نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مؤسسه ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 استادیار پژوهش، مؤسسه ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

4 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان/ رشت / ایران

چکیده

براساس پرسش‌های مطرح‌شده درباره افت کیفیت بذر ذرت در منطقه مغان بخصوص کارکرد و مدیریت خشک‌کن‌های بذر، آزمایشی به‌منظور آسیب‌شناسی مدیریت خشک‌کن‌ها بر کیفیت بذر انجام شد. به‌همین منظور در سال 1397 تعداد 24 نمونه بذر ذرت رقم 704 در دو مرحله از نه ایستگاه فراوری بذر تهیه شد. در زمان نمونه‌برداری، خصوصیات فیزیکی خشک‌کن‌ها از قبیل ساختار فیزیکی، منبع انرژی و ... در هر ایستگاه یادداشت شد. 12 بلال از محموله حمل‌شده از مزرعه و قبل از ورود به خشک‌کن (تیمار یک) و 12 بلال خشک‌شده همان محموله (تیمار دو) به‌صورت تصادفی برداشت و در آزمایشگاه ملی کیفیت بذر آزمون‌ شدند. علاوه بر آزمون‌های آزمایشگاهی تعیین قوه نامیه و قدرت بذر، نمونه‌ها‌ در مزرعه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید و آزمون‌های مزرعه‌ای اندازه‌گیری درصد و سرعت ظهور، وزن خشک و ارتفاع گیاهچه در مرحله هشت برگی بر روی تیمارها انجام شد. براساس نتایج تفاوت معنی‌داری بین زمان نمونه‌برداری قبل و بعد از خشک کردن وجود ندارد. اثر متقابل ایستگاه فراوری و زمان نمونه‌برداری، به جز دو ایستگاه، روی شاخص‌‌های کیفیت بذر تفاوت معنی‌دار نداشت. در ایستگاه‌های نمونه‌برداری‌شده، بلال‌ها با رطوبت 29-25% برداشت و در دمای ℃35-32 هوادهی شده و پس از رسیدن میانگین رطوبت توده به حدود 20%، دمای خشک‌کن تا ℃38 افزایش یافت. براساس نتایج، نحوه کارکرد خشک‌کن‌ها نقش حداقلی در وارد شدن آسیب بر بذر و کاهش کیفیت بذر داشته و با توجه به قوه نامیه پایین بذور تولید شده، عوامل دیگری ازجمله مدیریت مزارع بر کاهش کیفیت بذور ذرت موثرند.

کلیدواژه‌ها

Agarwal, V.K. 2006. Seed health. International Book Distributing Co, Lucknow, India.
Association of Seed Analysts (AOSA). 2009. Seed Vigor Testing Handbook, Contribution No. 32: the Handbook on Seed Testing. AOSA, Ithaca, N.Y.
Beck, D. 2004. Hybrid corn seed production. Pp 565-630. In C.W. Smith, J. Betran, and E.C.A. Runge (eds). Corn: origin, history, technology and production. John Wiley and Sons, N.J.
Hartmann Filho, C. P., A.L.D. Goneli, T.E. Masettom, E.A.S. Martins, and G.C. Oba. 2016. The effect of drying temperatures and storage of seeds on the growth of soybean seedlings. J. Seed Sci. 38(4). DOI: 10.1590/2317-1545v38n4161866.
Brenac, P., M. Horbowicz, S. M. Downer, A.M. Dickerman, M.E. Smith, and R.L. Obendore. 1997. Raffinose accumulation related to desiccation tolerance during maize (Zea mays L.) seed development and maturation. J. Plant Physiol. 150:481-488.
Dornbos, D.L. 1995. Production environment and seed quality. Pp 119–152. In A.S. Basra (ed). Seed Quality: Basic Mechanisms and Agricultural Implications. Food Products Press, New York.
Egli, D.B., D.M. Tekrony, J.J. Heitholt, and J. Rupe. 2005. Air temperature during seed filling and soybean seed germination and vigor. Crop Sci. 45: 1329-1335. DOI: 10.2135/cropsci2004.0029.
Ferreira, V.D.F., J.A. Oliveira, T.F. Ferreira, L.V. Reis, V. De Andrade, and J.C. Neto. 2013. Quality of maize seeds harvested and husked at high moisture levels. J. Seed Sci. 35:276-277.
Gutterman, Y. 2000. Maternal effects on seed during development. Pp 59-84.  In M. Fenner (ed). Seeds: The Ecology of Regeneration in Plant Communities. CAB International, Wallingford, UK.
Hampton, J. G., B. J. Btunton, G. M. Pemberton, and J. S. Rowarth. 2004. Temperature and time variables for accelerated ageing vigor of pea (Pisum sativum L.) seed. Seed Sci. Technol. 32(1): 261-264. DOI: 10.15258/sst.2004.32.1.30.
Hampton, J.G., B. Boelt, M.P. Rolston, and T.G. Chastain. 2013. Effects of elevated CO2 and temperature on seed quality. J. Agric. Sci. (Cambridge). 151: 154–162. DOI:10.1017/S0021859612000263.
Herter, U. 1987. Effect of drying on corn seed quality. Ph.D. Thesis. Iowa State University, U.S. DOI: 10.31274/rtd-180813-8617.
International Seed Testing Association (ISTA). 2008. International rules for seed testing. Seed Science and Technology. Basserdorf, Switzerland.
International Seed Testing Association (ISTA). 2018. International rules for seed testing, Including changes and editorial corrections adopted at the Ordinary General Meeting 2018, Sapporo, Japan. International Seed Testing Association, Bassersdorf, Switzerland.
Khan, E.M., E.H. Roberts, and R.H. Ellis. 1989. Effects of seed ageing on growth and yield of spring wheat at different plant population densities. Field Crops Res. 20: 175-190.
Khatun, A., G. Kabir, and M.A.H. Bhuiyan. 2009. Effect of harvesting stages on the seed quality of lentil (Lens culinaris L.) during storage. Bangladesh J. Agric. Res. 34(4): 565-576. DOI: 10.3329/bjar.v34i4.5833.
Leprince, O., R. Deltour, P.C. Thorpe, N.H. Atherton, and G.A.F. Hendry. 1990. The role of free radicals and radical processing systems in loss of desiccation tolerance in germinating maize (Zea mays L.). New Phytol. 116: 573-580.
Lopez, C.C., R.A. Richards, D.G. Farquhar, and R.E. Williamson. 1996. Seed and seeding characteristics contributing to variation in early vigor among temperate cereals. Crop Sci. 36:1257-1266.
Matthews, S., and M. Khaje Hossehini. 2006. Mean germination time as an indicator of emergence performance in soil of seed lots of maize (Zea mays L.). Seed Sci. Technol. 34(2): 339-347.
Navratil, R. J., and J. S. Burrls. 1982. Small-scale dryer design. Agron. J. 74: 159-161.
Rezvani, E., J. Rezazade, M. Rahmani, and R. Soltani. 2013. Technical guide for corn hybrid seed control and certification. SPCRI. 1(1): 38-45. (In Persian)
Seyedin, N., J. S. Burris, and J. L. Meier. 1982. Further studies on the physiology of high-temperature seed com drying. Iowa Seed Sci. 4(2): 2-3.
Seyedin, N., J. S. Burris, and T. E. Flynn. 1984. Physiological studies on the effects of drying temperatures on com seed quality. Can. J. Plant Sci. 64:497-504.
Soltani, A., S. Galeshi, E. Zeinali, and N. Latifi. 2002. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. Technol. 30:51-60.
Soltani, A., and V. Maddah. 2010. Simple Applied Programs for Education and research in Agronomy. Issa Press. Iran. (In Persian)
Spears, J.F., D.M. Tekrony, and D.B. Egli. 1997. Temperature during seed filling and soybean seed germination and vigor. Seed Sci. Technol. 25:233-244.
Tekrony, D.M., and D.B. Egli. 1997. Accumulation of seed vigor during development and maturation. Pp 369-384. In R.H. Ellis, M. Black, A.J. Murdoch and T.D. Hong (Eds). Basic and Applied Aspects of Seed Biology. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Netherlands.
Tekrony, D.M., D.B. Egli, and D.A. Wickham. 1989. Corn seed vigor effect on no-tillage field performance: II. Plant growth and grain yield. Crop Sci. 29:1528-1531.
Tort, N., A.E. Dereboylu, and B. Turkylmaz. 2006. Morphology and physiological effects of fungicide with a thiram agent on some corn culture froms. J. Fac. Sci. 29: 67-79.
Van Gastel, A. J. G., M. A. Pagnotta, and E. Proceddu. 1996. Seed science and technology. ICARDA, Aleppo, Syria.
Zecchinelli, R. 2009. The Influence of seed quality on crop productivity. Pp 150-158. In Proc. 2nd world Seed Conf. On Responding to the challenges of a changing world: The role of new plant varieties and high quality seed in agriculture. 8-10 Sept. FAO. Rome.