of Amaranthus retroflexus. J. Plant Protec. Res. 26 (2): 145-151. Doi: 10.22067/JPP.V26I2.13814
Rezvani, R. and A. Dadkhah. 2023. A study of The effect of the aqueous extract of different organs of Peganum harmala L.  on the germination and growth of Amaranthus retroflexus L. and Chenopodium album L.. J. Seed Sci.Technol.. 12 (1): 1-14. Doi: 10.22092/ijsst.2022.359764.1451
Romero-Romero, T., S. Sanchez-Nieto, A. Sanjuan-Badillo, A. L. Anaya, and R. Cruz-Ortega. 2005. Comparative effects of allelochemical and water stress in roots of Lycopersicon esculentum Mill Plant (Solanaceae). Plant Sci. 168: 1059-1066. Doi:10.1016/j.plantsci.2004.12.002
Turkmen, N., F. Sari. and Y.S, Velioglu. 2005. The effect of cooking methods on total phenolics and antioxidant activity of selected green vegetables. J. Food Chem. 93 (4): 713-718. Doi:10.1016/j.foodchem.2004.12.038
Yazdany, M., S. Babaei, and I. Haghiyan. 2021. Allelopathic Effects of Amygdalus scoparia, Daphne mezereum, and Ebenus stellata on Seed Germination Percentage of Important Under-Floor Species. Des. Ecosystem Eng. 9 (29): 89-100. Doi: 10.22052/DEEJ.2020.9.29.51
Zou, J. N., X. J. Jin, Y. X. Zhang, C. Y.  Ren, M. C. Zhang, and M. X. Wang. 2019. Effects of melatonin on photosynthesis and soybean seed growth during grain filling under drought stress. Photosynthetica. 57 (2): 512-520. Doi: 10.32615/ps.2019.066