امین حقیقی؛ سید عطا اله سیادت؛ علی مشتطی؛ سید امیر موسوی
چکیده
به منظور بررسی واکنش شاخص‌های جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه تریتیکاله به پرایمینگ هورمون اکسین تحت تنش شوری، پژوهشی به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1397 انجام شد. در این آزمایش، اثر دو عامل آزمایشی ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش شاخص‌های جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه تریتیکاله به پرایمینگ هورمون اکسین تحت تنش شوری، پژوهشی به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1397 انجام شد. در این آزمایش، اثر دو عامل آزمایشی شامل 9 سطح پرایمینگ هورمون اکسین (شاهد عدم پرایم، 5 میکرومولار اکسین به‌مدت 3 ساعت، 10 میکرومولار اکسین به‌مدت 3 ساعت، 20 میکرومولار اکسین به‌مدت 3 ساعت، 40 میکرومولار اکسین به‌مدت 3 ساعت، 5 میکرومولار اکسین به‌مدت 6 ساعت، 10میکرومولار اکسین به‌مدت 6 ساعت، 20 میکرومولار اکسین به‌مدت 6 ساعت و 40 میکرومولار اکسین به‌مدت 6 ساعت) و شش سطح تنش شوری (صفر، 4، 8، 12، 16 و 20 دسی‌زیمنس بر متر) بود. تجزیه واریانس صفات اندازه‌گیری شده نشان داد که اثر پرایمینگ، تنش شوری و برهمکنش آنها بر تمام صفات اندازه‌گیری شده بجز صفت درصد جوانه‌زنی در سطح احتمال خطای یک درصد معنی دار شدند. مقایسه میانگین نشان داد که تنش شوری باعث کاهش صفات جوانه‌زنی بذر شد اما پرایمینگ با هورمون اکسین باعث تعدیل اثر منفی ناشی از تنش شوری و بهبود صفات مختلف جوانه‌زنی بذر تریتیکاله شد. همچنین در این آزمایش غلظت 20 میکرومولار در مدت زمان 3 ساعت، بهترین غلظت پرایمینگ با هورمون اکسین بود.
محبوبه بهرامی؛ محمدرحیم اوجی؛ فرهاد مهاجری؛ محمود دژم
چکیده
تنش شوری سبب کاهش کیفیت بذر گیاهان می‌شود، اما غلظتهای مناسب سیلیسیم و نیکل می‌تواند سبب بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی در بذرهای تولید شده گردد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1398 در شهرستان حاجی آباد، هرمزگان، ایران انجام شد. عامل اول شامل چهار رقم گلرنگ صفه، محلی اصفهان، پدیده و گل‌مهر ...
بیشتر
تنش شوری سبب کاهش کیفیت بذر گیاهان می‌شود، اما غلظتهای مناسب سیلیسیم و نیکل می‌تواند سبب بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی در بذرهای تولید شده گردد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1398 در شهرستان حاجی آباد، هرمزگان، ایران انجام شد. عامل اول شامل چهار رقم گلرنگ صفه، محلی اصفهان، پدیده و گل‌مهر و عامل دوم هفت سطح محلولپاشی شامل شاهد و محلولپاشی نیکل با غلظت 100، 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر و محلولپاشی سیلیسیم با غلظت 100، 150 و 200 میلی‌گرم در لیتر بود. نتایج نشان داد که محلولپاشی 100 میلی‌گرم در لیتر نیکل و 200 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم به ترتیب سبب افزایش 10 و 18 درصدی پتاسیم گردید. محلولپاشی 200 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم سبب افزایش 17 و 12 درصدی فعالیت آنزیم آلفا و بتا آمیلاز گردید. از سوی دیگر رقم گل‌مهر و پس از آن رقم صفه درصد و سرعت جوانه‌زنی و بنیه بذر بیشتری در بذرهای حاصل از گیاه مادری در شرایط تنش شوری نشان دادند، اما رقم پدیده دارای کمترین این صفات بود. محلولپاشی 200 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم در مقایسه با شاهد به ترتیب سبب افزایش 23 و 25 درصدی بنیه بذر در ارقام صفه و گل‌مهر شد، اما غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر نیکل، سبب کاهش 24 و 19 درصدی در این ارقام شد. در مجموع نتایج این پژوهش تأثیر مثبت محلولپاشی غلظتهای 150 و 200 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم را در بهبود کیفیت بذرهای ارقام مختلف گلرنگ تحت تنش شوری نشان داد.
سعیده جاوید؛ محمدرضا بی همتا؛ منصور امیدی؛ علیرضا عباسی؛ هادی علی پور
چکیده
با توجه به تأثیر شوری برجوانه‌زنی بذر، پژوهش حاضر با هدف بررسی تنوع صفات جوانه‌زنی 91 رقم زراعی و 204 توده بومی گندم نان به همراه سه رقم شاهد (سیستان، نارین و ارگ) تحت شوری (60 و 120 میلی‌مولار سدیم کلرید) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تکرار در ظروف پتری‌دیش انجام شد. تنوع بالایی بین ژنوتیپ‌های گندم از نظر ...
بیشتر
با توجه به تأثیر شوری برجوانه‌زنی بذر، پژوهش حاضر با هدف بررسی تنوع صفات جوانه‌زنی 91 رقم زراعی و 204 توده بومی گندم نان به همراه سه رقم شاهد (سیستان، نارین و ارگ) تحت شوری (60 و 120 میلی‌مولار سدیم کلرید) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تکرار در ظروف پتری‌دیش انجام شد. تنوع بالایی بین ژنوتیپ‌های گندم از نظر طول گیاهچه و ساقه‌چه، شاخص جوانه‌زنی و بنیه بذر تحت هر دو شرایط تنش شوری وجود داشت؛ در حالی که انرژی جوانه-زنی و درصد جوانه‌زنی تنوع پایینی داشتند. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین تمام صفات (به جزء همبستگی 25/0- طول ریشه-چه با نسبت طول ساقه‌چه به ریشه‌چه در شاهد) تحت هر سه شرایط (شاهد، 60 و 120 میلی‌مولار سدیم کلرید) وجود داشت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها، PC1 و PC2 تحت تیمار 60 میلی‌مولار سدیم کلرید به ترتیب وزن گیاهچه و درصد جوانه‌زنی نام‌گذاری شدند. تحت تیمار 120 میلی‌مولار سدیم کلرید، PC1 و PC2 به ترتیب درصد جوانه‌زنی و وزن گیاهچه نام‌گذاری شدند. نتایج بای‌پلات، توده‌های بومی IP624925، IP628189 وIP624838 به‌همراه ارقام ADL، AFLAK، KHAZAR1 و RIJAW به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر تحت تیمار 60 میلی‌مولار سدیم کلرید شناسایی شدند. همچنین، توده‌های بومیIP627103،IP626566 ،IP624596 ، IP625433 و IP628189 به‌همراه ارقام SHIROODI و DASTJERDI به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر تحت تیمار 120 میلی‌مولار سدیم کلرید انتخاب شدند . در کل، ژنوتیپ‌های انتخابی بر مبنای تجزیه آماری چندمتغیره به‌عنوان مواد ژنتیکی با پتانسیل تحمل به شوری شناسایی شدند.
هانیه سعادت؛ محمد صدقی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر پرایمینگ و فرسودگی بر شاخص‌های رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در بذر ذرت هیبرید سینگل کراس 704 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار پیری تسریع شده در سه سطح (0، 7 و 14 روز) و چهار سطح پرایمینگ (شاهد، هیدروپرایمینگ، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر پرایمینگ و فرسودگی بر شاخص‌های رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در بذر ذرت هیبرید سینگل کراس 704 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار پیری تسریع شده در سه سطح (0، 7 و 14 روز) و چهار سطح پرایمینگ (شاهد، هیدروپرایمینگ، جیبرلین (20 میلی‌گرم در لیتر) و اسید سالیسیلیک (100 میلی‌گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که فرسودگی شاخص‌های رشد شامل طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، طول گیاهچه، وزن تر ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر را کاهش داد، ولی انواع پرایمینگ به‌ویژه پرایمینگ با جیبرلین این صفت‌ها را بهبود داد. میزان فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، سوپراکسید دیسمیوتاز و گلوتاتیون ردوکتاز در تیمار جیبرلین و فرسودگی 14 روز در مقایسه با شاهد به ترتیب در حدود 73%، 63% و 21% افزایش نشان داد. بیش‌ترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز (797/1 واحد بر میلی گرم پروتئین) در پرایمینگ با جیبرلین مشاهده شد. در مجموع، کاربرد پیش‌تیمار جیبرلین موجب تقویت شاخص‌های رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان بذرهای ضعیف ذرت شد و می‌توان جهت افزایش بنیه بذرهای ضعیف از این تیمار استفاده کرد.
بیتا اسکویی؛ عباس ده شیری؛ حدیث افشار؛ الهه قیصری؛ علی شایان فر
چکیده
به منظور تعیین شرایط آزمون جوانه‌زنی استاندارد بذر خاکشیر (Descurainia sophia)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار طراحی و اجرا گردید. بذرهای خاکشیر در سه تیمار نیترات پتاسیم (2 گرم در هزار میلی‌لیتر آب مقطر)، سرمادهی مرطوب (7 روز در دمای 7 تا 10 درجه سانتی‌گراد) و غوطه‌وری (24 ساعت در آب مقطر)، و دو بستر کشت سلولزی روی ...
بیشتر
به منظور تعیین شرایط آزمون جوانه‌زنی استاندارد بذر خاکشیر (Descurainia sophia)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار طراحی و اجرا گردید. بذرهای خاکشیر در سه تیمار نیترات پتاسیم (2 گرم در هزار میلی‌لیتر آب مقطر)، سرمادهی مرطوب (7 روز در دمای 7 تا 10 درجه سانتی‌گراد) و غوطه‌وری (24 ساعت در آب مقطر)، و دو بستر کشت سلولزی روی کاغذی و بین کاغذی و همچنین بستر کشت ماسه، و در شش دمای 10، 15، 20، 25، 20-30 و 35 درجه سانتی‌گراد در ژرمیناتور به مدت 14 روز قرار گرفتند و شاخص‌های جوانه‌زنی ارزیابی گردید. پس از مقایسه سه تیمار نیترات پتاسیم، سرمادهی مرطوب و غوطه‌وری با شاهد، بالاترین سرعت جوانه‌زنی در تیمار سرمادهی مرطوب در دمای 15 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. کمترین مقدار شاخص‌های جوانه‌زنی و بالاترین درصد بذرهای مرده در دو دمای 25 و 35 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. بهترین تیمار در راستای ارتقای جوانه‌زنی و بنیه گیاهچه خاکشیر استفاده از محلول نیترات پتاسیم و بهترین دما برای حصول حداکثر جوانه‌زنی، دماهای 10 و 15 درجه سانتی‌گراد بود. بسترهای روی و بین کاغذی نیز جوانه‌زنی بالاتری را نسبت به ماسه حاصل کردند. در مجموع پیشنهاد می‌گردد تیمار نیترات پتاسیم در دمای 10 درجه سانتی‌گراد در دو بستر روی و بین کاغذی و تیمار نیترات پتاسیم در دمای 15 درجه سانتی‌گراد در بستر ماسه، بهترین شرایط برای ارزیابی جوانه‌زنی استاندارد بذرهای خاکشیر است، زیرا بالاترین درصد جوانه‌زنی نهایی، گیاهچه عادی و بنیه وزنی گیاهچه، و پایین‌ترین درصد بذرهای مرده را حاصل می-نمایند.
محمد محمدی؛ رضا توکل افشاری؛ جعفر نباتی؛ احسان اسکوئیان
چکیده
شناسایی پیش‌تیمارهای القا کننده متابولیت‌های ثانویه به‌منظور تحمل به تنش سرما می‌تواند در استقرار و عملکرد گیاهان زراعی موثر باشد. جهت ارزیابی اثر پیش‌تیمار بذر بر تحمل سرما سه ژنوتیپ و یک رقم نخود کابلی در مرحله جوانه‌زنی پژوهشی در سال 1398 در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دمای 5، 10، 15 و 20 درجه سلسیوس، ...
بیشتر
شناسایی پیش‌تیمارهای القا کننده متابولیت‌های ثانویه به‌منظور تحمل به تنش سرما می‌تواند در استقرار و عملکرد گیاهان زراعی موثر باشد. جهت ارزیابی اثر پیش‌تیمار بذر بر تحمل سرما سه ژنوتیپ و یک رقم نخود کابلی در مرحله جوانه‌زنی پژوهشی در سال 1398 در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دمای 5، 10، 15 و 20 درجه سلسیوس، ژنوتیپ‌ها MCC505، ILC8617، MCC495 و رقم سارال و پیش‌تیمارها شاهد (بدون پیش‌تیمار)، هیدروپرایمینگ، کلرید سدیم، اسید سالیسیلیک، نیتروپروساید سدیم، باکتری حل‌کننده فسفر و پتاسیم، طیف کامل 20 آمینواسید ضروری، نیترات پتاسیم و سولفات روی بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای سدیم‌نیتروپروساید، هیدروپرایمینگ، اسید سالیسیلیک و سولفات روی با کاهش دما از توقف فعالیت جوانه‌زنی جلوگیری کردند و از میان آنها، تیمار نیتروپروساید سدیم توانست درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، پراکسید هیدروژن و کاتالاز با کاهش دما به 5 درجه سلسیوس نسبت به شاهد به ترتیب 7/5، 19، 4 و 15 درصد بهبود دهد. علاوه بر آن، تیمار مذکور در شرایط دمای 20 درجه سلسیوس نیز در صفات آلفاآمیلاز و پراکسید هیدروژن به ترتیب منجر به بهبود 2 و 7/4 درصدی نسبت به شاهد شد. درمجموع، اثر پیش‌تیمارها بر تحمل به سرما در مرحله جوانه‌زنی، مشخص کرد که تنش سرما باعث کاهش جوانه‌زنی بذر و سرعت جوانه‌زنی می‌شود و اثر منفی بر شاخص‌های جوانه‌زنی، فعالیت آنزیمی و بیوشیمیایی دارد. اما کاربرد پیش‌تیمارها به‌ویژه نیتروپروساید سدیم اثر تنش سرمایی را تعدیل کرد و باعث بهبود ویژگی‌های بذر تحت تنش سرما شد.
