نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابوالفضل خدادادی ¹
• ریحانه عموآقایی ²

¹ گروه علوم گیاهی دانشگاه شهرکرد

² گروه علوم گیاهی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد

چکیده

بذر‌های کنگر وحشی به دلیل پوشش به شدت لیگنینی شده حاصل از کاپیتول ثانویه، نمی‌توانند به آسانی جوانه بزنند. در این مطالعه، سه آزمایش جداگانه، برای بررسی اثر خراش‌‌دهی شیمیایی (تیمار با آب، هیپوکلریت سدیم، پراکسید هیدروژن، اسید کلریدریک، اسید سولفوریک و اسید استیک20 درصد به مدت 20، 40 و 60 دقیقه)، خراش‌‌دهی مکانیکی (شاهد، 5 و 10 دقیقه سنباده‌زنی، تیغ و اسکالپل) و شوک‌های دمایی (کاربرد منفرد یا ترکیبی 60 دقیقه فروبردن در آب جوش و 1، 2 و 3 روز فریز کردن بذر) بر جوانه‌زنی بذرهای توده چلگرد انجام شد. نتایج نشان داد بدون خراش‌دهی، جوانه‌زنی بذر‌ها بسیار کم بود امّا همه روش‌های خراش‌‌دهی مکانیکی، در حد معنی‌داری جوانه‌زنی را افزایش دادند. در بین تیمارهای خراش‌دهی شیمیایی، بیشترین جوانه‌زنی با تیمار 20 دقیقه فرو بردن در اسید کلریدریک (76/54 درصد) به‌دست آمد اما رشد دانه‌رست مطلوب نبود. تیمار ترکیبی60 دقیقه خیساندن در آب جوش و سپس 3 روز فریز بذر، بهتر از شوک دمایی منفرد بود و شاخص‌های جوانه‌زنی، طول دانه‌رست و بنیه را افزایش داد. درکل نتایج نشان داد بهترین شیوه برای شکست خواب فیزیکی بذر‌های کنگر وحشی، خراش‌‌دهی با اسکالپل بود که بیشترین درصد جوانه‌زنی (46/58)، عدد پیک (5/3)، میانگین جوانه‌زنی روزانه (2/3 عدد در روز) و ارزش جوانه‌زنی (53/11) را ایجاد کرد.

کلیدواژه‌ها

• اسکالپل
• اسید کلریدریک
• پراکسید هیدروژن
• فریز کردن
• هیپوکلریت سدیم